De Russische invasie in Oekraïne raakt de prijzen van steeds meer producten. Zonnebloemolie is hier het beste voorbeeld van. Maar dit vloeibare goud, dat inmiddels fors duurder en nauwelijks meer verkrijgbaar is, beïnvloedt ook de prijzen van andere producten, zoals in zonnebloemolie gefrituurde snacks.

Vorig jaar importeerde Nederland voor 2 miljard euro aan goederen uit Oekraïne, zo becijferde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Een groot deel daarvan, 1,8 miljard euro, waren landbouwproducten. De invoerwaarde van zonnebloemolie bedroeg ongeveer 600 miljoen euro.

Nederland is daarmee de grootste importeur van Oekraïense zonnebloemolie in de Europese Unie, aldus het statistiekbureau. Zelfs grotere lidstaten, zoals Spanje en Italië, kunnen niet aan ons tippen. Zo’n 84 procent van de in Nederland geïmporteerde zonnebloemolie komt uit Oekraïne.

Het huidige tekort aan zonnebloemolie heeft grote gevolgen voor de vele snackbars en cafés die gefrituurde snacks verkopen, zoals frietjes of kroketten. Deze worden meestal gefrituurd in een mengsel van verschillende plantaardige oliën, waaronder zonnebloemolie. Sommige snackbars frituren enkel in zonnebloemolie.

Die zonnebloemolie wordt nu vaak vervangen door raapzaadolie, vertelt productmanager Mark Kok bij snackproducent Oma Bobs. "Omdat de zonnebloemolie uit Oekraïne komt, is het moeilijk om aan te komen. En als je het wel vindt, is het duur. Raapzaadolie is een prima alternatief."

Maar zelfs met die vervanging kost het frituurvet meer. Eigenaar Mustafa Elnali van snackbar Twins in Amsterdam vertelt dat hij inmiddels 26 euro betaalt voor 10 liter frituurvet. Vóór de invasie van Oekraïne betaalde hij daarvoor ruim 10 euro minder. Per week is hij nu zo'n 100 euro extra kwijt aan frituurvet. Ook betaalt hij dubbel zoveel voor gas sinds het begin van de oorlog.

Kroketten 13% duurder bij snackbars

Het gevolg hiervan is dat Elnali zijn prijzen binnenkort gaat verhogen. Voor kroketten gaat hij 2,60 euro vragen. Dat is 0,30 cent meer dan nu. Ook bij Oma Bobs hebben ze de prijzen voor kroketten verhoogd met 13 procent, vergeleken met een jaar geleden.

"Op het moment is er schaarste op alles en rijzen de prijzen de pan uit", zegt Kok. "Vetstoffen voor de kroket kosten 100 procent meer, het vlees is 40 procent duurder en de verpakkingen zijn met 60 procent in prijs gestegen. Daarom vragen wij ook meer voor onze kroketten. Het is om ons hoofd boven water te kunnen houden."

Volgens Kok bedraagt de markt voor kroketten in Nederland ongeveer 1 miljard euro per jaar.

Abel Klatser, eigenaar van snackbar Fabel Friet in het centrum van Amsterdam, frituurt nog steeds op zonnebloemolie. "Het is wel zo'n 40 procent duurder geworden sinds het gedoe in Oekraïne", vertelt hij.

Ook andere kosten zijn omhooggegaan, zoals de gasrekening die verdubbeld is en verpakkingen die duurder zijn geworden. Daarom heeft hij de prijzen van de kroketten van het luxemerk Holtkamp recentelijk met 10 cent verhoogd.

Een van de grootste makers van kroketten in Nederland, Van Geloven, meldt desgevraagd ook dat de kroketten "ongekend" in prijs zijn gestegen vanwege de duurdere ingrediënten.

LEES OOK: Tekort aan zonnebloemolie: dit moet je weten over alternatieven zoals olijfolie, arachideolie, sojaolie en kokosolie