Nederlands grootse pensioenfonds ABP verlaagt de pensioenuitkeringen- en
aanspraken van werkenemers met een half procent. De metaalfondsen PME en PMT
korten zes tot zeven procent. Het zijn harde maar noodzakelijke maatregelen,
nu de dekkingsgraad bij veel pensioenfondsen onder het minimum is gezakt.
Met de kortingen moeten voorkomen de situatie van onderdekking, waar veel
pensioenfondsen zich in bevinden, geheel wordt afgewenteld op de jongere
leden van de fondsen.
Als pensioenfondsen doorgaan met uitkeren, terwijl de dekkingsgraad daarvoor
eigenlijk te laag is, geven ze geld uit wat ze eigenlijk zouden moeten
reserveren voor de huidige werknemers, de toekomstige gepensioneerden.
Overigens worden werknemers ook geraakt door de korting: hun opgebouwde
pensioenrechten gaan omlaag. Maar als er nu niet zou worden gekort, zouden
de lasten geheel bij de jongere leden terecht komen.
Toch moeten jongeren zich nog altijd zorgen maken om hun pensioen. Ook na de
kortingen zit het pensioenstelsel voor jongeren vol risico’s en extra
lasten. Een overzicht:
1. DNB buigt mee
Jongere werknemers zijn nauwelijks vertegenwoordigd in de pensioensector. Hun
enige bescherming bestaat uit duidelijke regels en een strenge
toezichthouder (De Nederlandsche Bank, DNB). Maar dan moet die
toezichthouders de regels niet op ad hoc basis aanpassen om de fondsen ter
wille te zijn.
Toch is dat precies wat er nu gebeurt. De regels schrijven voor dat fondsen
hun dekkingsgraad berekenen op basis van de dagrente. DNB staat nu toe dat
fondsen de gemiddelde rente van de afgelopen drie maanden gebruiken om hun
toekomstige verplichtingen te waarderen. Dat pakt voor de dekkingsgraad goed
uit, en dat is natuurlijk geen toeval. De bezittingen (aandelen, obligaties)
mogen de fondsen ondertussen wel gewoon op dagwaarde waarderen.
Zo’n arbitrair besluit van DNB ondermijnt de rechtszekerheid van jonge
werknemers.
2. Boekhoudtruc
Met een beetje pech worden arbitraire besluiten straks de regel. In het
pensioenakkoord dat de sociale partners vorig jaar sloten, staat dat
pensioenfondsen straks het verwachte beleggingsrendement mogen gebruiken om
toekomstige verplichtingen te berekenen.
De pensioenlobby probeert dit als een uiterst logische rekenwijze voor te
stellen. Maar dat is het niet, omdat beleggingstegenvallers niet direct
leiden tot kortingen op de pensioenuitkering.
De kans op hoge beleggingsrendementen zorgt voor hoge uitkeringen aan de
huidige ouderen, terwijl de kans op tegenvallende rendementen komt te liggen
bij de jongeren.
Rekenen met het verwachte beleggingsrendement mag pas als de uitkeringen
zonder vertraging meebewegen met de beurs.
Er is de afgelopen twintig jaar structureel te weinig premie betaald om de
pensioentoezeggingen te financieren. De boekhoudtruc uit het pensioenakkoord
dreigt dat harde feit weer voor jaren onder het tapijt te vegen.
3. Jong betaalt voor oud
Als je jong begint met sparen, kun je lang rendement maken. Een euro gespaard
op jonge leeftijd, zou daarom meer pensioen op moeten leveren dan een euro
gespaard vlak voor je pensioen. Maar zo werkt het niet in Nederland. Iedere
euro levert evenveel rechten op.
Deze onlogische systematiek zorgt ervoor dat wie jong is teveel pensioenpremie
betaalt en wie oud is te weinig. Een flink deel van de inleg van jonge
werknemers gaat naar oud. Dat is alleen redelijk als er altijd evenveel
jongeren als ouderen zijn, en als iedereen zijn hele leven bij hetzelfde
pensioenfonds blijft. Voor een vergrijzende, job-hoppende beroepsbevolking
is het een oneerlijk systeem.
Vooral voor werknemers die rond hun 45-ste of eerder ondernemer worden, pakt
de systematiek buitengewoon slecht uit. Zij hebben wel de periode van teveel
betalen meegemaakt, maar lopen de periode van te weinig betalen mis. Dit
verlies kan oplopen tot meer dan acht maandsalarissen!
4. Later langer werken
Nederlanders moeten langer doorwerken, besloot het kabinet. Maar daarmee
beginnen we pas in 2020. Alle 57-plussers mogen dus nog gewoon met 65 jaar
met pensioen. Voor 52-plussers wordt dat 66 jaar. Wie jonger is moet
minstens tot 67 jaar doorwerken – waarschijnlijk langer.
Oudere werknemers krijgen dus twee jaar pensioenuitkering cadeau. Dat gaat uit
de algemene pot, waar later voor jongeren minder in zit.
Lees ook op Z24.nl
Meer artikelen van Mathijs Bouman
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl