Pensioenfondsen hebben hun vermogen grotendeels verspreid over alle denkbare
beleggingen, zoals vastgoed, obligaties en grondstoffen. Maar traditioneel
zit er ook veel geld in aandelen. Zo maakten bij pensioenfonds Zorg en
Welzijn (gezondheidszorg) aandelen per eind vorig jaar 36 procent uit van de
totale portefeuille van destijds 88 miljard euro.
Als de beleggingen niet voldoende renderen, nemen de pensioenfondsen
maatregelen. Een mogelijke ingreep is dat ze niet of slechts gedeeltelijk
indexeren. Dat betekent dat de uitkering aan pensioengerechtigden niet wordt
gecompenseerd voor inflatie, waardoor ze maandelijks minder geld overhouden.
Het gevolg voor werkende mensen is dat ze door zo’n maatregel minder
pensioen opbouwen.
Pensioenfondsen kunnen de zware koersdalingen op de beurzen ook pareren door
de premies te verhogen. Dit heeft een direct effect op de portemonnee van
veel werkende mensen en hun werkgevers, die maandelijks pensioenpremie
afdragen. Een dergelijke ingreep komt niet vaak voor, maar gebeurde voor het
laatst begin deze eeuw. Toen ging de Nederlandse economie door een dal.
Of pensioenfondsen daadwerkelijk maatregelen moeten nemen, wordt later
dit jaar duidelijk. Grote pensioenfondsen zoals Zorg en Welzijn en ABP
willen tussentijds niet zeggen hoe de vlag er wat dat betreft bij hangt. Het
kleinere Spoorwegpensioenfonds stelt dat volledige indexatie op dit moment
mogelijk is, maar neemt ook pas later dit jaar een besluit hierover.
De Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen houdt er rekening mee dat veel
pensioenfondsen niet gaan indexeren. "Ik noem geen absolute getallen. Maar
veel van de fondsen zullen slechts voor de helft indexeren of dit geheel
achterwege laten”, aldus directeur Gerard Riemen. Verhogingen van
pensioenpremies verwacht hij niet.
Hoewel pensioenuitkeringen voor de komende decennia volgens Riemen
gegarandeerd zijn, vindt hij toch dat er sprake is van een zorgelijke
situatie. "Grote groepen pensioengerechtigden en werknemers worden hierdoor
geraakt. Dat is jammer. We proberen dat later weer te repareren, zoals dat
bij veel fondsen ook is gebeurd. Maar we kunnen nu geen zekerheid geven over
het moment waarop het zover is. Daarvoor moeten eerst de reserves weer op
peil zijn.''
Het Centraal Planbureau houdt in zijn koopkrachtcijfers al rekening met een
niet volledige indexatie, zei premier Jan Peter Balkenende vorige maand.
Maar hij wees erop dat pensioenfondsen dat in latere jaren vaak weer
goedmaken.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl