In Duitsland veroorzaakt ondernemer Lasse Rheingans de nodige reuring met de introductie van een 25-urige werkweek in zijn reclamebureau.
Zijn werknemers werken dus vijf uur per dag, van 8.00 tot 13.00. Business Insider Deutschland ging langs bij Rheingans Digital Enabler en deed verslag van de ervaringen en lessen.
Rheingans kwam op het idee in de periode dat hij voor een ander bureau werkte. Met een fulltime baan, twee kinderen, een rijk sociaal leven en verschillende hobby’s, werd het steeds moeilijker om zijn werk- en privéleven te combineren.
Hij nam twee middagen per week vrij om tijd met zijn kinderen door te brengen en ontdekte dat hij nog steeds dezelfde hoeveelheid werk kon verzetten.
Na het lezen van The Five-Hour Workday van Stephan Aarstol hakte hij de knoop door. Na het overnemen van reclamebureau Digital Enabler – dat hij omdoopte tot Rheingans Digital Enabler – voerde hij in november 2017 de 5-urige werkdag in.
Hoe zien die werkdagen er sindsdien uit en wat zijn tot nu toe de ervaringen van Rheingans en zijn werknemers?
Korter werken is gezonder, maar het is wel even wennen
Voor Lasse Rheingans waren de redenen om de 5-urige werkdag in te voeren glashelder. Onderzoek door het Duitse overheidsinstituut voor veiligheid en gezondheid op het werk wijst erop dat het risico op gezondheidsklachten toeneemt bij langere werkdagen.
"Uit mijn eigen ervaring is gebleken dat niets beter wordt naarmate je langer werkt", aldus Rheingans. "Neem softwareontwikkeling: je gaat meer fouten maken en moet deze corrigeren, wat uiteindelijk meer tijd kost dan wanneer je korter, maar zeer geconcentreerd werkt."
Zijn werknemers reageerden in eerste instantie enthousiast, maar ook sceptisch. Hetzelfde werk doen met drie uur minder per dag, klinkt als een behoorlijke uitdaging.
Rheingans voorzag dan ook dat de overgang in het begin moeilijk zou zijn: "Ik heb iedereen duidelijk gemaakt dat ik verwachtte dat we in eerste instantie zouden falen."
Start van de werkdag: niets bijzonders
Om 8.00 uur begint de dag met een korte, staande vergadering, een bekend fenomeen dat binnen het scrummen bekend staat als de daily stand-up.
Tijdens de rondgang vertellen medewerkers wat ze te doen hebben, welke taken de hoogste prioriteit hebben en welke deadlines er gelden. Dit is ook het moment om eventueel om extra tijd te vragen om projecten af te ronden.
Misschien nog meer dan bij andere bedrijven wordt tijdens deze stand-up de tijdsdruk al goed gevoeld: het rondje moet zo min mogelijk tijd kosten en er is zeker geen ruimte voor privéopmerkingen.
Tijdverspillers worden sneller geïdentificeerd
Een bekende tijdverspiller is de vergadering die veel langer duurt dan het half uur dat ervoor is ingepland. "Zoiets is misschien mogelijk tijdens een 8-urige werkdag", zegt Rheingans. "Bij ons hebben we de tijdsblokken juist verkleind en gaan we voor een kwartier in plaats van een uur."
Rheingans vertelt dat er constant nieuwe tijdsbesparende maatregelen worden geïdentificeerd. "Welke tools gebruiken we? Hebben we een headset nodig in plaats van een telefoon? Hebben we nog een hardware-uitrusting nodig? Het stopt nooit, je leert de hele tijd."
Ook in de communicatie tussen collega's worden makkelijke winsten behaald: als er een probleem is, gaan ze liever rechtstreeks naar elkaars bureau dan dat ze nog een tijd om de hete brij heen draaien.
Rheingans: "Met een 8-urige werkdag kun je problemen nog een beetje verbergen. Dat is onmogelijk op een dag van 5 uur, die is genadeloos. Je ziet precies waar het niet goed werkt en wat je moet verbeteren – het is een soort vergrootglas voor grieven."
Overwerk wordt niet betaald, maar is niet vaak nodig
De bedoeling is dus dat iedereen het werk om 13.00 uur kan laten vallen. Maar hoe zit het met de beschikbaarheid daarna als er toch nog dingen spelen?
"Als er een noodsituatie optreedt, is het natuurlijk beter als je bereikbaar bent", zegt Rheingans. "We kunnen elkaar natuurlijk bellen, maar het is niet onze wens, en in de regel is het ook niet nodig."
Als er om 13.00 uur nog werk te doen is, blijven de mensen zitten. "We laten niet alles vallen om 1 uur 's middags. We willen zo goed mogelijk presteren."
Overuren worden in dat geval niet betaald, maar dat is volgens Rheingans een prijs die werknemers graag betalen voor een werkweek die normaal gesproken 15 uur korter is dan die van de meeste andere werknemers.
Er is weinig tijd om te kletsen, maar dat lossen werknemers zelf op
Met zo'n focus op productiviteit is er nog maar weinig tijd voor persoonlijk contact. Gaat de lol er zo niet van af? "Met een 5-urige werkdag kom je daar inderdaad niet aan toe", geeft Rheingans toe.
Toch vinden de medewerkers wel tijd voor een korte babbel bij de koffieautomaat. Zulke privémomentjes vindt Rheingans "absoluut cruciaal".
Tijd voor verder sociaal contact vinden collega's buiten de werkuren om. Op vrijdagen wordt altijd samen gekookt en de werknemers spreken met elkaar af als ze daar zin in hebben. "Sommige mensen zitten hier om 16.00 uur nog steeds om te kletsen en te praten over wat ze net hebben meegemaakt."
En de werknemers zelf? Die zijn hartstikke tevreden
"Voor mij is het perfect omdat ik me liever vijf uur ergens op concentreer zonder tussendoor koffie te drinken en te kletsen", vertelt Luca Anzaldo, webontwikkelaar bij Rheingans Digital Enabler.
De 26-jarige Luca, die sinds augustus 2017 bij het bedrijf werkt, zegt wel dat de overgang van 8 naar 5 uur in eerste instantie niet soepel verliep: "We moesten het werk gemakkelijker en sneller maken, maar dat lukte in het begin niet. Inmiddels gaat het een stuk beter."
Druk om alles om 13.00 uur af te hebben voelt Luca niet. En dat overwerk niet wordt betaald, stoort hem ook niet. "Als het niet lukt, werk je wat langer. Hoe erg is het om tot 14.00 uur te blijven?"
Wat Lasse Rheingans betreft is het experiment geslaagd. In eerste instantie wilde hij het tot februari 2018 aankijken, maar de 5-urige werkweek wordt voor onbepaalde tijd aangehouden. Hij gelooft dat zo'n werkweek ook het best past bij de huidige samenleving.
"Je hebt steeds minder mensen nodig, of het nu gaat om commercie, medicijnen of productie. Maar de mensen die je wél nodig hebt, moeten verdomd goed, creatief, gemotiveerd, uitgerust en tevreden zijn. Ze moeten presteren onder meer cognitieve hoogspanning. Dat houd je niet 8 uur per dag vol. Daarom geloof ik dat we de 8-urige werkdag niet nodig hebben in de huidige kennismaatschappij."
