Er komt geen wettelijk recht op ‘doorbetaald waakverlof’. SP-er Agnes Kant had
hier voor gepleit. De tijd die werknemers aan het sterfbed van een
familielid doorbrengen, zou de werkgever verplicht moeten doorbetalen,
meende het Kamerlid.

Maar minister Piet Hein Donner ziet niets in een wettelijke regeling.
Laat werknemer en werkgever daar onderling maar afspraken over maken, vindt
Donner.

Een goede zaak. Nederland gaat bijna ten onder aan de enorme hoeveelheid
verlofregelingen. Voor ieder wissewasje, ieder pech- of geluksmoment in de
familiekring en iedere verandering in de persoonlijke omstandigheden, mag de
Nederlandse werknemer een extra vrije dag claimen.

De verlofparagraaf in cao’s is verworden tot een krankzinnige patchwork
van snipperdagen. Wie het slim aanpakt – en over een grote familie beschikt
– hoeft bijna nooit meer op kantoor te verschijnen.

Trouwen, bijvoorbeeld, levert volgens veel cao’s minstens vier dagen extra
vakantie op. Eén dag om in ondertrouw te gaan en nog eens drie voor de
bruiloft zelf.

Trouwende familieleden zijn goed voor een extra dag betaald verlof.
Broers, zussen ouders, grootouders, schoonouders, halfbroers en –zussen,
stiefbroers- en zussen, om naar hun huwelijk te gaan hoeft de werknemer geen
vakantiedag op te nemen. Dat mag volgens de cao gewoon in de tijd van de
baas.

De cao voor werknemers van architectenbureaus verplicht werkgevers behalve
voor de trouwerij van broer en zus, ook een vrije dag te geven voor die van
‘zwager en schoonzuster’.

Een kwart eeuw na de trouwdag is het weer feest. Voor zowel de eigen zilveren
bruiloft, als die van familieleden (inclusief schoonzussen), is weer een
extra vrije dag geregeld. Een veertigjarig huwelijk is vaak zelfs goed voor
twee dagen.

Waarom werknemers voor dit soort feestjes niet gewoon een snipperdag
kunnen opnemen, weet niemand. Het buitengewoon verlof is een ‘verworven
recht’ en daar mag je in Nederland nu eenmaal niet aankomen.

Geen wonder dat de Nederlandse werknemer relatief weinig werkt. Volgens
cijfers van de Oeso heeft een Nederlander met een voltijdbaan jaarlijks drie
weken meer verlof dan de gemiddelde Europeaan.

Dat verschil komt niet door de vier tot vijf weken aan reguliere die
Nederlanders vrij krijgen, want in andere Europese landen is dat ongeveer
net zo veel. Het zijn dus de luxueuze extra verlofregelingen die het
Nederlandse werkjaar zo kort maken.

Bijvoorbeeld het ouderschapverlof. Vaak onbetaald, maar volgens een aantal
cao’s (bijvoorbeeld die voor banken) moet de werkgever een paar weken
doorbetalen terwijl vader of moeder bij de kinderen thuis zit.

Geen eigen kinderen? Geen probleem: adopteren levert soms zelfs vier
weken betaald verlof op.

Is het huis te klein voor al die kinderen? Verhuizen is goed voor twee dagen
extra vrij. En als de kinderen ziek worden is er natuurlijk het zorgverlof.
In sommige sectoren wordt de eerste week daarvan gewoon doorbetaald.

Wie lid wordt van het vakbondsbestuur mag ook extra verlof claimen. Betaald
‘vakbondsverlof’ kan oplopen tot tien dagen per jaar. Doe daarbij nog een
lidmaatschap van de Ondernemingsraad en er kan nog acht dagen
‘scholingsverlof’ bijkomen.

Voor oudere werknemers loopt de teller automatisch op. In veel cao’s is
geregeld dat het aantal vakantiedagen oploopt met de leeftijd. Bovendien mag
de werknemer die 25 of 40 jaar bij dezelfde baas werkt, een of twee extra
dagen vrij claimen om dat feit te vieren. Sommige cao’s regelen zelfs extra
verlofdagen bij een dienstjubileum van een direct familielid.

Aan het einde van de carrière, als het pensioen lonkt, komen daar nog enkele
dagen ‘prepensioenverlof’ bij. Dat zijn extra vrije dagen om alvast te
wennen aan het arbeidsloze bestaan. Anders is de schok te groot.

Behalve deze vakantie- en verlofdagen zijn er de tien algemene
feestdagen (Kerst, Nieuwjaar, Koninginnedag, Goede Vrijdag, Pasen,
Hemelvaartsdag en Pinksteren). En tenslotte zit de Nederlander gemiddeld
jaarlijks ook nog een werkdag of tien ziek thuis.

Hoe mensen in Nederland er nog in slagen om overspannen te worden, lijkt een
raadsel. Of misschien zijn het juist de werknemers die steeds harder moeten
werken om de verlofdagen van collega’s op te vullen die opbranden?

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl