- Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft 925 miljoen euro voor sneltesten bij evenementen gestort in een private stichting.
- Die stichting zou één bedrijf onterecht hebben voorgetrokken om de toegangstesten uit te voeren.
- Twintig andere testbedrijven spannen een kort geding aan en de Tweede Kamer wil opheldering van het ministerie.
Hoogst ongebruikelijk, niet transparant en onvoldoende toezicht. Onderzoeksplatform Follow The Money is dinsdag duidelijk over de constructie die het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft gekozen voor sneltesten bij evenementen.
Het ministerie stort 925 miljoen euro in een private stichting, de Stichting Open Nederland, voor het uitvoeren van de toegangstests. De stichting staat los van de overheid en kan volledig naar eigen inzicht bepalen hoe het geld wordt besteed, bevestigt een woordvoerder van VWS.
Maar aan de deal ging geen aanbesteding vooraf.
Ook over de voorwaarden van de overeenkomst is weinig bekend. De stichting heeft geen raad van toezicht en in de statuten staat niks over hoe het geld moet worden besteed, schrijft FTM. Vragen die FTM aan het ministerie stelde, werden niet beantwoord.
Bovendien zou Stichting Open Nederland slechts één sneltestaanbieder, het Baarnse Lead Healthcare, hebben benaderd om de testevenementen voor platform Testen voor Toegang uit te voeren. Lead Healthcare mag deze maand daardoor zo'n 200.000 sneltests uitvoeren op kosten van de overheid.
Kort geding sneltestbedrijven tegen de staat
Dat is oneerlijke concurrentie, vinden twintig sneltestbedrijven. Daarom hebben de sneltestbedrijven een kort geding aangespannen tegen Stichting Open Nederland, meldt Trouw. Dat wordt donderdag om 13.00 uur behandeld in Amsterdam.
Geen van de tientallen concurrerende testbedrijven werd benaderd voor de opdracht. Dat mag juridisch niet, benadrukken de sneltestbedrijven. Ze wijzen erop dat de overheid officieel een openbare aanbesteding moet organiseren wanneer ze zo’n dure opdracht uitbesteden.
"We zijn geschrokken van het bedrag dat werd genoemd in het stuk van FTM", zegt Rasmus Emmelkamp, topman van Spoedtest.nl.
Hij snapt niet waarom er is gekozen om maar een bedrijf de opdracht te geven de coronatests te laten uitvoeren. "We willen met de overheid kijken hoe we met onze locaties kunnen meehelpen", aldus Emmelkamp. "We hebben op dit moment 69 eigen locaties en zijn overal binnen een kwartier bereikbaar per auto."
Volgens Stichting Open Nederland is in de eerste fase bewust de samenwerking gezocht met een grote marktpartij om het concept voor toegangstesten te ontwikkelen en in een soort proef te testen. Hiervoor is gekozen met het oog op de "spoedeisendheid" van de behoefte aan testcapaciteit. Er zou een "marktconforme" vergoeding tegenover staan. De stichting zegt verder op verschillende manieren verantwoording af te leggen aan het ministerie.
Voor de volgende fase lopen volgens de organisatie drie uitvragen naar partijen in de markt. Zo is er een aanbesteding voor de bemensing van de XL Teststraten. Over de hele procedure stonden eerder al advertenties in dagbladen. Ook was er eerder een digitale bijeenkomst om geïnteresseerde partijen te informeren. Die kunnen nog tot vrijdag eind van de middag een verzoek tot deelname indienen.
Tweede Kamer wil opheldering over deal voor toegangstesten
Ook de Tweede Kamer wil opheldering over het voortrekken van Lead Healthcare.
Het ministerie van Volksgezondheid moet de overeenkomst met Stichting Open Nederland over het afnemen van sneltesten openbaar maken. Een Kamermeerderheid steunt een oproep van de SGP.
De SGP wil dat het ministerie nog vóór het coronadebat van aanstaande donderdag "alle documenten die betrekking hebben op de overeenkomst tussen het ministerie van VWS en Stichting Open Nederland" naar de Kamer stuurt. Ook moet duidelijk worden gemaakt hoe het geld precies wordt besteed.
Die oproep wordt gesteund door ten minste VVD, D66, CDA, PvdA, SP, GroenLinks en ChristenUnie.
