- De financieringsmarkt voor klimaattechnologie zit in een dip. Toch wist het Duitse klimaatfonds World Fund afgelopen jaar liefst 300 miljoen euro op te halen.
- Volgens medeoprichter Danijel Višević is er genoeg ruimte in de markt. Hij betreurt het dat pensioenfondsen en investeerders zo weinig geld in klimaattechnologie steken.
- “Soms gaan bedrijven zelfs failliet daardoor”, zegt Višević tegen Business Insider Nederland. “Ik kan daar emotioneel van worden.”
- Lees ook: Klimaatinvesteerder Jacqueline van den Ende (40): ‘De mensheid sterft uit als de wereld zo doorgaat’
Ook al beleeft de financieringsmarkt voor klimaattechnologie een dipje, de Duitse klimaatinvesteerder World Fund verraste afgelopen jaar door een astronomische 300 miljoen euro uit de markt te trekken. Hoe deden zij dit?
Business Insider Nederland vraagt het aan Danijel Višević, een van de oprichters van het Berlijnse fonds. We bevinden ons op evenementenlocatie Messe Berlin, waar voor het eerst dit jaar het uit Dubai afkomstige techevenement Gitex plaatsvindt.
Višević moet er later die dag een toespraak houden, maar meer dan 5 uurtje slaap heeft hij niet kunnen pakken. De afgelopen nacht was hij tot 3 uur ’s nachts aanwezig bij een Berlijnse startup-awardshow, vertelt de investeerder. Hij zit er opvallend fris uit. Wat zijn geheim is? “Ik drink geen alcohol meer”, lacht de investeerder.
300 miljoen euro is een groot bedrag om op te halen voor klimaattechnologie, terwijl de financieringsmarkt hobbelig is. Hoe wisten jullie zoveel kapitaal op te halen?
"Er was ruimte voor in de markt. Voor bedrijven in klimaattechnologie is het moeilijk om miljoenenbedragen op te halen, omdat durfinvesteerders vaak erg terughoudend zijn. Ze investeren liever in softwarebedrijven, omdat ze - in mijn ogen onterecht - denken dat het risico op die investeringen kleiner is. Daarom hebben we maar een paar kleine fondsen voor deeptech en klimaattechnologie."
"In Europa hebben we juist wel de beste octrooien in klimaattechnologie en het beste onderzoek. De ontwikkelingen gaan hier het snelst. We hebben een derde van de toonaangevende universiteiten en instellingen op het gebied van klimaat en klimaattechnologieën en we hebben meer patenten dan China en de VS."
"De Amerikanen hebben alleen zo'n tien keer meer kapitaal voor klimaattechnologieën dan wij. Dat is zonde. We investeren miljarden in onderzoek en ontwikkeling maar wanneer innovaties klaar zijn om naar de markt te worden gebracht, blijkt er hier onvoldoende kapitaal te zijn. Bedrijven wijken dan uit naar China of de VS."
"Ik kan er emotioneel van worden", zegt Višević, die zichtbaar aangeslagen is. "Soms gaan bedrijven zelfs failliet omdat ze hier geen nieuwe rondes kunnen ophalen. Denk aan een bedrijf als het Duitse Volocopter [elektrische drone-taxidienst, red.]. Ze moesten hun intellectueel eigendom verkopen aan een Chinese partij."
Wat kan Europa doen om het tij te keren?
"Alle Europese plannen die er zijn, moeten worden uitgevoerd. Het probleem is dat we in Europa alleen maar plannen hebben en er te weinig mee doen. We moeten verzekeringsmaatschappijen, banken en pensioenfondsen stimuleren om te investeren in grotere Europese durfkapitaalfondsen. Dan ontstaat er echt ruimte om te investeren in bedrijven die op willen schalen."
Maar pensioenfondsen zullen zeggen: dit is veel te riskant en het is geld van onze pensioenhouders.
"Ja, dat zeggen ze. Toch heeft ook veel van doen met de zogenaamde Solvency II-regelgeving. Die [Europese] wetgeving legt pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen op om bij investeringen in risicovolle activa reserves van ongeveer 40 procent van het kapitaal aan te leggen. Stel dat een pensioenfonds een miljard wil investeren, dan moeten ze ook 400 miljoen reserveren."
"Ze kunnen het risico sterk verlagen door dat miljard te steken in investeringspartijen die in verschillende fondsen beleggen. Stel dat je in tien fondsen belegt, die allen in dertig fondsen investeren. Dan diversifieer je je investeringskapitaal heel sterk, waardoor je risico's spreidt."
Maar zijn er wel genoeg fondsen voor klimaattechnologie in Europa, zoals die van jullie?
"Nee, maar er komen langzamerhand meer partijen bij. Wij hopen komend jaar of het jaar erop 500 miljoen euro ophalen, maar ik hoor inmiddels ook van andere fondsen in de klimaathoek dat zij dit van plan zijn."
Maar goed, voegt Višević er direct aan toe: daar heb je wel beleggers in je fonds voor nodig - bijvoorbeeld publieke. "Het Europese Investeringsfonds is gelukkig erg actief. Zij investeerden al 50 miljoen in ons fonds. Ook Invest-NL deed mee. Zonder deze partijen hadden we nooit 300 miljoen euro kunnen ophalen. Dit soort fondsen moeten dus meer mankracht en kapitaal krijgen."
World Fund investeerde zelf tot dusver in negentien bedrijven, waaronder het Nederlandse Farmless. Met het volgende fonds, dat - zoals gezegd - een omvang van 500 miljoen euro moet krijgen, wil World Fund vooral investeren in zogenaamde Serie B-rondes, oftewel vervolgrondes voor startups die enkele tientallen miljoenen euro's nodig hebben. "Er is een enorme investeringskloof in Europa", zegt Višević. "Met name bij deze grotere rondes geven Europese investeerders vaak niet thuis."
Hoe overtuig je kapitaalkrachtige partijen om hier tóch geld in te steken?
"Dat is moeilijk. Wees dus gewend om 'nee' te horen, zeg ik altijd. Meer dan 90 procent van de commerciële investeerders houdt aanvankelijk de deur dicht. Ze zijn huiverig, omdat hun kapitaal dan gebonden is. Je kunt het niet over een jaar weer kwijtspelen. Het duurt vaak wel vijf tot zeven jaar voor je je eerste geld terugziet. Doordat wij vervolgens een relatie met ze opbouwen, kan het zijn dat ze uiteindelijk besluiten toch mee te investeren. Het draait dus sterk om vertrouwen."
Van verzekeringsfondsen en banken tot publieke fondsen, family offices en pensioenkantoren: Višević en zijn team gaan met allerhande partijen het gesprek aan. Dat werpt zijn vruchten af, zegt de investeerder. "Ik denk dat ons fonds de eerste ooit is waarin drie pensioenfondsen meedoen - twee Britse en één Kroatische."
Voor een investeerder heeft Višević tot slot een opvallend cv. Hij begon zijn carrière in de journalistiek als klimaatreporter en maakte daarop als lid van de Duitse Groenen een ommezwaai naar de ambtenarij, waar hij vijf jaar lang voor oud-Bondskanselier Angela Merkel werkte.
"Beide wegen hielpen me onvoldoende om dingen te veranderen", zegt Višević. "Merkel heeft een groen hart, maar ze deed niet genoeg aan zonne- en windenergie, omdat ze de winsten van energiebedrijven niet in gevaar wilde brengen. Ik wist dat we nieuwe bedrijven nodig hadden voor de ontwikkeling van doorbraaktechnologieën die een alternatief konden bieden op vlees, kolen, gas en olie, daarom begon ik als investeerder."
"Je kunt het slechte alleen vernietigen door iets nieuws op te bouwen. Dat is wat durfkapitaal doet voor startups, nieuwe dingen opbouwen. Ik was aanvankelijk erg sceptisch over deze sector en ben dat nog steeds wel, maar ik zie steeds meer impact-investeerders opstaan. Dat geeft me hoop."