Boudewijn Wisse weet het zeker: over een paar jaar is een exoskelet een doodnormaal stuk gereedschap. “Als je veel moet tillen, dan trek je er een aan. Net als dat je een boormachine pakt als je moet boren.”

Wisses bedrijf Laevo (spreek uit: lee-vo) maakt een mechanische hulp die bij het tillen je rug ontlast. Dat komt vooral van pas bij werk waar je vaak voorovergebogen staat.

Het product is net uit de testfase in de logistieke sector. De eerste pilots in de (zware) industrie lopen en in de toekomst ziet het bedrijf kansen in de land- en tuinbouwsector en de zorg.

Hoe werkt de Laevo?

Als je voorover buigt, ontstaat er veel spanning op je onderrug. Deze kun je verminderen door bijvoorbeeld met je armen op je bovenbenen te steunen. De Laevo werkt op eenzelfde manier, maar dan met veren. Je trekt het apparaat aan als een jas, laat de beenpads op je bovenbenen rusten en klikt de borststeun dicht.

Nu kun je vrij rondlopen en met je werk bezig. Zodra je bukt, brengt de Laevo de krachten die normaal op je rug terechtkomen via een veersysteem over op je benen. Het exoskelet kan zo de belasting tot wel 40 procent verminderen, blijkt uit metingen van het bedrijf.

Bekijk in de onderstaande video hoe de Laevo precies werkt:

Op de lange termijn komt dat de gezondheid van de werknemer ten goede. "Rugklachten voel je meestal niet, totdat het te laat is", zegt Wisse. "Dan schiet het er ineens in en ben je de rest van je leven de klos."

De Laevo kost tussen de 2.000 en 3.000 euro. Een flinke smak geld, maar volgens Wisse verdient het apparaat zich vanzelf terug. "Een zieke werknemer kost minimaal 250 euro per dag. En als een machine een dag stilstaat, ben je 150 euro per uur kwijt", rekent hij voor. "Voor beroepen waar er een hoog risico bestaat dat mensen uitvallen, is er geen discussie over de businesscase."

Magazijn als testomgeving

Laevo is ontstaan toen Wisse vijf jaar geleden een oplossing wilde vinden voor de vele rugklachten in de zorg. Het oorspronkelijke idee was om samen met de TU Delft een robotarm te maken om patiënten uit bed te tillen. Maar toen Wisse ging kijken in ziekenhuizen bleek dat niet het belangrijkste probleem.

"Er zijn al tilliften en die worden redelijk gebruikt", zegt Wisse. "De rugklachten komen doordat werknemers vaak voorovergebogen staan bij zorg aan bed."

Het ziekenhuis bleek als omgeving te dynamisch om het product te ontwikkelen: diensten wisselen vaak en er zijn regelmatig onverwachte situaties.

Daarom test het bedrijf de Laevo nu al enkele jaren in magazijnen, een ideale plek om producten te ontwikkelen. Of zoals Wisse het met de blik van een onderzoeker verwoordt: "Een vrij gecontroleerde omgeving met duidelijke bewegingen die je kunt onderzoeken en een vaste populatie die niet snel wisselt."

Nieuwe versie van de Laevo

De nieuwste versie van het apparaat is eind november onthuld en daarin zijn na feedback van klanten twee dingen verbeterd.

Een van de klachten was dat werknemers niet kunnen zitten als ze de Laevo aan hebben. Onhandig als je in een magazijn een stukje in een heftruck moet rijden. Dus nu zit er op de Laevo een knop, waarmee je het apparaat tijdelijk uit kunt schakelen.

Ook is de pasvorm van de tilhulp nu makkelijker aan te passen aan een andere werknemer. De Laevo is voorzien van een soort LEGO-systeem, zodat je 'm binnen tien seconden voor iemand anders in elkaar kunt klikken. "Net als een zonnebril waar je verschillende glazen in kunt zetten", aldus Wisse. "Zo blijft-ie compact, maar toch bruikbaar voor veel mensen."

Elektronica of motoren zijn nog steeds niet te vinden in de Laevo. Het is een volledig mechanisch apparaat. "Zodra je 'm intelligent of gerobotiseerd gaat maken, wordt het meteen een stuk complexer en kwetsbaarder", zegt Wisse. "We hebben er juist voor gekozen om een systeem te maken dat robuust en betrouwbaar is."

Investeerders zoeken voor verdere groei

Toch kiezen concurrenten juist wel voor een complex exoskelet met motoren en elektronica. Het beursgenoteerde ReWalk helpt bijvoorbeeld verlamde personen weer te lopen, maar het prijskaartje van hun oplossing is met ruim 80.000 dollar hoog. "Dat is hele andere business. Wij doen het veel leaner", zegt Wisse.

Dat is deels een geldkwestie: Laevo heeft veel minder financiering opgehaald bij investeerders. Wisse: "Amerikanen investeren heel anders dan Europeanen. Die pompen er gewoon 30 miljoen in en zeggen: we kijken wel waar het schip strandt."

Om verder te groeien heeft Laevo meer investeerders nodig, geeft Wisse aan. En de stap naar de VS is onvermijdelijk. "De Amerikaanse markt is zo schaalbaar, wij moeten daar wel heen."

Voorlopig heeft Laevo nog het voordeel dat ze vooroplopen in de markt, aldus Wisse. Het bedrijf met zes werknemers heeft zo'n vijfhonderd exoskeletten verkocht in onder andere Duitsland, Frankrijk, Polen, Spanje, Portugal en Nederland. Klanten zijn met name autobouwers en postorderbedrijven.

"Ons product is nu heel goed voor een selecte groep mensen en moet heel goed worden voor een wat bredere groep", zegt Wisse, die nog steeds de ambitie heeft om de tilhulp voor de zorg te ontwikkelen. Dan moet de Laevo wel aan de strenge hygiëneregels voldoen. Wisse: "Daar moeten we nu nog op doorontwikkelen."