Het parlement van de Krim is eruit: het schiereiland moet zich aansluiten bij Rusland. De beslissing zich af te scheiden van Oekraïne en aan te sluiten bij Rusland wordt nog wel onderworpen aan een referendum, maar de lokale machthebbers lopen alvast op die uitslag vooruit.

Op zondag 16 maart mogen de bewoners van de Krim zich uitspreken over de vraag of het schiereiland deel moet uit maken van Rusland, of een autonome republiek binnen de Oekraïne blijft.

Onder leden van de regering van de Krim bestaat weinig twijfel over de uitslag.  Een vicepremier van de Krim, die wordt geciteerd door het ANP, loopt al op de uitslag vooruit. Volgens hem betekent de beslissing dat Russen de enige ,,legitieme” militairen op het schiereiland zijn. Oekraïense militairen op de Krim worden beschouwd als ,,bezetters”. Zij moeten zich overgeven of het land verlaten

,,De Oekraïense strijdkrachten moeten kiezen: hun wapens neerleggen, hun posten verlaten, het Russische staatsburgerschap aanvaarden en zich aansluiten bij het Russische leger. Als ze daar niet mee instemmen, zijn wij bereid hun een vrijgeleide aan te bieden van het grondgebied van de Krim naar hun Oekraïense moederland”, aldus de vicepremier.

Volgens de bewindsman is de Krim bereid om de Russische roebel als munteenheid in te voeren. Alle Oekraïense staatsbedrijven worden genationaliseerd. Zij worden eigendom van de overheid van de Krim.

Oekraïne: stap Krim illegaal

Het besluit van de Krim om zich aan te sluiten bij Rusland is illegaal, stelde de Oekraïense premier Arseni Jatsenjoek donderdag in Brussel. Hij had daar overleg met de regeringsleiders en staatshoofden van de 28 EU-landen.

,,Deze stap is illegaal. Er is geen juridische grond voor'', aldus Jatsenjoek. Hij riep Rusland op om ,,diegene die voor een scheuring van Oekraïne zijn niet te steunen''. De Krim blijft een autonoom deel van Oekraïne, zo stelde de premier.

Oekraïne staat machteloos

Donderdag vaardigde de Oekraïnse justitie arrestatiebevelen uit tegen de nieuwe premier van de autonome Krimrepubliek Sergej Aksjonov, en de voorzitter van het regionale parlement, Vladimir Konstantinov. De twee hebben met hun ,,stappen richting afscheiding'' in strijd met de grondwet gehandeld, aldus de aanklacht. Aksjonov trad vorige week aan als nieuwe leider van de regionale regering op het schiereiland.

Ondertussen werken Russische parlementsleden aan wetgeving om het makkelijker te maken voor buitenlandse regio's of landen om toe te treden tot de Russische federatie. Het wetsontwerp is speciaal voor de Krim ingediend door initiatiefnemer, Sergej Mironov. De Russische president Vladimir Poetin heeft nog geen duidelijk standpunt ingenomen over eventuele aansluiting van de Krim bij Rusland.

De Krim is al 250 jaar vaak op zeer bloedige wijze met de geschiedenis van Rusland verweven. Het beslaat ruim 27.000 vierkante kilometer en wordt in meerderheid door etnische Russen bevolkt. Russen vormen 60 procent van de bijna 2,5 miljoen inwoners. Bijna een kwart is Oekraïens en ongeveer 12 procent van de bevolking bestaat uit Krimtataren.

Deze inheemse bevolkingsgroep is slachtoffer van de dictatuur van Josef Stalin die de Krimtataren liet verhongeren en in 1944 wegvoeren. Na de val van de Sovjet-Unie is een aantal teruggekeerd. De naam Krim komt uit de Krimtataarse cultuur.

De Krim werd in 1921 een socialistische deelrepubliek van de Sovjet-Unie. In 1954 heeft Sovjetleider Nikita Chroesjtsjov, zelf een Oekraïener, de Krim laten indelen bij de Oekraïense deelrepubliek. Dat deed hij volgens hardnekkige geruchten toen hij stomdronken was.

Na de ineenstorting van de Sovjet-Unie bleek Kiev maar moeilijk zijn gezag te kunnen laten gelden op de Krim. Met grote moeite voorkwam het Oekraïense bewind dat de Krim zich met een referendum onafhankelijk verklaarde. Het werd een autonoom deel van Oekraïne met uitzondering van Sebastopol. Deze haven was al sinds het einde van de 18e eeuw de thuishaven van de Russische marine aan de Zwarte Zee. In 1997 werd afgesproken dat Rusland de basis zou pachten tot in ieder geval in 2017. De afgezette president Viktor Janoekovitsj verlengde die periode in 2010 met 25 jaar.

De Krim is een toeristische trekpleister en onder meer bekend door de badpaats Jalta. Daar overlegden de leiders van het Britse Rijk, de VS en de Sovjet-Unie (Winston Churchill, Franklin Roosevelt en Josef Stalin) in 1945 over wat er na de Tweede Wereldoorlog met Europa moest gebeuren.

Het schiereiland is geliefd om zijn versie van champagne en berucht door de Krimoorlog (1853-1856). Die wordt gerekend tot de bloedigste ooit. In de strijd stonden het Britse en Ottomaanse Rijk, Frankrijk en het koninkrijk Sardinië tegenover Rusland. Rusland verloor toen meer dan 200.000 man bij de verdediging van het schiereiland. Op de Krim is ook veel bloed gevloeid in de strijd tussen 'de Witten' (anticommunisten) en bolsjewieken in de jaren 1919-1920 en in de Tweede Wereldoorlog toen de nazi's de Krim bijna geheel onder de voet liepen.

Europese Unie bevriest tegoeden Janoekovitsj

De ministers van Buitenlandse Zaken van Duitsland, Frankrijk, Italië en Groot-Brittannië overleggen donderdag in Rome met hun Amerikaanse ambtgenoot John Kerry over de situatie in Oekraïne. In Brussel is donderdag ook een ingelaste Europese top over de perikelen in het Oost-Europese land.

De Europese Unie (EU) heeft de rekeningen van de verdreven Oekraïense president Viktor Janoekovitsj en zijn schatrijke zoon Oleksandr bevroren. Ook voormalig premier Mykola Azarov, twee oud-ministers uit diens kabinet en het vroegere hoofd van de veiligheidsdiensten staan op de lijst die de EU donderdag publiceerde. Zij kunnen niet meer bij hun tegoeden op Europese bankrekeningen.

Sancties VS

Mensen die de ,,territoriale integriteit'' van Oekraïne bedreigen, mogen de Verenigde Staten niet meer in, zo heeft president Barack Obama donderdag besloten. De nieuwe sancties treffen een niet nader genoemd aantal Russische en Oekraïense burgers. Het gaat om personen die de directe verantwoordelijkheid dragen voor de ,,destabilisering'' van Oekraïne, aldus het Witte Huis.

Eerder waren er al visabeperkingen voor mensen die verantwoordelijk worden gehouden voor mensenrechtenschendingen in Oekraïne.

Europese top over Oekraïne

Aan het begin van de speciale Europese top over de crisis in Oekraïne leek de Europese Unie donderdagmiddag nog verdeeld over sancties tegen Rusland.

Eerst moet de diplomatie een rol spelen, stelde de Duitse bondskanselier Angela Merkel donderdag in Brussel. Zonder dialoog tussen Oekraïne en Rusland zijn sancties wel onvermijdelijk, aldus Merkel. Ook de Franse president Francois Hollande zei dat eerst alles in het werk moet worden gesteld om de crisis op een diplomatieke manier te beëindigen. Premier Rutte liet zich in soortgelijke bewoordingen uit.

Litouwen daarentegen hamert op onmiddellijke maatregelen. De Litouwse president Dalia Grybauskaite beschuldigde de EU ervan niet vastberaden genoeg te reageren op de brutale Russische agressie in Oekraïne. ,,Na Oekraïne komt Moldavië en dan een ander land ", vreest het staatshoofd van de voormalige Sovjetrepubliek. ,,Europa begrijpt nog steeds niet wat er gebeurt. We moeten inzien dat Rusland gevaarlijk is."

De Britse premier David Cameron vindt het allerbelangrijkste dat Oekraïne en Rusland om de tafel gaan. Bovendien moet de EU Rusland duidelijk maken dat wat er is gebeurd, onacceptabel is en dat er consequenties zijn. Hij verduidelijkte dat niet.

De EU zal hoogstwaarschijnlijk geen concrete sancties besluiten, meldden media op basis van een ontwerp van de slotverklaring. Maar wel dreigt de EU met ,,ernstige gevolgen'' voor de relatie tussen de EU en Rusland, als Moskou de spanning op de Krim niet vermindert.

ANP / Z24

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl