Campagneleider Hans Spekman heeft zijn conclusie getrokken na de dramatische verkiezingsuitslag van afgelopen woensdag. Na het verkiezingscongres van de Partij van de Arbeid op 7 oktober legt hij zijn functie neer.
De PvdA verloor 29 zetels, het grootste verlies ooit voor een partij bij landelijke verkiezingen.
Critici wezen al snel met de beschuldigende vinger naar Spekman. Hij is de architect van de lijsttrekkersverkiezing tussen Lodewijk Asscher en Diederik Samsom. Dat leverde niet het gewenste effect op.
Asscher had na zijn uitverkiezing nauwelijks tijd om zelf campagne te voeren. Ook zagen velen zijn aanvallen op Samsom als ongeloofwaardig, omdat de twee het tijdens de afgelopen kabinetsperiode over vrijwel alles eens waren.
Verkiezing opvolger
Een dag na de nederlaag wilde Spekman nog de ledenraad van komende zaterdag in Utrecht afwachten. Nu heeft hij toch besloten om zijn vertrek aan te kondigen.
"Er is nu veel discussie rond mijn persoon. Die ondermijnt de inhoudelijke discussie", aldus Spekman in een verklaring. "Het is cruciaal dat we als partijbestuur het gesprek aangaan. Dat moet zorgvuldig en goed gebeuren."
Spekman is partijvoorzitter sinds 2012. Hij werd vorig jaar nog herkozen door de leden, omdat er geen andere kandidaten waren.
Hij blijft nog even aan als voorzitter om de verkiezingen van zijn opvolger voor te bereiden en om het vertrek van PvdA-medewerkers te begeleiden.
Lak aan conventies
De 50-jarige Spekman werd Spekman in 1994 lid van de gemeenteraad van Utrecht, na eerst lasser, verhuizer en verkoper in een milieuboekenwinkel te zijn geweest. Van 2001 tot mei 2006 was hij wethouder in Utrecht en in november 2006 werd hij lid van de Tweede Kamer.
Spekman wierp zich zijn hele loopbaan op als idealist in de politiek en had lak aan conventies. Zijn handelsmerk, de slobbertrui, droeg hij als raadslid, wethouder, Tweede Kamerlid en partijvoorzitter steevast met daarboven een wat verwaaide coupe.
Spekmans ongepolijste verschijning kwam niet alleen maar voort uit opstandigheid tegen heersende mores. Zij was ook een eerbetoon aan het eenvoudige milieu waaruit hij stamt en wat hij in de politiek wilde vertegenwoordigen.
SP light
Toen hij in 2012 werd gekozen tot partijvoorzitter stelde hij zich dan ook tot taak de PvdA naar links te sturen. Die wending was al in de nadagen van Wouter Bos ingezet, maar ging Spekman niet ver genoeg. Hij wilde weg van de vrijage van de partij met de vrije markt.
Maar partijprominenten voelden er niets voor een "SP light" te worden. Spekmans bondgenoot en politiek leider Job Cohen moest daarop het veld ruimen.
Dat maakte de weg vrij voor een tweede geesteskind van Spekman, die de bestuurderspartij wilde omvormen tot een campagnepartij: uitbouw van de ledendemocratie. Hij schreef meteen een leiderschapsverkiezing uit, die door Diederik Samsom werd gewonnen. Samsom stootte vervolgens een paar maanden later, vanuit geslagen positie, door naar een monsterzege in de Tweede Kamerverkiezingen.
Regeren met de VVD
De daaropvolgende razendsnelle verzoening met aartsvijand de VVD bleek voor de achterban maar moeilijk te verteren en bracht ook Spekman in een lastig parket.
De linksbuiten moest voortaan een bezuinigingskabinet verdedigen en voor zich houden dat "nivelleren een feest is". De leden liepen onder meer te hoop tegen strenge maatregelen voor asielzoekers, over wie Spekman zich eerder nog had ontfermd.
Vier verloren verkiezingen onder campagneleider Spekman volgden, met het echec van woensdag als dieptepunt. Als Spekman überhaupt kon teren op de triomf van 2012, die vooral aan Samsom werd toegeschreven, dan was dat krediet snel opgebruikt.
