Als de Europese Unie “nog verder gaat”, zal Turkije de grenzen openstellen. Dat dreigement uitte de Turkse president Erdogan vrijdag. Als hij de daad bij het woord voegt, betekent dat het einde van de vluchtelingendeal tussen Turkije en de EU.

De relatie tussen Europa en Ankara is de afgelopen tijd snel verslechterd. Het Europees Parlement riep donderdag de lidstaten van de EU op de toetredingsgesprekken met Turkije te bevriezen vanwege de “disproportionele onderdrukkende maatregelen’’ die het land sinds de verijdelde staatsgreep van juli heeft genomen.

Tienduizenden vermeende aanhangers van geestelijke Fethullah Gülen, volgens Turkije de aanstichter van de coup, zijn ontslagen, opgepakt of uit hun functie gezet. Ook Koerdische parlementsleden en journalisten zijn opgepakt, kranten gesloten en bestuurders vervangen. Maar uiteindelijk is het aan de lidstaten van de EU en niet aan het parlement om te beslissen hoe het verder moet met de plannen voor een Turks lidmaatschap van de unie.

Deal met Turkije

De deal die Turkije begin dit jaar met Europa sloot, bestaat eruit dat de Turkse autoriteiten actief tegengaan dat vluchtelingen en andere migranten de Egeïsche Zee oversteken naar Griekenland. Wie dat toch doet, wordt teruggestuurd naar Turkije. Dat land ontvangt in ruil voor de medewerking Europese miljarden.

Verder stond in de overeenkomst dat er snel zicht moet komen op afschaffing van de visumplicht voor Turken die naar de EU willen reizen. Dan moet Turkije echter eerst aan een reeks voorwaarden voldoen en dat is volgens Brussel nog niet het geval.

Niet onder de indruk

Het dreigement van Erdogan maakt weinig indruk op minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken). "Ik geloof dat dreigementen niet helpen'', zei hij vrijdag.

Volgens Koenders is Turkije de afgelopen tijd geen stap dichterbij toetreding gekomen en is het eerder verder uit zicht geraakt. Turkije moet gewoon aan de voorwaarden voldoen, aldus de bewindsman. Hij verwacht niet dat de deal van tafel gaat.