Het Europese statistiekenbureau Eurostat meldt dat het werkloosheids-
percentage in Nederland in de maand december 2009 4 procent was.

Helaas moet de argeloze lezer dat maar geloven, want er is geen manier om dat
ergens te controleren. Eurostat is de enige organisatie die maandelijkse
werkloosheidscijfers uitbrengt over de landen in de Europese Unie.

Maar wie na een bezoek aan de Eurostat-statistiekendatabase naar de website
van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) surft, vindt daar niet de
werkloosheidscijfers in Nederland over december 2009.

In plaats daarvan meldt het CBS de werkloosheid over de periode oktober tot en
met december. Vergelijken is er dus niet bij. En dan is er nog iets geks: de
cijfers komen niet overeen. Het CBS meldt een werkloosheidspercentage van
5,3 procent.

Tel je de maandgemiddelden die Eurostat geeft over de maanden oktober,
november en december bij elkaar op en deel je de uitkomst vervolgens door
drie, dan ligt het gemiddelde op 3,93 procent. (Als deel van de
beroepsbevolking.)

Maar het CBS rapporteert 5,3 procent werkloosheid over oktober, november en
december. Dat is gek, mag je denken, want het CBS levert de cijfers die
Eurostat gebruikt. Waar komen dan die verschillen vandaan? En belangrijker
nog, met de Griekse cijferfraude vers in het geheugen: wie heeft de juiste
cijfers?

Verwarring
Het
persbericht (.PDF-document) van Eurostat over de werkloosheid in
Nederland in december 2009 klopt uiteindelijk wel, maar je moet goed de
voetnoten lezen die in het bericht staan. Bij voetnoot 4 staat uitgelegd dat
het decembercijfer eigenlijk helemaal niet over december gaat, maar over de
periode oktober, november en december - dezelfde periode als het CBS meet.

Tot zover geen probleem, al is wel verwarrend dat je de voetnoten in moet
duiken om te snappen waar Eurostat op doelt.

Echt verwarrend wordt het als je de Nederlandse werkloosheidscijfers van
Eurostat wilt vergelijken met die van bijvoorbeeld België. Het percentage
over december staat keurig in het persbericht, maar als je leest wat er over
België bij de voetnoten staat, dan zou je kunnen denken dat er iets niet
klopt.

Want er staat dat de cijfers over oktober, november en december gebaseerd zijn
op cijfers uit het derde kwartaal, dus de maanden juli, augustus en
september. Dat is gek. Eurostat heeft dus helemaal geen werkloosheidscijfers
over december, laat staan oktober en november, maar vermeldt het wel als
zodanig in het werkloosheidsoverzicht. Daar staat toch echt dat België in
december een werkloosheid van 8,2 procent had.

Kristallen bol
Eurostat heeft dus niet de daadwerkelijke cijfers maar doet aan koffiedik
kijken. Opmerkelijk voor een statistiekbureau dat aan landen de hoogste
betrouwbaarheidseisen stelt.

Volgens een woordvoerder levert Eurostat geharmoniseerde cijfers over alle
Europese landen. Die zijn nodig opdat mensen landen met elkaar kunnen
vergelijken. Maar dat wordt wel lastig als je, zoals in het geval van België
(maar ook Spanje, Griekenland(!), Frankrijk en vele anderen), niet kan
werken met concrete cijfers maar het moet doen voorspellingen.

Maar bij de uitleg dat het de taak van Eurostat is om cijfers te harmoniseren,
wilde de woordvoerder het laten. Verder mag er geen commentaar geleverd
worden.

Verschillende definities
Dan zijn er nog de verschillen tussen de Nederlandse werkloosheidscijfers.
Eurostat meldt over de periode oktober-december 2009 een werkloosheid van
3,93 procent, maar het CBS meldt 5,3 procent. Hoe kan dat?

"Dat is een kwestie van definities", legt woordvoerder Michiel
Vergeer van het CBS uit. "Wij definiëren iemand als 'werkloos' als die
persoon minstens 12 uur per week wil werken. Eurostat telt mensen al als
'werkloos' als zij één uur of meer willen werken. Dat doen wij dus niet want
dan zouden bijvoorbeeld pizzakoeriers en krantenbezorgers ook meegerekend
worden in de statistieken als 'werkende'."

De groep mensen die een baantje heeft van minder dan 12 uur per week is
substantieel en dat drukt de werkloosheidsstatistieken. Hierdoor kan
Eurostat lagere werkloosheidscijfers presenteren dan het CBS, zegt Vergeer.

Maar klopt de vergelijking dan nog?, kun je je afvragen. Vergeer laat in het
midden wat hij vindt van de Eurostat-berekeningen. De Eurostat-woordvoerder
laat op zijn beurt weten geen commentaar te willen leveren op de verschillen
in definities.

Eenvormigheid
En zo moddert het door. Veel wijzer word je er niet van. Wie de
werkloosheidscijfers van een land wil bekijken, doet er beter aan om de
nationale statistieken en die van Eurostat allebei door te nemen en dan de
voetnoten heel goed te lezen.

Griekenland vervalste de cijfers over de begroting. Dat kan niet meer want
Eurostat krijgt meer macht. Op het gebied van begrotingen en geld zijn de
zaken beter geregeld: de EU-landen moeten zich houden aan de regels,
richtlijnen en definities in het 'ESA 95 Handboek' van Eurostat. Dat laat
weinig ruimte voor interpretaties en vervalsingen, ook al omdat Eurostat
strenge controles van cijfers uitvoert.

Maar het zou een goed idee zijn om voor álle statistieken een handboek te
maken. Dan weet je tenminste zeker dat je niet appels, peren en bananen aan
het vergelijken bent.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl