Volgens betrokken zijn we in Nederland zover nog niet, maar gaat het wel al
meer die kant op.

"Wij hebben er ook al eerder voor gepleit, om een hypotheekadviseur niet
op provisiebasis te laten betalen door een geldverstrekker zoals nu gebeurt,
maar klanten gewoon een rekening te geven zoals ze ook voor de notaris
krijgen," zegt de woordvoerder van de Vereniging Eigen Huis (VEH). "Er
komt wel al meer openheid, maar zo ver zijn we nog niet."

Ook het Verbond van Verzekeraars is voor. "Wij werken nu met
provisies en soms ook bonusprovisies als iemand veel contracten heeft
afgesloten. Dat zou ertoe kunnen leiden dat een intermediair zijn eigen
belang verkiest boven dat van de klant. Die schijn moet je wegnemen."

Volgens het Verbond van Verzekeraars is het echter niet realistisch te
verwachten dat banken, verzekeraars en intermediairs zelf met het
provisiesysteem stoppen. "Dat is iets voor de politiek", aldus de
woordvoerder van het Verbond.

De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) heeft geen voorkeur voor een van de
systemen. "Maar de voorkeur van klanten gaat blijkbaar uit naar provisie",
zegt de woordvoerder. "Dat komt het meeste voor. Mensen willen
vrijblijvend langskomen en pas betalen als ze een deal hebben."

Intermediairs zijn sinds 1 januari al verplicht te laten zien hoeveel
provisie zij voor een bepaalde hypotheek krijgen. In het verlengde daarvan
wil het kabinet intermediairs gaan verplichten meteen als de klant
binnenkomt een contract op te stellen, waarin staat wat de tussenpersoon
voor de klant gaat doen en wat die daarvoor moet betalen. Als het aan het
kabinet ligt mogen bonusprovisies dan ook niet meer.

Vereniging Eigen Huis noemt deze maatregelen "een stap in de goede
richting". Maar beter zou het dus zijn als de provisies van banken aan
tussenpersonen er helemaal uit gingen. Nu is het volgens VEH namelijk zo dat
de meeste tussenpersonen met vijf tot acht geldverstrekkers werken en dan
dus alleen de producten van die aanbieders kiezen.

"Er zijn ook wel al adviseurs die werken op basis van 'uurtje
factuurtje', maar toch gaan mensen daar niet snel heen", zegt de
VEH-woordvoerder. Dat vergt volgens hem "een wezenlijke
mentaliteitsverandering".

"Klanten zullen moeten wennen te betalen voor iets waarvan ze
gewend waren dat het gratis was. Dat zal niet van de een op de andere dag
gaan."

Een nadeel van per uur betalen, is dat je niet meer zo makkelijk ook elders
een advies aanvraagt. Volgens VEH is dat niet erg. "Je gaat toch ook
niet naar verschillende notarissen of huisartsen? Door de provisie af te
schaffen zorg je voor onafhankelijker advies."

De volledig onafhankelijke adviseurs zijn momenteel verenigd in de Vereniging
van Onafhankelijke Financiële Planners (de VOFP). "Het verschil
tussen adviseurs die bij ons zijn aangesloten en veel andere, is dat onze
leden niet bemiddelen", zegt Annemarie van Amelrooij, secretaris van de
VOFP. "Je kunt bij ons dus geen hypotheek afsluiten. We raden je alleen
een bepaald type product aan. Wij doen dat om alle schijn van
beïnvloedbaarheid te vermijden."

Met het advies van de onafhankelijke adviseur op zak moeten mensen dus
alsnog ergens anders een hypotheek afsluiten. En degene bij wie ze daarvoor
aankloppen krijgt provisie, zonder dat hij veel heeft moeten doen, legt Van
Amelrooij uit. "Voor onze klanten zou het dus heel fijn zijn, als ze
die intermediair per uur zouden kunnen betalen. Zij weten immers wat ze
willen en zouden goedkoper uit zijn, dan nu ze indirect via hun hypotheek de
volledige provisie betalen."

Bij de VOFP zijn momenteel 35 adviseurs aangesloten. Een fractie van het
totaal aantal consulenten, geeft Van Amelrooij toe. Alleen al De
Hypotheekshop heeft tweehonderd vestigingen. "Maar ons ledental groeit",
zegt Van Amelrooij. "Ook zien we dat steeds meer particuliere klanten
ons weten te vinden. Mensen worden zich bewuster van het feit dat
hypotheekadvies gewoon niet gratis is."

Rabobank laat in een reactie weten dat lokale banken de vrijheid hebben om met
intermediairs afspraken te maken. "Dat gebeurt niet centraal",
aldus de woordvoerder. De bank heeft al wel een hypotheek waarin de provisie
niet in de rente versleuteld zit, maar apart in rekening wordt gebracht. Dit
is de nieuwe Rabo Opbouw Hypotheek.

SNS bank zegt momenteel bezig te zijn met een onderzoek. De
woordvoerder: "Zolang dat loopt, kan ik er nog niks over zeggen."

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl