Een nieuwe lockdown is “onvermijdelijk vanwege de vijfde golf die met omikron op ons afkomt”, zegt demissionair premier Mark Rutte tijdens de persconferentie. Aankondigen dat het land op slot moet, doet de premier naar eigen zeggen “met somber gemoed”, maar ingrijpen is nodig “om erger te voorkomen”.

De impact op de samenleving van een lockdown is groot, erkent Rutte. Zeker tijdens de feestdagen. “Man, ik heb vannacht niet geslapen”, zegt hij op een vraag over de invloed van de maatregelen. “Verschrikkelijk.” Zeker voor eenzame mensen, ouderen en jongeren komen die hard aan. “De tranen springen je in de ogen.”

Die mutant van het coronavirus “verspreidt zich sneller dan we al vreesden”, legt Rutte uit. Hij geeft toe dat het kabinet tijd koopt door de lockdown om te boosteren, maar wil niet zeggen dat de maatregelen nodig zijn door de prikachterstand van Nederland.

“Als je nu niet ingrijpt, ben je te laat”, aldus Rutte. “Het probleem nu is dat er een golf op ons af dreigt te komen die je nog niet in de cijfers ziet, maar waarvan alle voorspellingen zeggen, en ook het buitenland nu laat zien, dat die er is.” Ook in andere Europese landen zoals Denemarken en Frankrijk zijn deze week nieuwe maatregelen aangekondigd.

Overigens erkent Rutte wel dat het draagvlak voor het coronabeleid bepaald "niet heel groot" is. Maar door RIVM-directeur Jaap van Dissel uitleg te laten geven over de omikronvariant, denkt Rutte meer begrip te creëren onder Nederlanders. Rutte is er "absoluut van overtuigd" dat mensen mee zullen werken aan de lockdown.

Vanaf zondag 05.00 uur gelden nieuwe, strengere maatregelen tegen het coronavirus. Dit zijn de belangrijkste wijzigingen:

- niet-essentiële winkels, horeca, theaters, locaties voor kunst- en cultuurbeoefening, dierenparken, pretparken en binnensportaccommodaties blijven gesloten

- zwemles en topsport zijn wel toegestaan

- supermarkten, drogisterijen, apotheken, opticiens, dierenwinkels en groothandels mogen openen van 05.00 uur tot 20.00 uur

- de zogenoemde uitgezonderde dienstverlening, zoals notarissen en advocaten, mogen hun kantoor ook openen

- Alle scholen en universiteiten zijn dicht; kinderopvang voor kinderen van 0 tot 4 jaar blijft open

- buitenschoolse opvang (bso) is alleen open voor noodopvang

- advies om zoveel mogelijk thuis te blijven. Geen binnenlandse reizen en zoveel mogelijk thuiswerken

- thuis niet meer dan 2 gasten van 13 jaar of ouder ontvangen

- Voor kerstavond, eerste en tweede kerstdag en oudejaarsavond geldt een maximum van 4 gasten.

- Wie op bezoek gaat doet er goed aan vooraf een zelftest te doen. Niet vaker dan één keer per dag op bezoek gaan

- ouderen vanaf 70 jaar wordt geadviseerd hun contacten te beperken, ook met kinderen.

Extra financiële steunpakketten voor ondernemers

Als werkgeversorganisaties en vakbonden aangeven dat het economisch steunpakket niet afdoende is, "gaan we daar natuurlijk weer naar kijken", zegt demissionair premier Mark Rutte. Maar de "hoofdregelingen", die vaste lasten en loonsteun deels vergoeden, lijken voor nu genoeg.

Toch sluit de premier eventuele "gaten" in de regelingen niet uit. Ook kijkt het kabinet naar eventuele gerichte steun voor buitenschoolse opvang en de culturele sector.

Daarnaast wil het kabinet samen met gemeenten een "aanvullend steunpakket" voor de mentale gezondheid van jongeren. Rutte denkt aan "laagdrempelige online en offline ontmoetingen, zeker voor kwetsbare jongeren". Daarbij is ook aandacht voor leefstijl, hoewel de mogelijkheden voor volwassenen om te sporten zeer beperkt zijn.

In februari, toen ook strenge coronamaatregelen golden, kondigde het kabinet al een 'maatschappelijk steunpakket' van 200 miljoen euro aan.

Nieuw lockdown komt op ongelukkig moment voor veel ondernemers

Voor tienduizenden ondernemers dreigt in de laatste week voor kerst een drama, nu ze in drukke tijden waarschijnlijk abrupt hun deuren moeten sluiten. Dat zeggen ondernemersverenigingen VNO-NCW en MKB-Nederland, vooruitlopend op de persconferentie die het kabinet later op zaterdag geeft. De verwachting is dat er een harde lockdown wordt aangekondigd.

"We begrijpen dat het kabinet iets moet doen om de oprukkende omikronvariant in te dammen, nu die steeds verder om zich heen grijpt in heel Europa en de zorg weer onder druk zet", aldus een verklaring van de ondernemersverenigingen. "Tegelijkertijd is dit zeker voor ondernemers in de detailhandel, kappers en talloze andere ondernemers in deze drukke laatste kerstweken van het jaar een hard gelag."

VNO-NCW en MKB-Nederland wijzen erop dat de laatste weken van het jaar voor veel ondernemers doorgaans de beste weken van het jaar zijn die "het verschil kunnen maken". Ook komen veel ondernemers niet in aanmerking voor de huidige steunpakketten van de overheid.

De drempel om in aanmerking te komen voor hulp via de NOW-loonsteun is 20 procent omzetverlies. Voor de tegemoetkoming in de vaste lasten via de TVL-regeling moet zeker 30 procent omzet worden gemist. "Daardoor komen veel ondernemers waarschijnlijk niet in aanmerking voor ondersteuning, terwijl ze wel de beste weken mislopen", aldus de ondernemersverenigingen.

Net als winkelbrancheverenigingen INretail en de Raad voor de Nederlandse Detailhandel roepen VNO-NCW en MKB-Nederland op om vooral te kijken naar wat nog wel mogelijk is, om de schade voor ondernemers te beperken. "Belangrijk is bijvoorbeeld dat winkelen op afspraak echt mogelijk blijft evenals afhalen via 'click and collect'. Veel ondernemers hebben bovendien al grote schulden en zijn door hun reserves heen na de twee eerdere lockdowns, zo klinkt het.

LEES OOK: Dit zijn 10 specifieke fiscale maatregelen van Rutte IV die je portemonnee raken: vliegtaks omhoog, extra subsidie op warmtepomp