Het is een zwaar understatement te beweren dat in de Verenigde Staten, de belangrijkste aandelenmarkt van de wereld, een niet erg stabiele leider aan het roer staat.
Naarmate de Amerikaanse president Donald Trump het handelsconflict oppookt en meer vergeldingsmaatregelen afkondigt, komen beleggers steeds meer op onbekend terrein. Toch moeten ze de situatie goed blijven volgen.
De wereldhandel is tenslotte goed voor meer dan eenderde van het wereldwijde bbp. Trump draait aan de handelsknoppen. Moeten beleggers hem volgen?
Neil Dwane, Global Strategist bij Allianz Global Investors, geeft antwoorden aan de hand van vier vragen die veel beleggers bezighouden.
1. Wat wordt de volgende stap van president Trump?
Met zijn woorden en daden heeft Trump de wereldhandel op zijn kop gezet. Hoewel hij de WTO-regels niet flagrant heeft overtreden, riep hij toch de nationale veiligheid van de VS in om de zogenaamd oneerlijke handelspraktijken van andere landen aan te pakken.
Een van de redenen waarom Trump zich zo intensief met de internationale handel inlaat, is dat het een politieke goudmijn lijkt. Met handelskwesties kan hij scoren in de opiniepeilingen. En aangezien de Amerikaanse tussentijdse verkiezingen naderen, kunnen we meer handelsconflicten in de kranten verwachten.
Toch zal het voor Trump niet eenvoudig zijn om nog voor de verkiezingen van 2020 vooruitgang te boeken, vooral omdat het decennia heeft geduurd om de huidige status quo op te bouwen.
Bij nieuwe onderhandelingen over handelsovereenkomsten verwachten we dat de VS vaker op bilaterale akkoorden zullen aansturen dan op multilaterale. Trump denkt dat bilaterale handelsovereenkomsten de grootste kortingen en meest gunstige voorwaarden voor de VS opleveren.
De Amerikaanse president heeft ook een nieuw en nogal buitengewoon wapen bedacht: hij richt zijn kritiek op bepaalde bedrijven in plaats van alleen op individuen of op staten. Denk bijvoorbeeld aan de Russische aluminiumproducent Rusal of de Chinese mobiele telefoonmaker ZTE.
Gezien de potentieel enorme marktimplicaties van Trumps tirades, blijven veel bedrijven graag onder zijn radar.
2. Hoe zal de VS de strijd met China aangaan?
Als de spanningen toenemen, zullen Trump en zijn regering hun aandacht op China blijven richten, meer bepaald op Chinese toegang tot Amerikaanse technologie.
De financiële markten hebben inmiddels veel aandacht voor de spanningen tussen de twee grootste economieën ter wereld, vooral omdat ze worden geleid door twee mannen die er niet om bekendstaan dat ze snel toegeven.
Dit verhoogt het risico dat een of beide partijen een ernstige fout begaat, met een handelsrelatie van 1 biljoen dollar op het spel.
China zal het moeilijk hebben om de enorme onbalans in de handel met de VS aan te pakken. De VS voert immers maar weinig uit naar China, precies waar Trump op hamert. Maar de stugge onderhandelingspositie van de VS is niet vanzelfsprekend.
China is volledig geïntegreerd in de mondiale toeleveringsketen van consumentenartikelen en industriële producten, waarvan de Amerikaanse consument de grootste afnemer is. Trump moet dus een evenwicht vinden tussen de agressieve houding tegenover China en de belangen van de consumenten die op hem stemmen.
Voor China, evenals voor Rusland en enkele andere landen, was de nieuwe focus van Trump op het beperken van de toegang tot Amerikaanse technologie een wake-up call. Chinese bedrijven moeten nu hun eigen besturingssystemen en broncodes ontwikkelen om verdere risico's voor hun bedrijven te beperken.
Aangezien de technologiesector meer dan 30 procent van de Amerikaanse en Aziatische indices vertegenwoordigt, kan dit uitdraaien op een ernstige marktverstoring. Misschien moeten leveranciers in Singapore, Taiwan en Zuid-Korea straks kiezen aan welk land ze willen leveren: de VS of China.
3. Kan de handelsoorlog zich uitbreiden naar de rest van de wereld?
Volgens Trump heeft de wereld vele jaren van de VS geprofiteerd. Nu hij China en Rusland onder vuur heeft genomen, richt hij zijn vizier straks misschien op Duitsland, een andere belangrijke exporteur. Tegelijkertijd kunnen China, de Europese Unie (EU), Canada en andere landen de handen in elkaar slaan.
Bijvoorbeeld via het Trans-Pacific Partnership of een andere handelsovereenkomst, om zo de importtarieven voor elkaar te verlagen en de VS uit te sluiten. Deze scenario's lijken misschien vergezocht, maar gezien hun ernstige implicaties kunnen beleggers er maar beter rekening mee houden.
Tegelijk zadelt de Brexit Europa en het Verenigd Koninkrijk mogelijk met een eigen handelsoorlog op. De Brexit kan de economische motor van de EU doen sputteren. Dit zou zowel Duitsland schaden, de grootste exporteur ter wereld, als het Verenigd Koninkrijk, Europa's grootste consument.
Als de handelsoorlog escaleert, en vergelding in de plaats komt van reciprociteit, staan beleggers voor een hele reeks nieuwe uitdagingen. Vergeldingsmaatregelen kunnen onderhevig zijn aan de grillen van de politiek, gericht op specifieke sectoren, toeleveringsketens en consumenten.
Vergeldingen zijn ook moeilijk in te schatten en kunnen het tegenovergestelde effect hebben. Denk bijvoorbeeld aan auto's en auto-onderdelen, de grootste sector van verhandelde goederen ter waarde van 1,3 biljoen dollar. Een verstoring van de toeleveranciers kan de prijzen doen stijgen en de vraag van de consument verminderen, maar kan ook concurrentiekansen bieden aan de voorraadkant.
China kan terugslaan door een deel van zijn 3 biljoen dollar aan Amerikaanse staatsobligaties te verkopen of door zijn valuta sterk te devalueren. Beide scenario's zijn evenwel onwaarschijnlijk, omdat China zijn markten wil openstellen en internationale geloofwaardigheid wil verwerven.
En waar anders zou het land 3 biljoen dollar kunnen parkeren? Toch heeft China munitie in handen. Het kan zich richten op grote Amerikaanse bedrijven die zakendoen in China, zoals het een paar jaar geleden met Zuid-Korea deed.
4. Waar moeten beleggers nu op letten?
▸Bereid je voor op het einde van NAFTA
Het is goed mogelijk dat de VS zich terugtrekt uit de NAFTA, de Noord-Amerikaanse vrijhandelsovereenkomst, vooral omdat Washington mikt op nieuwe bilaterale overeenkomsten die grotere voordelen opleveren voor de VS.
Een einde maken aan de NAFTA zou niet alleen goederen, maar ook de dienstensector beïnvloeden. Financiën, technologie, banken en verzekeringsmaatschappijen kunnen er allemaal onder lijden.
▸Houd niet-tarifaire barrières in de gaten
Terwijl de krantenkoppen het over importtarieven hebben, gebruiken de VS en veel andere landen ook andere niet-tarifaire handelsbarrières om buitenlandse concurrentie te beperken. Steeds vaker moeten bijvoorbeeld 'oorsprongsregels' de gevolgen van oneerlijke handelsconcurrentie aanpakken.
Als je rekening houdt met subsidies en staatssteun, naast belastingvermindering en de reddingsoperaties van de maakindustrie, is meer dan 55 procent van de handelsinterventies niet-tarifair. Beleggers moeten oog hebben voor deze details, omdat ze de toekomst van bedrijven beïnvloeden.
▸Let op wisselkoersschommelingen
Al decennia is de Amerikaanse dollar de reservemunt van de wereld, maar een groeiend aantal landen probeert zich te diversifiëren van de dollarstandaard. Deze evolutie kan versnellen naarmate handelsoorlogen zich verder ontwikkelen.
Dit proces kan de munten doen schommelen van landen die de dollar verlaten, en het kan ook de VS onder druk zetten om de eigen tekorten te financieren door grotere besparingen en investeringen.
▸Let op de marges
Over de hele wereld zijn bedrijven verstrikt geraakt in de maalstroom van handelsoorlogen, waarbij de politiek het wint van economisch gezond verstand. Marges komen onder druk doordat de productie wordt verplaatst, weg van de partners die ooit goedkoper en efficiënter produceerden.
Als de grote Amerikaanse techbedrijven niet langer kunnen rekenen op arbeid en materiaal uit Azië, worden ze gedwongen om hun productiecapaciteit in de VS opnieuw op te bouwen, of moeten ze kiezen uit een steeds kortere lijst van bondgenoten.
▸Wees alert op zelfgenoegzaamheid
Het enthousiasme in de VS over de belastingverlaging en deregulering van Trump heeft de markten zelfgenoegzaam gemaakt. De markten zijn weliswaar nerveus over het groeiende handelsconflict, maar ze lijken erop te rekenen dat het gezond verstand de overhand krijgt, waardoor ze zich geen zorgen maken over de uiteindelijke uitkomst. Dit ondermijnt nu al bedrijven en investeringen.
Auteur: Wim Groeneveld