Vandaag de dag lezen analisten de gezondheid van een land af aan de hoogte van
de staatsschuld en de rente op de tweedehands obligatiemarkt. Bij een schuld
van meer dan 90 procent en een lange rente van zeven procent of meer, gaan
de alarmbellen af.
Vroeger waren dit soort financiële indicatoren ook wel belangrijk, maar men
keek toch vooral naar de echte economie. Hoge werkloosheid en snel stijgende
prijzen waren de bepalende indicatoren van economische rampspoed. Dat zijn
problemen die de bevolking direct treffen, zo was het idee.
Okuns Misery-index
De Amerikaanse econoom Arthur Okun bedacht in de jaren zeventig de som van
het werkloosheidspercentage en het inflatiepercentage een prima indicator
zou zijn voor de gezondheid van een economie. Deze optelsom noemde hij de
‘misery-index’, de ellende-index.
De index vatte de problemen van de tijd prima samen. Na de oliecrisis van 1973
waren zowel de inflatie als de werkloosheid fors opgelopen. Onder president
Gerald Ford liep deze stagflatie op naar een ellende-index van bijna 20
procent. Geen wonder dat Ford de herverkiezing verloor.
Obama kan zich zorgen gaan maken. De ellende-index in de Verenigde Staten is
momenteel opgelopen naar 12,8 procent. Dat komt vooral door de hoge
werkloosheid in de VS. De Amerikaanse ellende is daarmee net iets groter dan
die Europese. In het eurogebied slaat de ellendemeter uit naar 12,5 procent.
De werkloosheid is hier nog iets hoger, de inflatie net iets lager dan in de
VS.
Nederlandse ellende
De Nederlandse ellende valt behoorlijk mee. Met een werkloosheid van 4,3
procent en een inflatie van 2,5 procent (beide gemeten volgens Europese
methode, dus licht afwijkend van de CBS-cijfers), komt de index hier uit op
6,8 procent. Daarmee is Nederland het minst ellendige land van het
eurogebied. (Zie
IN BEELD: Ellende-index )
Alleen Oostenrijk (7,8 procent), Luxemburg (8,0) en Duitsland (8,3) komen nog
enigszins bij ons land in de buurt. De niet-eurolanden Zwitserland (3,4),
Noorwegen (4,8) en Japan (5,2) gaan Nederland nog net voor.
Spanje aan kop
De grootste ellende is te vinden aan de randen van het eurogebied. Vooral
door de hoge werkloosheid staat de Ierse index op 15,2 procent. In Portugal
(15,4) en Griekenland (19,0) is de ellende nog groter. Spanje spant de kroon
met een ellende-index van maar liefst 23,9 procent. De Spaanse inflatie is
met 3 procent nog wel te dragen, maar de werkloosheid van 20,9 procent is de
hoogste van Europa.
Niet alleen ten opzichte van andere landen doet Nederland het uitstekend, ook
vergeleken met andere jaren is de economische ellende relatief laag. (zie
IN BEELD: Ellende-index Nederland) Sinds 1963 stond de index in
Nederland gemiddeld op 9 procent. Daar blijven we nu ruim onder, al loopt de
index de laatste twee jaar wel weer wat op.
Ellendig was het in Nederland vooral eind jaren zeventig en begin jaren
tachtig. IN 1982 piekte de index op 14,7 procent. De inflatie bedroeg dat
jaar 6 procent, de werkeloosheid stond op 8,7 procent. Zo ellendig is het
daarna niet meer geweest.
Lees ook:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl