Marjan Minnesma, directeur van klimaatclub Urgenda, zit niet om tekst verlegen als haar wordt gevraagd wat de concrete resultaten zijn van de klimaattop in Parijs. “De urgentie wordt niet gevoeld.” Ook Nederland zou meer kunnen doen. Ze pleit voor een verbod op ‘stinkbakken’ en een maximumsnelheid van 110 kilometer per uur op de snelweg.
De uitspraak van de rechter in de klimaatzaak eind juni liet niets te raden over: de reductie van broeikasgassen door Nederland met minder dan 25 procent in 2020 ten opzichte van 1990 is onrechtmatig. Urgenda won de rechtszaak van de Nederlandse Staat.
Sindsdien is veel gebeurd. Er kwam een schatting van de effecten van het Energieakkoord van het Planbureau van de Leefomgeving, ECN en EIB en er volgde een historisch akkoord op de Klimaattop in Parijs, de COP21.
Intussen ging de uitwerking van het Energieakkoord door. In 2016 ontvangt de Tweede Kamer een evaluatie van de Commissie Borging Energieakkoord. Volgens Minnesma is het Energieakkoord sowieso te laat en te weinig. “Alle alarmbellen rinkelen. We moeten nu veel meer maatregelen nemen!”, zegt ze in een gesprek met EnergieOverheid.nl.
“Het Energieakkoord is zwaar onvoldoende”, meent Minnesma. “Minister Kamp en staatssecretaris Dijksma moeten er nog twintig stappen bij zetten. Zeker als je niet meer dan 1,5 graad opwarming van de aarde beoogt.”
Na de klimaattop werd gesproken over een historisch, universeel en rechtvaardig klimaatakkoord. Wat is volgens u de betekenis ervan?
Minnesma: "Iedereen is er inderdaad enthousiast over. Ze hebben het over 1,5 graad, maar we zitten al op 1, dus eigenlijk gaat het om een halve graad. Wil je daar in de buurt komen, dan zou je moeten doen wat in ons boekje (pdf) staat."
"De vraag is dus hoe sterk je de urgentie voelt. Door de uitbarsting van het gevoel van urgentie rond het klimaatakkoord kan het misschien sneller. In ieder geval kunnen we in de periode tot 2030 in Nederland alle fossiele brandstoffen vervangen door energie uit duurzame bronnen. De industrie kan 2 procent energie besparen, we kunnen alle huizen energieneutraal maken en massaal elektrisch gaan rijden. Dan moet wel vol de beuk erin. Het kost slecht 1,5 procent van het BNP per jaar. Dat kunnen we ons best veroorloven."
Wat vindt u goed aan het klimaatakkoord?
"Ik had er van tevoren niet veel van verwacht. Er zijn veel dwarsliggers. Maar ik was positief verrast door de 1,5-graaddoelstelling. De urgentie is opgeschroefd. Maar de beloftes zijn nog onvoldoende. Als je de beloofde acties van de 195 landen optelt, wordt het nog bijna 3 graden warmer, dus hebben de landen extra huiswerk meegekregen. Ik denk dat het maximale uit de top is gehaald, maar we moeten er sterk op aandringen meer te doen voor 2020."
"Eén van de afspraken is om vanaf 2018 het akkoord elke vijf jaar aan te scherpen. Dat vereist een enorme versnelling van iedereen. Over vijftien à twintig jaar moet 'fossiel' de deur uit. Dat was ook de boodschap van onze wandeltocht naar Parijs. We moeten het niet aan overheden alleen overlaten. Ook burgers en bedrijven moeten alles op alles zetten om de opwarming onder de 2 graden te houden."
In een profiel in NRC Handelsblad staat dat u in de media niet altijd even serieus meer neemt. Er wordt veel onzin uitgekraamd. Welke onzin heeft u na het klimaatakkoord gehoord?
"Valkuil is dat ook anderen in het gat springen om hun oplossingen naar voren te brengen, zoals geo-engineering, CCS (het opslaan van CO2 onder de grond) en kernenergie. We moeten die partijen daartoe niet de gelegenheid geven. CCS is te duur. Wind en zon zijn veel goedkoper. We moeten ons niet in de luren laten leggen door de fossiele industrie."
Wat is het nut van een stip op de horizon?
"Met een stip aan de horizon kan ik niets. Het gaat dan over 2050 of 2100. Dat is veel te ver weg. Als je die 1,5 graad opwarming wilt voorkomen, moet dat in de komende vijftien à twintig jaar gebeuren. We hebben geen visies meer nodig, maar acties."
Welke termijn houden jullie zelf aan voor die volledig duurzame energievoorziening? Op jullie site staan visies en actieplannen voor 2030 en 2050.
"Die voor 2050 gaat over meer dan energie. In 2030 moet de energievoorziening 100 procent duurzaam zijn. Een manier om dat te doen is dat pensioenfondsen een fonds creëren waaruit huishoudens 35.000 euro kunnen lenen tegen een hele lage rente om hun huis energieneutraal te maken. Dan is iedereen blij. Daarbij kan voor particulieren de volgende auto elektrisch zijn. Ze worden de komende jaren betaalbaar, zijn geruisloos en trekken snel op. Geen slome stinkbakken meer. Met die maatregelen kunnen we al een heel eind komen. Die 130-kilometerbordjes moeten ook van de weg af. Een snelheid van 110 is prima."
Zijn jullie eigen doelstellingen voor 2015 eigenlijk gehaald?
"We zitten nog niet op 100.000 zichzelf van duurzame energie voorzienende huishoudens. We zijn wel goed op weg. Er moet versnelling in komen. Op alle scholen is in ieder geval al een opleiding op het gebied van duurzame ontwikkeling. Veel opleidingen bieden een goede introductiecursus. Die geef ik zelf ook veel."
Waarom worden niet meer maatregelen genomen?
"Omdat de urgentie niet wordt gevoeld. Mensen denken dat het wel zal loslopen en straks technische oplossingen voorhanden zijn. Allerlei krachten werken niet mee. De VVD en het CDA zijn bang dat ze rechts worden ingehaald. Ik zou zeggen: negeer de PVV die klimaatverandering gewoon ontkent. We moeten dit onderwerp uit de links-rechtssfeer halen. We creëren een nieuwe economie met veel banen. Dat is heel rechts en dat zou een partij als de VVD ook moeten aanspreken."
Wanneer is het te laat? En wat betekent dat?
"De aarde is nu al 1 graad warmer dan in 1850. Dat heeft veel gevolgen. Eilanden overstromen, de kust van Engeland wordt langzaam opgegeten. Wij denken achter onze hoge dijken: dat gebeurt hier niet. Maar met 2 graden opwarming wordt het penibel. En dat gaat sneller dan we denken."
Wat zegt u tegen mensen, politici of bestuurders die zeggen: ach, daar heb je die lui van Urgenda weer met hun doemscenario’s?
"Mijn collega’s werken aan oplossingen. Van ons werk is 95 procent positief en oplossingsgericht. Ik ben de enige die, naast allerlei positieve oplossingen, urgentie uit. En na een half uur zeggen mensen dit niet meer."
Wat verwacht u van de evaluatie van het Energieakkoord?
"Evalueer aan de hand van wat nodig is in plaats van wat er is gebeurd. Er moet veel meer gebeuren. Een doelstelling van 14 procent duurzame energie in 2020, terwijl het doel eerst 16 procent was en we dat ook van de EU al moesten doen, is er een uit de vorige eeuw. Mosterd na de maaltijd. Tijd voor rode peper!"
Lees ook op EnergieOverheid.nl
Sluiting kolencentrales: dit zijn de feiten en cijfers
Gemeenten staan buitenspel bij de uitvoering van het Energieakkoord
Klimaatneutrale gebouwen in 6 stappen
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl