Ze schieten als paddenstoelen uit de grond: foodtrucks. Naar schatting zijn er nu al meer dan 300 keukentjes op wielen in Nederland. De onderlinge concurrentie is groot. “Je hebt enorm veel piraatjes gekregen die wel even denken te kunnen beginnen.” 

Rokende barbecues, houten tafels en op de achtergrond een vrolijk muziekje. Alle ingrediënten zijn aanwezig voor een mooie start van het driedaagse foodtruckfestival Rrrollend Leiden eind mei.

Alles zit mee op de vrijdagmiddag, behalve één ding: het weer. “Dit is natuurlijk jammer”, vertelt Alexander van Nimwegen, één van de twee organisatoren van het evenement, al schuilend onder een boom voor de regen en de wind. “Maar zeker als het beter weer wordt dan ontstaat er veel gezelligheid. Het heeft iets kneuterigs. Het is allemaal losjes georganiseerd en dat zorgt voor een hele intieme en ontspannen sfeer.”

Leiden is lang niet de enige stad waar foodtrucks in het straatbeeld zijn verschenen. Deze zomer vindt vrijwel elk weekend ergens in Nederland zo’n evenement plaats, met namen als Rrrollend, Trek en Rollende Keukens. Alleen in Rotterdam zijn er dit jaar al minstens vijf foodtruckfestivals.

Op die populariteit probeert Van Nimwegen in te spelen. Wat ruim een jaar geleden begon als grap, werd in 2014 een reeks van drie foodtruckfestivals in Leiden en Den Haag. Dit jaar heeft hij het concept nog verder uitgerold en zijn er in totaal vijftien evenementen, waaronder een Rrrollend Leeuwarden, een Rrrollend Maastricht en een Rrrollend Katwijk.

Foodtrucks als eetbeleving

Exacte cijfers over de groei van het aantal foodtrucks zijn moeilijk te vinden, stelt Arjan de Hoon van ToetToetFood.nl. Op zijn boekingssite zijn zo'n tweehonderd wagens in te huren. Sinds hij negen maanden geleden begon, is ToetToetFood naar eigen zeggen geëxplodeerd. Er komen er volgens hem zeker tien nieuwe aanmeldingen per maand bij. "Vorig jaar zag je foodtrucks alleen nog in de Randstad en op een paar plaatsen in Brabant, maar nu zie je ze in het hele land. Dat zegt wel iets."

Het gebrek aan cijfers komt ook doordat niet vastligt wat precies een foodtrucks is. "De ouderwetse snackkar en loempiakraam op de hoek hebben feitelijk gezien ook wielen", zegt De Hoon. Maar toch is er een verschil: 'echte’ foodtrucks bieden volgens hem iets extra’s: een beleving.

"Het belangrijkste is dat ze anders zijn", vertelt De Hoon. "Het is geen eenheidsworst, want geen enkele kar is hetzelfde. Natuurlijk moet het eten lekker zijn, maar het gaat vooral om het complete plaatje. Wat krijgt de klant te zien? Mensen willen, zeker na alle voedselschandalen, tegenwoordig weer weten waar hun eten vandaan komt."

"Een foodtruck heeft vier wielen, een motor en een luifel", zegt Tommie Kuiper van Smokin' Roaster, die met zijn tot foodtruck omgebouwde Mercedes op Rrrollend Leiden staat. Op het zwarte busje is met sierlijke krijtletters geschreven wat hij verkoopt: vis- en krabburgers. “Een echte foodtruck heeft vooral een ijzersterk product, iets waarin die zich echt onderscheidt van alle concurrenten. Geen halfbakken troep, want dan voelt de klant zich uiteindelijk belazerd.”

‘Geen keukentje spelen, maar keihard werken’

Op Rrrollend Leiden zijn genoeg unieke concepten te vinden.  Zo kan niemand heen om een reusachtig half gepeld ei midden op Leidse Pietersplein. Het is de foodtruck-vuurdoop van Blei-ei, een bedrijfje van Henk van Hamersveld. Doordeweeks is hij directeur van een ei-verwerkingsbedrijf, maar in de weekenden wil hij meer rondreizen om zijn product te promoten. Van Hamersveld: “We hadden dit ding al vijftien jaar staan en we zagen dat dit soort festivals enorm in opkomst zijn. Nu is het nog weekendvulling, maar we zitten hier natuurlijk ook omdat we er een business in zien.”

Even verderop staat een blauw-groene Piaggio, een driewieler met daarop een barbecue van ‘Mamma’s Saté.’ Johan Barkiet en vrouw staan er puur voor de gezelligheid. Op deze manier houdt hij het recept van zijn schoonmoeder in ere en kan hij doen wat hij erg leuk vindt: koken. Zijn drukke baan zal hij er nooit voor opgegeven, maar zo met mensen praten en af en toe een biertje meedrinken vindt hij erg mooi. Barkiet: "Het is een hobby waar je nog iets aan overhoudt ook. Maar het is soms flink hard aanpoten."

Dat herkent Arjan de Hoon van ToetToetFood: “Een foodtruck is geen keukentje spelen, maar keihard werken’’, aldus De Hoon. Hij denkt dat maar 10 tot 20 procent van de ondernemers er volledig van kan leven, terwijl er maandelijks zeker 5 tot 10 trucks bij komen. “Je moet enorm veel regelen, zoals de staanplaatsen, de marketing en de inkoop. En dan ben je ook nog eens sterk afhankelijk van het weer. Want als het regent dan loop je omzet mis, terwijl de kosten voor de inkoop vaak al zijn gemaakt.”

“De meeste mensen die in een foodtruck staan kunnen goed koken. Tenminste, dat neem ik aan”, vervolgt De Hoon. “Maar het professioneel aanpakken is toch iets anders. Je hebt geen beschikking over een professionele keuken en toch wordt verwacht dat je een professioneel volume kan draaien.” Hij doelt op het feit dat de eerste hamburger die je bakt goed moet zijn, maar ook nummer 500. "Er zijn ondernemers die dat onderschatten."

Piraatjes en grote jongens in een zee van foodtrucks

Sinds Smokin’ Roasters zo’n drie jaar geleden begon, is er volgens het eigenaarsduo veel in de foodtruckbranche veranderd. Ze zien zichzelf als pioniers, omdat zij één van de eerste Nederlanders waren met een zelf omgebouwde foodtruck. “Wildgroei”, zegt Max Rodrigues Nunes, Kuipers compagnon bij het bedrijf. Hij werkt naar eigen zeggen zeker honderd uur per week, zoals nu met z'n zevenen in één bus.  "Je hebt enorm veel piraatjes gekregen die wel even denken met een foodtruck te kunnen beginnen. Zonder namen te noemen zie je ook hier in Leiden trucks waarvan ik mij afvraag of het klanten aanspreekt.”

Rodrigues ziet dat steeds meer grote bedrijven de rijdende keukens ontdekken. Zo zouden onder andere Febo en La Place momenteel bezig zijn met het ontwikkelen van eigen foodtrucks. “Daar zijn we toch wel een beetje bang voor. Het verhaal gaat dat de grote jongens uiteindelijk de markt zullen overnemen, waardoor kleine ondernemers als wij ondersneeuwen.”

Een hype of toch een blijvertje?

De grote vraag is natuurlijk: is er een toekomst voor de foodtrucks of is het slechts een hype? “Ik zie onszelf niet over tien jaar nog zo groeien”, zegt Van Nimwegen van de Rrrollend-organisatie. “Ook wij zullen moeten blijven opvallen. Daarom kiezen wij heel bewust voor specifieke locaties, op mooie plekken in de stad en niet op grasvelden zoals andere festivals doen.”

Het team achter Smokin' Roasters is bezig om twee andere foodtrucks op te knappen. “Uiteindelijk gaat het toch om schaalvergroting", zegt Tommie Kuiper. "We hopen zo op meer festivals en bij meer evenementen te kunnen zijn."

Toch ligt de toekomst van Smokin' Roasters niet binnen, maar buiten de truck: Kuiper wil de keuken binnenkort verlaten. "Met ons nieuwe bedrijf Foodtruck Nederland willen we jonge ondernemers helpen om op de goede manier te beginnen. Dat is namelijk de toekomst van de wagens: professionaliteit."

Lees ook

De foodtruck: in crisistijd dé uitkomst voor restaurateurs

De Frietfiets: niet zomaar een patatje, maar premium friet

Hoe een kleine hummusmaker uit Zaandam opbokst tegen een Europese gigant

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl