- Woensdag aan het begin van de middag geeft het kabinet een persconferentie over de invoering van strengere coronamaatregelen.
- De kans is zeer groot dat in Nederland zo spoedig mogelijk een avondklok wordt ingevoerd. Deze moet gaan gelden van 20.30 uur tot 04.30 uur.
- Aanleiding voor de extra maatregelen is de opkomst van een Britse coronavariant in Nederland. Die is besmettelijker dan het huidige virus.
- Volgens Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg is Nederland in “een soort race tegen de klok” terechtgekomen. De Britse variant kan al over anderhalve maand de overhand hebben, met meer ziekenhuisopnames en sterfgevallen tot gevolg.
De avondklok schuift in het laatste plan van het demissionaire kabinet een half uur op. Deze moet gaan gelden van 20.30 uur tot 04.30 uur, melden ingewijden woensdag.
Zo moet het onder meer makkelijker worden voor kinderen om na het sporten en trainen nog thuis te komen, is de redenering achter het voorstel.
Verder mag er thuis nog maar één gast worden ontvangen in plaats van twee. Ook komt er een vliegverbod voor het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Afrika.
De ingewijden waarschuwen dat de plannen nog steeds kunnen veranderen.
Aan het begin van de middag volgt een persconferentie. Aansluitend zal de Tweede Kamer erover debatteren, vanaf 15.30 uur.
Een avondklok kan deze week nog worden ingevoerd, maar bronnen weten de datum niet zeker. De voorbereidingen zijn al enige tijd in volle gang, onder meer bij de politie.
Ook de beoogde einddatum is onduidelijk, maar zal volgens ingewijden kunnen aansluiten op de harde lockdown die is verlengd tot 9 februari.
Avondklok ligt politiek gevoelig
Een avondklok ligt zeer gevoelig in politiek Den Haag. Coalitiepartijen D66 en ChristenUnie zijn zeer terughoudend en willen eerst weten wat de effecten van een avondklok precies zijn op het terugdringen van het aantal coronabesmettingen. Het Outbreak Management Team (OMT) heeft dat berekend in een advies aan het kabinet, dat nog niet is gepubliceerd.
Oppositiepartijen willen ook meer duidelijkheid van het kabinet. PVV en Forum voor Democratie lieten al eerder weten dat ze fel tegen een avondklok zijn.
Lees ook: Supermarkten waarschuwen voor bevoorradings- en capaciteitsproblemen bij invoering avondklok
In het kabinet is ook nog discussie over de avondklok, aldus ingewijden. Zo zouden sommige bewindspersonen ook perspectief op versoepelingen willen zien, bijvoorbeeld vanaf bepaalde besmettingscijfers.
Opmars Britse variant overschaduwt daling coronacijfers
Aanleiding voor de extra maatregelen is de opkomst van een Britse coronavariant in Nederland. Die is besmettelijker dan het huidige virus. Deskundigen waarschuwen voortdurend dat deze variant de druk op de ziekenhuizen van ernstig zieke coronapatiënten de komende weken doet toenemen.
Dinsdag maakte het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu bekend dat het aantal coronagevallen voor de vierde week op rij is gedaald. In de afgelopen zeven dagen kreeg het RIVM 38.776 meldingen van positieve tests. Dat is zo'n 21 procent minder dan in de week ervoor.
Het RIVM zegt dat dit "gematigd positieve beeld" wordt overschaduwd door "de opmars" van de Britse variant. Een op de tien besmet geraakte personen heeft waarschijnlijk deze mutatie onder de leden. Half februari is dit waarschijnlijk gestegen tot de helft. Dat leidt dan tot meer ziekenhuisopnames en meer sterfgevallen, verwacht het RIVM.
Voorzitter Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) zei maandag dat Nederland in "een soort race tegen de klok" is terechtgekomen, nu de extra besmettelijke Britse variant van het coronavirus zich ook hier verspreidt.
Hij pleit voor aanscherping van de maatregelen, waaronder de instelling van een avondklok, en herhaalde nog eens zijn standpunt dat Nederland zo snel mogelijk mensen moet vaccineren. "Alles dat je kunt doen om het tempo te verhogen, helpt."
Lees meer: Wanneer krijg jij de coronaprik? Zo ziet het Nederlandse vaccinatieplan eruit
"De tijd die je hebt, is maar heel beperkt", waarschuwt Kuipers. "Hoe sneller je een maatregel invoert, hoe meer impact die heeft." Momenteel is de trend in besmettingen en ziekenhuisopnames nog dalend, maar de LNAZ-voorzitter verwacht dat dit door het nieuwe type van het coronavirus van korte duur zal zijn.
Scholen zullen vooralsnog dicht moeten blijven, vindt Kuipers. Ook noemt hij als optie om "restrictieve quarantaine" in te stellen in gebieden waar de gemuteerde versie van het virus veel voorkomt en dan heel snel mensen binnen een bepaalde straal daarvandaan te vaccineren. Dat heet ringvaccinatie.
Britse coronavariant kan snel de overhand krijgen
Met berekeningen laat de voorzitter van de acute zorgsector zien dat de Britse mutatie in theorie al binnen anderhalf tot drie maanden dominant kan worden in Nederland, net zoals in Engeland is gebeurd. Daar zijn ziekenhuizen overspoeld door coronapatiënten.
"Ik had vanochtend een Britse collega aan de telefoon die zei: 'You ain't seen nothing yet' (Je hebt nog niets gezien)", aldus Kuipers. "De ziekenhuisbezetting in Engeland ligt een factor 4 hoger dan hier. Er zijn ziekenhuizen die nauwelijks nog opereren, daar worden alleen nog operaties uitgevoerd die binnen 24 uur noodzakelijk zijn. Dat is een situatie waar je echt van weg wilt blijven."
Hoe snel de Britse variant hier oprukt, is nog niet geheel duidelijk. Uitgaande van "conservatieve" aannames komt Kuipers erop uit dat rond 1 april de gemuteerde versie van het virus hier de overhand kan krijgen met het huidige beleid. Het kan ook al eerder gebeuren.
In zijn berekening gaat de LNAZ-voorzitter ervan uit dat het zogeheten reproductiegetal van de Britse variant, dat aangeeft hoe snel het virus zich verspreidt, een factor 0,35 hoger is. Dat zou ook gerust meer kunnen zijn.
Zo ziet de avondklok eruit in andere Europese landen
Als het demissionaire kabinet besluit om deze week een avondklok in te voeren, dan is het zeker niet de eerste. Een aantal andere Europese landen heeft dit al gedaan, met wisselend succes.
In België is de avondklok al een lange periode van kracht. In Vlaanderen mogen mensen tussen 00.00 uur en 05.00 uur niet zonder geldige reden naar buiten. In Wallonië geldt de beperking tussen 22.00 uur en 06.00 uur. Mensen die toch zomaar naar buiten gaan, bijvoorbeeld voor een wandeling, kunnen een boete van 250 euro krijgen. Het gemiddeld aantal besmettingen per dag ligt in België net boven de 2000 en is de afgelopen weken niet gedaald.
De Fransen hebben de strengste avondklok van Europa. Daar moeten alle mensen tussen 18.00 uur en 06.00 uur binnenblijven, tenzij ze een geldige reden hebben, zoals het reizen van en naar werk. De maatregel gold eerst alleen in zwaar getroffen gebieden, maar de Franse regering was zo tevreden over de resultaten, dat het landelijk is ingevoerd. Mensen die de regels overtreden, kunnen rekenen op een boete van 135 euro. Ondanks de strenge maatregelen lukt het Frankrijk niet om het aantal nieuwe besmettingen te laten dalen.
De Duitse deelstaten hebben allemaal hun eigen regels en niet overal is een avondklok ingevoerd. De deelstaten die grenzen aan Nederland, Nedersaksen en Noordrijn-Westfalen, hebben geen algehele avondklok. In Noordrijn-Westfalen is die alleen van kracht in zwaar getroffen gebieden.
De zuidelijke deelstaat Beieren heeft strenge regels om het virus in te dammen, zo zijn daar medische mondkapjes verplicht in publieke ruimtes en geldt een avondklok van 21.00 uur tot 05.00 uur. Mensen die de avondklok negeren kunnen een boete van 500 euro krijgen. Ook in Baden-Württemberg en Thüringen geldt een avondklok van 22.00 uur tot 05.00 uur.
Ook in Tsjechië, Cyprus, Italië, Spanje, Roemenië, Letland, Luxemburg en Slovenië is een avondklok van kracht. Portugal heeft sinds vrijdag een volledige lockdown afgekondigd, daar mogen mensen de hele dag alleen met een geldige reden de straat op.
