Kolencentrales voor stroomopwekking zijn in Nederland en andere Europese
landen aan de winnende hand, terwijl schonere gascentrales overdag vaak stil
worden gezet.
Deze trend kan gekeerd worden als het Europese systeem voor handelsrechten in
broeikasgas CO2 wordt hervormd. Dat stelde president-directeur Dick Benschop
van Shell Nederland dinsdag, tijdens een bijeenkomst over energiescenario’s.
Kolen zorgen voor een hogere uitstoot van CO2 dan gas. De Europese prijzen
voor emissierechten van CO2 zijn echter zo laag geworden, dat er geen enkele
financiële prikkel meer is om minder kolen in te zetten.
Shell: bodemprijs CO2 nodig
Shell, wereldwijd zelf een grote aardgasproducent, vindt dat er een
minimumprijs moet komen voor CO2, om aardgas aantrekkelijker te maken ten
opzichte van kolen, aldus Benschop. "Het bedrijfsbelang en het
maatschappelijk belang vallen hier samen. Dit moet eigenlijk zo snel
mogelijk worden ingevoerd, maar zeker binnen één tot twee jaar."
Hervorming van het huidige handelssysteem voor CO2-emissierechten via het
opleggen van bodemprijzen, is volgens Shell beter dan bijvoorbeeld de
invoering van een Europese belasting op de uitstoot van koolstofdioxide.
Benschop: "Dan begin je weer aan iets nieuws, terwijl je wereldwijd
ziet dat er steeds meer handelssystemen komen in CO2-rechten."
Kolen tegen gas
De verdringing van gas door kolen in Europa is een gevolg van hoofdzakelijk
twee ontwikkelingen. Sinds de kernramp in Fukushima schakelt Duitsland
versneld over op duurzame energiebronnen als zon en wind. Die worden echter
zwaar gesubsidieerd. Gevolg is dat goedkope kolencentrales voor basisstroom
altijd blijven draaien, maar overdag op piekuren gesubsidieerde
stroom van zon en wind gascentrales verdringt .
De tweede ontwikkeling heeft te maken met de opkomst van de grootschalige
productie van aardgas uit kleisteenlagen in de Verenigde Staten. Daar is de
prijs van aardgas, in tegenstelling tot Europa, de afgelopen jaren fors
gedaald.
Het goedkope gas in de VS zorgt ervoor dat er daar een overschot is ontstaan
van kolen die tegen bodemprijzen naar Europa worden geëxporteerd.
De aanvoer van goedkope Amerikaanse kolen leidt ertoe dat stroomproducenten
liever hun kolencentrales op volle toeren laten draaien en gascentrales
vaker uitzetten.
Shell: geen plannen schaliegas Nederland
Op de langere termijn zou de Amerikaanse
schaliegasrevolutie ervoor kunnen zorgen dat Amerikaans gas naar Europa
wordt geëxporteerd.
Daarnaast beschikt Europa ook over eigen schaliegaslagen. Onder meer in
Nederland wordt onderzoek gedaan naar mogelijkheden om schaliegas te winnen.
Maar dat proces verloopt veel trager dan in de VS.
Shell ziet voorlopig bijvoorbeeld geen brood in schaliegaswinning in
Nederland. "Daar zijn geen plannen voor. We zien elders betere
mogelijkheden", gaf president-directeur Benschop dinsdag aan.
Markt CO2-rechten ligt plat
Op de kortere termijn is de hoogte van Europese CO2-prijzen derhalve cruciaal
bij de keuze tussen de inzet van kolen of gas voor stroomopwekking.
Europese bedrijven kunnen onderling handelen in rechten om CO2 uit te stoten.
Op deze markt zijn de prijzen per ton CO2 echter gedaald tot zeer
lage niveau's van rond de vier euro. Toen het systeem werd opgezet werd
uitgegaan van prijzen van rond de 30 euro per ton CO2.
Zwakke plek in het handelssysteem is dat aanpassing van het aantal beschikbare
emissierechten omslachtig verloopt.
Door de economische crisis van de afgelopen jaren stootten industriële
bedrijven minder CO2 uit, maar werd het aantal certificaten in omloop niet
teruggebracht. Hierdoor is er een overschot aan emissierechten ontstaan, dat
de prijzen heeft doen kelderen.
Europese landen kunnen gezamenlijk beslissen om het aantal emissierechten in
omloop te reduceren, maar de politieke
onderhandelingen daarover verlopen zeer stroef. Opmerkelijk genoeg ook
omdat Duitsland - dat duurzame bronnen promoot, maar ook een grote
kolenindustrie heeft - zich op dit punt weinig inschikkelijk toont.
Lees ook:
energie
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl
