Turn around, look at what you see“, zingen hoofdpersoon Dusty en zijn vriendin Suzie via een langeafstandsradio in de nagelbijtende derde seizoensfinale van de Netflix-show Stranger Things.

Alleen door samen de titelsong van de jaren tachtig-fantasyfilm ‘Never Ending Story’ te zingen, wil zij hem helpen. Waarmee? Om een code te kraken die nodig is om het gigantische monster te verslaan dat het fictieve Amerikaanse stadje Hawkins terroriseert.

Het is een mierzoet moment van jaren-tachtig-nostalgie dat het succes van ‘Stranger Things’ op Netflix symboliseert.

De serie is sinds de start in 2016 een wereldwijde hit – de kijker kan geen genoeg krijgen van de eighties – en lanceert de streamingdienst, volgens Variety, op dat moment tot een smaakbepalende kolos in de popcultuur. Er is voor Netflix dan nog relatief weinig serieuze concurrentie, want Amazon Prime en Hulu stellen nog niet veel voor en Disney moet nog op stoom komen met een eigen streamingdienst.

De eerste acht minuten van de eerste aflevering van het vierde seizoen van Stranger Things

'Weinig goeds bij Netflix'

De timing van de lancering van het nieuwe seizoen 'Stranger Things' komt dan ook op een bijzonder moment: juist nu Netflix cultureel en op de beurs veel van het succes heeft ingeleverd.

Eind april maakte de streamingdienst bekend voor het eerst sinds 2011 abonnees te hebben verloren. Meer dan 200.000 gebruikers zegden de dienst op.

Hierdoor verloor Netflix in één klap een derde, zo'n 50 miljard dollar, van zijn beurswaarde en van die dreun is het aandeel nog allerminst hersteld. Het hielp voor het vertrouwen in het bedrijf niet mee dat het meteen 150 banen schrapte in de VS. Werknemers die voornamelijk op de afdelingen werkten die zich bezighouden met het ontwikkelen van eigen content.

Dat laatste gaf een verkeerd signaal af, namelijk dat Netflix eigen producties niet meer hoog in het vaandel zou hebben staan. Terwijl het allang niet meer de enige megastreamer is.

De afgelopen jaren lanceerden concurrenten Disney+, Amazon Prime, HBO Max, Apple TV en Paramount Network (24 mei in Nederland) met succes eigen streamingdiensten in de VS en daarbuiten. En allemaal strijden ze om het beperkte streamingbudget van de consument. Hoe? Via de series en films die ze aanbieden.

Budget Stranger Things is dat van een megablockbuster

Volgens columnist Navneet Alang van de Toronto Star heeft Netflix zijn vroege voorsprong op de concurrentie verloren door lange tijd te veel content te produceren, waarvan maar "weinig echt goed was".

Hoewel het nieuwe seizoen van Stranger Things niet expliciet geproduceerd is om Netflix te redden, is het moeilijk los te zien van de situatie waarin de streamingdienst zich bevindt. Netflix heeft immers veel geld gestopt in de show, waarvan de eerste helft van het seizoen op vrijdag 27 mei beschikbaar komt.

Volgens The Wall Street Journal gaf Netflix voor elk van de negen afleveringen 30 miljoen dollar uit. Samen komt het prijskaartje voor Stranger Things neer op 270 miljoen dollar in totaal.

Iedere aflevering heeft dus het budget van een doorsnee bioscoopfilm. Dat is ook te zien aan de lengte van de afleveringen. Op Twitter waren de afgelopen dagen al de kritische noten te lezen van vermoeide televisierecensenten die voor het embargo dat op maandag verstreek de serie moesten kijken.

Of Stranger Things-fans echt de dertien uur van het nieuwe seizoen door kunnen komen, is een gok, schrijft Variety in een van de eerste recensies. "Of je bent helemaal gek op Stranger Things - want hoe groter, hoe beter - of je kijkt met kleine oogjes naar je scherm om erachter te komen wat in hemelsnaam de noodzaak is voor al die minuten. Voor een show die ooit een leuke pastiche was op jaren tachtig-films".

Met dertien uur riskeert Stranger Things misschien een beetje dat de pastiche uitloopt op een klucht. Ook The New York Times benadrukt dat Netflix een grote hit nodig heeft om uit de neerwaartse spriaal te komen, en dat dit zich kennelijk vertaalt naar een groot aantal kijkminuten.

Netflix: content- maar geen hitfabriek

Recensenten zijn niet de doorsnee televisiekijker natuurlijk, dus 'Stranger Things' kan ondanks de nog ietwat lauwe reacties alsnog een grote hit worden. Er zit namelijk wederom genoeg eighties-nostalgie in, van nerds pestende middelbare scholieren tot aan dikke knipogen naar iconische horrorfilm 'Nightmare on Elm Street'. Dus Netflix kan met deze fikse investering mogelijk weer wat van het verloren cachet, en misschien zelfs abonnees, terugwinnen.

Het probleem voor Netflix is echter structureel, schrijft cultuurmagazine Vulture. De streamingdienst produceert nog steeds knallers die veel bekeken worden - zoals de slimme boeketboekenserie 'Bridgerton', truecrimeserie 'Inventing Anna', de Zuid-Koreaanse verrassingshit 'Squid Game', scifi-film 'The Adam Project' en misdaadserie 'Ozark'.

Maar het zijn er simpelweg te weinig. Het is lastig opboksen tegen een concurrent als Disney, die onder andere het intellectueel eigendom van het Star Wars- en Marvel-universum bezit. Met Star Wars-films en eigen producties als 'Willow', 'Tron', 'Flight of The Navigator' en 'Honey, I Shrunk The Kids' heeft het in tegenstelling tot Netflix geen nagemaakte nostalgische eighties-producties nodig.

Netflix heeft minder macht gekregen

Door de toenemende concurrentie van Apple TV, HBO Max en Disney+ heeft Netflix ook veel macht moeten opgeven in Hollywood. In de begindagen kon de dienst met gigantische bedragen televisie- en filmstudios overbieden voor de beste content en acteurs. Anno 2022 bokst Netflix op tegen de even zo grote budgetten van minstens vijf andere grote streamers.

Ewan McGregor als Obi-Wan Kenobi in de nieuwe gelijknamige televisieserie op Disney+. De streamer heeft veel geld over om grote namen te strikken voor hun producties. Foto Disney
Ewan McGregor als Obi-Wan Kenobi in de nieuwe gelijknamige televisieserie op Disney+. De streamer heeft veel geld over om grote namen te strikken voor hun producties. Foto Disney
Lucasfilm

Toch staan niet alle seinen voor Netflix op rood. Afgelopen week liet adviesbureau Wedbush weten dat het wedt op een comeback. Analist Michael Pachter vertelde aan Fortune dat hij het aandeel in 2023 met 50 procent in waarde ziet stijgen. Een opmerkelijke voorspelling.

Wedbush was lange tijd negatief over het aandeel Netflix. Volgens analist Pachter zal de omzetgroei van Netflix beperkt blijven, maar zal de winstgevendheid van het bedrijf wel toenemen.

Netflix liet begin deze maand weten eind 2022 te beginnen met het aanbieden van goedkopere abonnementen met reclames. Hiermee volgt het bijna alle andere streamers, behalve Apple TV, die deze vorm aanbieden of overwegen. Zo beginnen streamingdiensten te midden van de hevige concurrentiestrijd toch steeds meer op gewone televisie te lijken. Behalve de gigantische budgetten en lengtes van de afleveringen dan.

Lees ook: ‘Squid Game’ ontrafeld: deze maatschappijkritiek maakte het tot een hitserie