Shell en branchegenoot Eni uit Italië staan samen in de beklaagdenbank rond een zaak in Nigeria waarbij ze volgens aanklagers bijna 1,1 miljard dollar parkeerden op overheidsrekeningen. Dat geld zou later gebruikt zijn voor steekpenningen.

De zaak is uniek omdat topbestuurders van beide bedrijven ook terecht staan. Bij Eni gaat het om zowel de huidige als vorige CEO: Claudio Descalzi en Paolo Scaroni. In totaal zijn 11 privépersonen aangeklaagd, waaronder ook de ‘directeur upstream’ van Shell, Malcolm Brinded en MI6-spionnen die ingehuurd waren door de Nederlands-Britse oliemaatschappij.

Hoewel corruptie in de oliesector geen onbekend probleem is, markeert de Italiaanse zaak de eerste waarin een bedrijf van de omvang van Shell zich voor de rechter moet verantwoorden. Ook is het uniek dat een zittende CEO een van de beklaagden is.

De zaak begint op 5 maart in Milaan.

Het decor is een olieveld voor de kust van Nigeria, waarvoor Shell en Eni in 2011 samen de boorrechten verwierven. OPL 245 is naar schatting het grootste veld in Afrika en met 9 miljard vaten een kwart van Nigeria’s bewezen voorraden.

Shell en Eni betaalden 1,1 miljard dollar voor de exploitatierechten in een rekening van de Nigeriaanse regering. Dit geld zou later gebruikt zijn voor steekpenningen en volgens de aanklagers in Italië was deze intentie bekend bij de bazen van Shell en Eni.

"Dit is echter een grote, precedent-scheppende zaak", zegt activist Barnaby Pace van anti-corruptiewaakond Global Witness dat de zaak aanbracht bij de Italiaanse justitie. "Het is ongewoon om te zien dat grote oliemaatschappijen in deze mate te maken krijgen met justitie", aldus Pace tegen Bloomberg.

Er speelt ook een strafrechtelijk onderzoek in Nigeria naar de kwestie. In Nederland is ook aangifte gedaan tegen onder meer Shell en topman Ben van Beurden. Vorig jaar deed justitie een inval bij Shell in Den Haag.

Shell laat in een reactie weten teleurgesteld te zijn over de voorlopige conclusie. Het bedrijf rekent erop dat de rechters overgaan tot vrijspraak. "Shell heeft heldere regels tegen omkoping en corruptie die zijn vastgelegd in de gedragsregels voor al onze medewerkers." Shell-medewerker Malcolm Brinded toont zich eveneens overtuigd van zijn onschuld.

Eni laat ongeveer hetzelfde weten met de woorden dat het 'vol vertrouwen heeft in de correctheid en integriteit van het handelen van het bedrijf en de CEO'.