OPINIE – “De Koning bezit ook geen aandelen van bedrijven die het Predicaat Koninklijk mogen voeren”, zo valt sinds donderdag op de website van het Koninklijk Huis te lezen.
Interessant, maar welke aandelen bezit koning Willem-Alexander dan wel en is het redelijk dat het Nederlandse publiek daar inzicht in heeft?
De mededeling dat de koning niet belegt in bedrijven met het Predicaat Koninklijk, suggereert dat Willem-Alexander bijvoorbeeld geen belang zou hebben in Royal Dutch Shell. Maar honderd procent zeker weten we dat niet. De koning is immers niet verplicht inzage te geven in zijn beleggingen.
De vraag hoe de beleggingsportefeuille van de Oranjes in elkaar zit, is al jaren onderwerp van speculatie. Zakenblad Quote schat het totale vermogen van de Oranjes op een kleine miljard euro.
Oranje-kenner Philip Dröge zei eerder tegen Business Insider het volgende over de beleggingen van het vorstenhuis: “Het zijn bijzonder rijke mensen met een grote beleggingsportfolio – het zou ook gek zijn als de koning dat niet zou hebben. Het gaat hoofdzakelijk om vrij verhandelbare aandelen (…). Het geld bevindt zich op verschillende plekken ter wereld en wordt zeer professioneel en actief gecoördineerd.”
Het is dus goed mogelijk dat de koning en diens directe familie het beheer van vermogen dat in aandelen is belegd, hebben uitbesteed. Maar dat maakt het niet minder noodzakelijk om transparant te zijn over de samenstelling van de beleggingsportefeuille.
Promoten van het Nederlandse bedrijfsleven
De simpele reden is dat de de koning uit hoofde van zijn functie zeer actief is met het promoten van het Nederlandse bedrijfsleven, zoals het Financieele Dagblad vrijdag schetste.
"Onder Willem-Alexander en Máxima is het onderscheid tussen handelsmissies en staatsbezoeken kleiner geworden. Alle buitenlandse reizen hebben evenveel economische als culturele programmaonderdelen", schrijft het FD op basis van gesprekken met betrokkenen uit het bedrijfsleven. Dat kunnen innovatieve, jonge bedrijven zijn, maar natuurlijk ook bekende beursgenoteerde multinationals.
Willem-Alexander en Máxima brachten in hun huidige functie bijvoorbeeld een staatsbezoek aan China in 2015, en reisden in 2011 en 2013 met toenmalig koningin Beatrix mee naar Qatar, Oman, Brunei en Singapore. Stuk voor stuk landen waar beursgenoteerde Nederlandse energiebedrijven, baggeraars en financiële instellingen grote belangen hebben.
Geen transparantie over beleggingen
Het zou dus prettig zijn als er op z'n minst eens per jaar een rapportage zou zijn over directe beleggingen van de koning, temeer daar er zowel in de publieke sector als daarbuiten uitgebreide regelgeving bestaat op dit gebied.
Zo geldt bij de benoemingsprocedure van Nederlandse ministers het volgende:
De formateur en de kandidaat bespreken ook of de kandidaat-bewindspersoon zeggenschapsrechten heeft inzake relevante financiële of zakelijke belangen. Boven bepaalde grenzen wordt het bezit van aandelen of risicodragende participaties in ondernemingen beschouwd als mogelijke belangenverstrengeling, evenals het bezit van commercieel geëxploiteerde roerende en onroerende goederen.
Als sprake is van een risico van (schijnbare) belangenverstrengeling, moet de kandidaat-bewindspersoon maatregelen treffen om dit risico weg te nemen.
En voor topfuncties in de ambtenarij geldt:
In het Algemeen Rijksambtenarenreglement (ARAR) staat dat de minister functies kan aanwijzen, waaraan in het bijzonder het risico van financiële belangenverstrengeling of het risico van oneigenlijk gebruik van koersgevoelige informatie kan zijn verbonden. De ambtenaren die deze functies vervullen dienen melding te maken van hun financiële belangen
In de private sector is er ook gedetailleerde regelgeving rond beleggingsinformatie om marktmisbruik te voorkomen.
Zeker als het over beleggen gaat, wil je toch graag weten of iemand mogelijk vanuit een bepaald belang handelt... of schrijft. Als financieel journalist beleg ik bijvoorbeeld niet in individuele aandelen, bezit ik geen bitcoins of andere cryptomunten en heb ik voor m'n pensioen geld belegd in indexfondsen van aanbieder Vanguard die de MSCI Wereldindex volgen.
Als de koning een beleggingsportefeuille heeft waar toevallig aandelen Shell, ABN Amro of TomTom in zitten, is dat op zich geen probleem. Maar meld dat graag even.
