De opluchting was maar van korte duur, afgelopen woensdag. Toen Ben Bernanke,
de voorzitter van de Federal Reserve bekend maakte dat vijf centrale banken
in een gecoördineerde actie vele tientallen miljarden dollars de
kredietmarkt op zouden pompen, veerden de beurzen op. Zou dit de maatregel
zijn waarmee de rust zou terugkeren? Beleggers hoopten het.

Maar aan het einde van de beursdag was de hoop alweer omgeslagen in
cynisme. Meer geld is niet de oplossing, vonden sommige analisten. Zolang
het vertrouwen tussen banken onderling niet is hersteld, blijven de
liquiditeitsproblemen bestaan.

Anderen meenden dat de situatie op de kredietmarkt wel zeer kritiek moest zijn
om de centrale banken tot hun gecoördineerde actie te brengen. Ze zagen het
als een wanhoopsdaad van een groep centrale bankiers die niet meer weten hoe
ze de markt moeten kalmeren.

Zo was het gecoördineerde geldmarktbeleid van de Fed, de ECB en nog
drie andere centrale banken al kapot geanalyseerd voordat er überhaupt mee
begonnen was. Want pas maandagmiddag, als de Federal Reserve voor twintig
miljard dollar aan kortlopende leningen in de markt zet, gaat het nieuwe
beleid van start.

Het bijzondere aan de nieuwe miljarden is dat alle Amerikaanse banken er een
beroep op kunnen doen. Tot nu toe gebruikte de Fed voor de gelduitgifte een
beperkt aantal grote zakenbanken. Het idee was dat deze banken de
liquiditeiten zouden doorlenen aan de rest van het Amerikaanse bankwezen.

Maar door de kredietcrisis is dat automatisme verdwenen. Banken lenen
elkaar onderling alleen nog tegen hoge rentes geld uit. Om de rente omlaag
te krijgen kunnen daarom nu alle banken een beroep op de nieuwe miljarden
doen.

De manier waarop dat gebeurt, is ook nieuw. Met zoveel meer spelers zijn de
spelregels anders. In plaats van tegen een vast rentetarief, mogen de banken
zelf bepalen tegen welke rente ze willen lenen. De hoogste bieder krijgt de
meeste dollars – met een maximum van twee miljard dollar per bank. Wie mee
wil bieden moet maandag tussen tien uur ’s ochtends en één uur ‘s middags
Amerikaanse tijd, bellen met de Fed om zijn bod uit te brengen.

De ECB werkt al jaren met een zo’n veilingsysteem. De Europese
geldinjectie die voor woensdag gepland staat, is wat dat betreft minder
onorthodox. Wat voor de Europese banken verrassend is, is dat ze niet in
euro’s maar in dollars geld kunnen lenen in Frankfurt. De ECB is woensdag
even een bijkantoor van de Federal Reserve. Europese banken hoeven voor hun
dollars niet aan te kloppen bij Amerikaanse zakenbanken - die door de crisis
niet graag meer uitlenen - maar kunnen via met hulp van de ECB direct
terecht bij de Fed.

Het zijn onorthodoxe maatregelen om de kredietmarkt vlot te trekken, waar
niemand ervaring mee heeft. De cynische analisten waren dan ook te snel met
hun oordeel. Pas aan het eind van deze week kunnen we iets zeggen over het
effect van het nieuwe beleid.

Overigens zou een eventueel positief effect van de geldinjectie komende
week overschaduwd kunnen worden door nieuwe tegenvallers van de banken. Drie
grote Amerikaanse banken, Goldman Sachs, Morgan Stanley en Bear Stearns,
komen deze week met jaarcijfers. Vooral de resultaten van Bear Stearns
zullen met argusogen bekeken worden. Het was deze investeringsbank die in
juni als eerste een beleggingsvehikel liet omvallen, en daarmee de aftrap
gaf voor de kredietcrisis.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl