De eurotop van vrijdag 9 december wordt wereldwijd met spanning gevolgd. De
toekomst van de euro staat op het spel, zo is overtuiging van veel analisten
en economen.
Hoofdrollen zijn weggelegd voor de Duitse bondskanselier Angela Merkel, de
Franse president Nicolas Sarkozy, de Britse premier David Cameron en Mario
Draghi, president van de Europese Centrale Bank (ECB).
1)Duitse begrotingsunie
Bondskanselier Merkel koerst lijnrecht af op herinrichting van de eurozone
via strengere afspraken, met automatische sancties voor landen die zich niet
aan de begrotingsregels houden.
Elk land moet op nationaal niveau een ‘gouden regel’ over financiële afspraken
in de wetgeving opnemen. Landen die zich daar niet aan houden, zouden bij
het Europese Hof in Straatsburg ter verantwoording geroepen moeten kunnen
worden.
Het toekennen van extra bevoegdheden aan het Europese Hof in Straatsburg
vereist waarschijnlijk een wijziging van het Europese Verdrag. Maar als de
niet-eurolanden hierbij dwars liggen, wil Merkel desnoods separate afspraken
maken met de 17 eurolanden.
In de aanloop van naar de top van 9 december wijst alle communicatie van
Duitse zijde erop, dat Merkel een hard europact als minimum stelt, voordat
Duitsland bereid is de portemonnee te trekken. Dat wil zeggen: de acute
stress voor zwakke eurolanden verlichten door een sterker noodfonds op te
tuigen, een hulprol voor het Internationaal Monetair Fonds (IMF), of
stilzwijgend akkoord gaan met het opkopen van staatsleningen van zwakke
eurolanden door de Europese Centrale Bank (ECB)
2)Franse Soevereiniteit
President Sarkozy is maandag 5 december akkoord gegaan met een begrotingsunie
naar Duits model. Grootste aderlating voor Frankrijk is het opgeven van de
eigen fiscale soevereiniteit.
Vraag is of Sarkozy bij het eindspel toch nog zal proberen om de door
Duitsland gewenste automatische sancties voor landen die uit de pas lopen,
af te zwakken.
3)Londense City
De Britse premier David Cameron is de belangrijkste representant van de
niet-eurolanden binnen de Europese Unie (EU). Bij een verdragswijziging
zouden die ook akkoord moeten gaan met aanpassingen die alleen de eurolanden
betreffen.
Cameron is enerzijds bezorgd dat er een steeds grotere tweedeling ontstaat
binnen de EU. Daarnaast voelt hij niets voor Frans-Duitse plannen om een
belasting op financiële transacties in te voeren die de positie van Londen
als financieel centrum schaadt.
Op de eurotop van 9 december moet blijken of er een deal met de Britten te
sluiten valt: acceptatie van een apart europact voor 17 lidstaten, in ruil
voor het afblazen van maatregelen waar de Londense zakenbankiers niet van
gediend zijn.
4)Bazooka ECB
Veel analisten stellen dat de stress op obligatiemarkten, waar landen als
Italië en Spanje met hoge leenrentes kampen, alleen kan worden opgelost als
de Europese Centrale Bank (ECB) zich bereid toont om onbeperkt
staatsobligaties van eurolanden op te kopen. Een actie waarmee de geldpers
min of meer wordt aangezet.
President Mario Draghi heeft tot nog toe geweigerd de 'bazooka' van de
centrale bank in te zetten. Met als argument dat problemen eerst bij de
wortel moeten worden aangepakt. Dat wil zeggen: eurolanden moeten met
overtuigende hervormings- en bezuinigingspakketten komen, waarmee ze hun
financiële draagkracht voor de lange termijn zeker stellen.
Bij de eurotop van 9 december moet Draghi beslissen of de hij de politieke
hervormingswil voldoende overtuigend vindt, om het zware geschut van de ECB
in te zetten.
Lees ook:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl