ANALYSE – Een concurrentiebeding beperkt een werknemer aanzienlijk in zijn mogelijkheden om een andere baan te vinden. Daarom zijn er strikte wettelijke eisen gesteld aan de geldigheid hiervan.
Worden deze eisen niet nageleefd, dan is het concurrentiebeding nietig. Vooral de motiveringsplicht bij een concurrentiebeding in tijdelijke contracten wordt streng beoordeeld.
De wet eist dat een concurrentiebeding gesloten moet zijn met een meerderjarige werknemer en schriftelijk dient te zijn vastgelegd.
Ten aanzien van contracten voor bepaalde tijd geldt een extra vereiste. Bij een tijdelijk contract moet de werkgever ook een schriftelijke motivering opnemen waaruit blijkt dat het beding noodzakelijk is vanwege zwaarwegende bedrijfsbelangen.
De ratio hiervan is als volgt. Werknemers met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd waarin een concurrentiebeding staat, worden belemmerd om – na afloop van hun arbeidscontract – ergens anders aan de slag te gaan, terwijl dit juist noodzakelijk is vanwege de tijdelijkheid van hun contract.
Werknemers met een tijdelijk contract ondervinden dus dubbel nadeel van een concurrentiebeding, vergeleken met werknemers in vaste dienst. Er gelden daarom hoge eisen aan de motiveringsplicht van de werkgever.
Schending concurrentiebeding?
In een recent arbeidsgeschil was een ex-werknemer voor de rechter gesleept door zijn ex-werkgever. De ex-werknemer zou zijn concurrentiebeding hebben geschonden door na afloop van zijn contract een baan aan te nemen bij een concurrent. De werknemer stelde dat het concurrentiebeding nietig was.
De kantonrechter stond voor de vraag of de werkgever aan zijn motiveringsplicht had voldaan. Het ging in deze zaak immers om een contract voor bepaalde tijd, dus gold de eis dat de noodzaak van het concurrentiebeding gemotiveerd moest zijn door de werkgever.
Het concurrentiebeding, althans de motivering, luidde als volgt:
“Werknemer beschikt over bijzondere en bedrijfsspecifieke kennis, gegevens en vaardigheden welke, indien deze worden ingezet in strijd met artikel 15, zwaarwegende nadelige gevolgen kunnen veroorzaken voor werkgever en daarmee het bedrijfsbelang. Werknemer heeft zeer veel klantcontact, beschikt over klant- en prospectgegevens, heeft inzage in prijsstellingen, het marktbewerkingsplan en financiële gegevens inzake omzet, marge, winst c.q. verlies. Wanneer deze informatie bij concurrerende bedrijven terecht komt […] zal dit werkgever direct schaden doordat de concurrent met deze informatie prijsbeleid en marktbewerking kan afstemmen.”
Motivering niet concreet genoeg
De kantonrechter vond deze motivering niet goed genoeg. De werkgever had haar zwaarwegende bedrijfsbelangen bij het aangaan van de arbeidsovereenkomst onvoldoende geconcretiseerd. Ook was de noodzakelijkheid van het beding onvoldoende toegelicht.
De opsomming van de bedrijfsgegevens waarmee de werknemer tijdens het dienstverband bekend zou raken, vond de rechter te algemeen en daarnaast onvoldoende specifiek toegesneden op de werknemer persoonlijk.
De rechter wees erop dat niet is omschreven over welke concrete klant- en prospectgegevens en over welk marktbewerkingsplan het nu precies gaat.
De werkgever heeft tijdens de zitting de noodzaak van het concurrentiebeding nader onderbouwd. Maar tevergeefs, want dat had vooraf moeten gebeuren. De kantonrechter oordeelde daarom dat het beding nietig is. De werknemer kon hiermee vrijelijk een andere baan kiezen.
Sander Schouten is advocaat arbeidsrecht en ondernemingsrecht bij AMS Advocaten.
