Op donderdag 20 april spraken vier experts uit de pensioenwereld over het nieuwe pensioenstelsel. Conclusie: het is de hoogste tijd en het wordt keihard werken de komende paar jaar. Kijk hieronder de Better Session: Is jouw pensioen akkoord? terug.
“Jarenlang stegen de pensioenvermogens flink. Toch konden de meeste pensioenfondsen jarenlang niet indexeren vanwege de lage rente. Nu is het omgekeerde aan de hand: er is een crisis in Europa en wij zijn als pensioenfonds veel geld verloren, maar nu kunnen we opeens wel de pensioenen verhogen. Dat klopt niet!”
Eric Uijen, bestuursvoorzitter van pensioenfonds PME, illustreert de huidige ‘scheve’ situatie treffend. Veruit de meeste pensioendeskundigen zijn het er dan ook over eens: het pensioenstelsel is toe aan een grondige herziening. Daarom gaat het Nederlandse pensioenstelsel, waarin nu zo’n 1,4 biljoen euro zit, de komende jaren ingrijpend op de schop. Niet alleen wie nu pensioen opbouwt, gaat dat merken. Ook de meeste gepensioneerden gaan over naar het nieuwe stelsel. Over de reden van de mega-operatie en de gevolgen hiervan spraken onlangs vier hoofdrolspelers onder leiding van Joost Hoebink.
Waarom een nieuw pensioenstelsel?
Eerst het waarom: heeft Nederland niet het op een na beste pensioenstelsel ter wereld? Dat constateerde in elk geval het gerenommeerde onderzoeksbureau Mercer vorig jaar. Alleen Denemarken doet het inmiddels beter, dus waarom zouden we dat veranderen, met alle onzekerheid en kosten van dien?
“Omdat we ook over twintig of dertig jaar nog het beste pensioenstelsel ter wereld willen hebben”, zegt Roger Planje, directeur Pensioen bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. “Het huidige stelsel is tientallen jaren geleden ontworpen. Het paste goed bij die tijd, maar inmiddels is het ingehaald door de veranderde wereld. Mensen blijven niet meer veertig jaar bij dezelfde werkgever. Er is meer behoefte aan transparantie. Het huidige pensioenstelsel is een confectiepak dat eigenlijk niemand meer goed past. Het nieuwe stelsel is meer maatwerk, transparanter en simpeler.” Niks casinopensioen, zoals sommige slecht ingelichte somberaars stellen. Het nieuwe pensioenstelsel is minder beperkend en meer individueel, maar het behoudt het delen van de collectieve risico’s. Het past daarom beter bij de huidige tijd.
Artikel gaat verder onder de video.
Levert het een beter pensioen op?
Voor wie pensioen opbouwt, gaat het natuurlijk in de eerste plaats om de vraag: levert het een beter pensioen op?
“Ja”, zegt Planje, “de kans op indexatie is in het nieuwe stelsel veel groter dan in het huidige stelsel. Terwijl je de risico’s net als in het huidige stelsel blijft delen.” In het nieuwe stelsel is je pensioen dus naar verwachting meer waardevast dan in het huidige stelsel. Dat komt doordat er niet langer enorme buffers hoeven worden aangehouden. De keerzijde is dat als het langere tijd tegenzit op de financiële markten de pensioenen ook kunnen worden verlaagd. “Maar dat is ook nu, in het huidige stelsel, al het geval”, zegt Uijen van PME. Planje: “Het huidige stelsel belooft meer dan het kan waarmaken en in die zin is het nieuwe stelsel eerlijker.”
Planje denkt dat de soep ook niet zo heet wordt gegeten als die wordt opgediend: “Het is een misverstand dat je pensioen in het nieuwe stelsel enorm op en neer gaat. Pensioenfondsen en andere uitvoerders kunnen schokbrekers inbouwen om de schommelingen te dempen.” Dat zal misschien niet elke uitvoerder doen, maar dat is dan een keuze.
Wat betekent het nieuwe stelsel concreet voor jou als werknemer of werkgever?
Marianne de Boer, CEO van Aegon Cappital: “Lange tijd werd er gezegd dat je 70 procent van je laatst verdiende inkomen moet hebben. Maar je moet kijken: wat heb ik nodig?” Misschien is dat wel minder dan je denkt. De kinderen zijn waarschijnlijk al de deur uit en de hypotheek is misschien al grotendeels of helemaal afgelost. En is er spaargeld of ander vermogen dat je bij je pensioen kan optellen?
De Boer: “In het nieuwe stelsel heb je vaak meer keuze dan nu, zoals extra inleggen. Het is belangrijk dat je als pensioenuitvoerder ook laat zien wat het effect is van die keuzes, bijvoorbeeld: wat gebeurt er als ik honderd euro per maand extra inleg? Kun je dan eerder met pensioen? Of met deeltijdpensioen?” De Boer tipt iedereen, ook dertigers en veertigers, om te kijken op de website van het Nibud. Daarop kun je uitrekenen hoeveel je nodig hebt na je pensionering.
PME-bestuurder Uijen denkt dat pensioen dichterbij komt te staan omdat je in het nieuwe stelsel een eigen pensioenpotje hebt. Uijen: “Ik denk dat mensen in het nieuwe stelsel eerder gaan kijken naar hun UPO (Uniform Pensioenoverzicht, jaarlijks overzicht van je pensioenuitvoerder), omdat je dan kunt zien hoeveel er in je pensioenpot zit. Vaak gaat wel 20 procent of meer van je inkomen naar je pensioen. Als je dat laat renderen, wordt dat nog eens drie of drieënhalf keer zoveel. Dat gaat dus om heel veel geld.”
Last but not least zijn werkgevers aan zet
“Wij zien dat er bij middelgrote en kleine bedrijven nog vrij weinig gebeurt en dat werknemers daar ook nog niet geïnformeerd zijn. Veel werkgevers zitten met de vraag: waar begin ik?”, zegt Leonique van Houwelingen, CEO van pensioenadviesbureau Aon Nederland, een pensioenadviesbureau. “Begin ik met de sociale partners, met de medezeggenschapsorganen? Mijn advies is: ga nu al praten met werknemersorganen en met adviseurs. Ga nu al in de rij staan, want het wordt straks rennen.”
Dat is niet alleen belangrijk om tijdig te zijn overgestapt, maar ook omdat pensioen in de toekomst belangrijker kan worden als tool om goed personeel aan te trekken. Veel werkgevers krijgen in de toekomst meer de keuze dan nu om hun pensioenregeling zelf in te vullen. Van Houwelingen: “Pensioen wordt meer een onderdeel van de onderhandelingen bij de arbeidsvoorwaarden. Bekijk hoe aantrekkelijk je bent als werkgever en in hoeverre een goede pensioenregeling daaraan kan bijdragen.”
“Veel werkgevers bewegen niet, stellen het uit”, ziet ook De Boer van Aegon Cappital. Die wachten af tot anderen zijn begonnen. Maar ga niet zitten kijken bij de buren, ga zelf aan de slag. Hoe langer je wacht, des te ingewikkelder het wordt.”
Tips van de vier geïnterviewden
www.nibud.nl/onderwerpen/pensioen/rondkomen-na-pensionering
Better Sessions is een format van Business Insider. Word elke dag beter in wat je doet en leer meer van onze live-uitzendingen. Elke uitzending wordt gemaakt in samenwerking met een kennispartner.