- De Nederlandse economie is in het eerste kwartaal van dit jaar met 0,7 procent gekrompen, vergeleken met het voorgaande kwartaal.
- Vooral de daling van de export van goederen tikt aan. Opvallend is verder ook dat de consumptie van huishoudens geen groei meer vertoont.
- De economie van de eurozone is in de eerste drie maanden van dit jaar met 0,1 procent gegroeid, in vergelijking met de voorgaande periode.
- Lees ook: Krapte op arbeidsmarkt blijft zeer hoog bij start van 2023: meer banen, werkloosheid licht lager
De Nederlandse economie heeft in de eerste drie maanden van 2023 een stap terug gedaan, vergeleken met het slot van afgelopen jaar. Dit komt voornamelijk door een daling van de export. Verder is de consumptie van huishoudens weggevallen als groeimotor.
De Nederlandse economie is in het eerste kwartaal van dit jaar per saldo met 0,7 procent gekrompen ten opzichte van het vierde kwartaal van vorig jaar, zo blijkt uit een eerste raming die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft gepubliceerd.
Vergeleken met hetzelfde kwartaal een jaar eerder is overigens nog wel sprake van een plus van 1,9 procent in het eerste kwartaal van 2023.
Met de daling van de economische groei op kwartaalbasis doet Nederland het een stuk slechter dan naburige landen.
Zo groeide de economie in België en Frankrijk met respectievelijk 0,4 en 0,2 procent. De Britse economie groeide met 0,1 procent, de Duitse economie stagneerde met een groei van 0 procent. Gemiddeld kwam de groei in de Europese Unie uit op 0,3 procent.
Export zakt in, huishoudens voorzichtiger met uitgaven
De belangrijkste oorzaak van de terugval van de groei in Nederland ligt bij de internationale handel. De export daalde met 1,8 procent in het eerste kwartaal van dit jaar, vergeleken met het vierde kwartaal van 2022. "Dat komt doordat de uitvoer van goederen daalde. De uitvoer van diensten groeide een fractie", aldus het CBS.
Ook de import daalde, maar die nam met 1,3 procent af, waardoor het handelssaldo (export minus import) een negatieve bijdrage leverde aan de economische groei.
Opvallend is daarnaast dat de consumptie van huishoudens in het eerste kwartaal van dit jaar geen groei vertoonde ten opzichte van het slotkwartaal van 2022.
Dit lijkt erop te duiden dat de uitgaven van huishoudens worden geraakt door de hoge inflatie. In het vierde kwartaal van vorig jaar was namelijk nog sprake van een groei van de consumptieve uitgaven van huishoudens met 1,1 procent op kwartaalbasis.
De verslechtering in het afgelopen kwartaal kwam niet doordat er minder geld is geïnvesteerd in de bouw of dat er minder werd uitgegeven aan goederen als personenauto’s, vliegtuigen en machines. Deze investeringen groeiden juist met 1,1 procent.
Volgens de economen leverde de bedrijfstak handel, horeca, vervoer en opslag de negatiefste bijdrage aan de economische ontwikkelingen. De bouw leverde juist de positiefste bijdrage.
'We moeten onszelf niet de put in praten', zegt minister
Minister Micky Adriaansens (Economische Zaken) is geschrokken van de mate waarin de Nederlandse economie afgelopen kwartaal is gekrompen. "Dit is veel", zegt ze over de 0,7 procent krimp die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft becijferd voor de eerste drie maanden van het jaar.
Adriaansens was er wel op voorbereid dat de cijfers over het eerste kwartaal niet heel geweldig zouden zijn. "Er is wel wat aan de hand", zegt zij, verwijzend naar onder meer de nog altijd relatief hoge consumentenprijzen en de personeelstekorten die zich in veel sectoren doen voelen.
De geopolitieke situatie helpt ook al niet mee. Bijvoorbeeld het besluit om bepaalde hoogwaardige technologie niet meer naar China te exporteren "heeft ook zo zijn effect". Toch ziet de minister reden om "alert" te zijn. "Zeker als je kijkt naar de omliggende landen. Het is niet dat de economie overal zo is gekrompen."
Adriaansens benadrukt dat de meeste mensen nog weinig zullen merken van de economische krimp. "Het belangrijkste is dat mensen thuis hun boodschappen kunnen blijven doen." Van een recessie, zoals een periode van twee achtereenvolgende kwartalen krimp ook wel wordt genoemd, wil ze nog niets weten. "We moeten onszelf niet de put in praten."
Economie eurozone boekt kleine groei
De economie van de eurozone is in de eerste drie maanden van dit jaar met 0,1 procent gegroeid in vergelijking met de voorgaande periode. Dat meldde het Europese statistiekbureau Eurostat op basis van een tweede raming. Het cijfer kwam overeen met een eerdere schatting.
In het vierde kwartaal van 2022 was nog sprake van stagnatie van de economie van het eurogebied.
Voor de hele Europese Unie meldde Eurostat een plus van 0,2 procent op kwartaalbasis. Dat was in de voorgaande periode nog een krimp van 0,1 procent. Toen had de economie van de EU nog veel last van hoge energieprijzen en inflatie. Inmiddels zijn de energieprijzen weer flink gedaald, waardoor huishoudens wat meer lucht hebben.
Op jaarbasis werd door Eurostat een groei van 1,3 procent gemeten voor de eurozone. Voor de hele EU was dat 1,2 procent. Binnen de EU lieten alleen Nederland, Ierland, Hongarije, Oostenrijk en Litouwen een krimp zien. Polen en Portugal groeiden het sterkst. De Duitse economie, de grootste van Europa, stagneerde in het eerste kwartaal.
De Europese Commissie verhoogde eerder deze week nog haar vooruitzichten voor de economie in 2023. Door de "beter dan verwachte start van het jaar" rekent het dagelijks EU-bestuur op een groei in de eurolanden van gemiddeld 1,1 procent in plaats van 0,9 procent, en voor Nederland zelfs op een groei van 1,8 procent. In februari hield de commissie het voor Nederland nog op 0,9 procent groei dit jaar.
