De twee vliegmaatschappijen Air Canada en Malaysia Airlines veranderden in stilte hun websites om Taiwan niet langer als onafhankelijk land aan te merken. Mutinationals stemmen in met dergelijke veranderingen om zaken te mogen blijven doen in China, dat Taiwan ziet als onderdeel van China.
Beijing stuurde eind vorige maand een brief aan 36 luchtvaarmaatschappijen. In de brief oefende de Communistische Partij druk uit op de bedrijven om Taiwan niet langer op te voeren als een onafhankelijk land. De brief ging ook over Hongkong en Macau, twee voormalige kolonieën die momenteel autonome delen van China vormen.
De Amerikaanse maatschappijen American Airlines en United ontvingen de brief, net als Qantas uit Australië. Het Witte Huis noemde het verzoek ‘Orwelliaanse onzin’ en omschreef het verder als ‘onderdeel van een groeiende trend waarbij de Chinese Communistische Partij haar politieke standpunten probeert af te dwingen bij private ondernemingen.’
Bij Business Insider houden we de websites van 15 grote maatschappijen in de gaten over dit onderwerp. Twee daarvan veranderden recent hun standpunt. Twee anderen pasten de benaming van Taiwan al eerder aan.
Malaysia Airlines bijvoorbeeld, refereert nu niet meer aan 'Taiwan' maar aan 'Taiwan-China'. Deze verandering merkten wij voor het eerst op dinsdagavond op. Althans, in het reserveringssyteem waar je naar vluchten kunt zoeken. Op een pagina die Taiwan promoot als vakantiebestemming spreekt de maatschappij nog van de 'Republiek China', de officiële naam van Taiwan (het vasteland van China heet officieel de 'Volksrepubliek China').
Air Canada gaat ook mee in de verandering. Voorheen gaf de Canadese maatschappij de Taiwanese hoofdstad Taipei de landcode 'TW' mee, zoals Amsterdam 'NL' krijgt. Deze afkorting voor het eiland is eveneens gebruikelijk bij andere vliegmaatschappijen. Afgelopen dinsdag had Air Canada alle vernoemingen van Taiwan vervangen en kregen steden in het land de landafkorting 'CN' bijgevoegd.
Geen van beide maatschappijen ging in op een verzoek om de aanpassingen toe te lichten.
De aanpak van China werkte al eerder bij gerenommeerde luchtvaartbedrijven. Zo was de website van Delta dagenlang onbereikbaar vanuit China omdat de maatschappij zowel Taiwan als Tibet als onafhankelijke landen aanmerkte. De Chinese luchtvaartautoriteit eiste 'een onmiddelijke en openbare verontschuldiging'. Delta Airlines ging acuut door het stof en meldde dat het 'een ernstige fout' had begaan. Hoewel Delta niet onomwonden stelt Taiwan in China ligt, veranderde Delta wél het kopje boven de lijst met 'Land' naar 'Land/Regio'.
In dezelfde periode gingen ook modeketen Zara en hoteluitbater Marriott door de knieën. De website van Marriott was een week uit de lucht op last van de Chinese cyberautoriteit totdat de 'fout' hersteld was.
Na de onenigheid tussen China en Delta, richtte Beijing haar pijlen op andere luchtvaartmaatschappijen. Overheidsfunctionarissen riepen naar verluidt zelfs vertegenwoordigers van 25 luchtvaartmaatschappijen op het matje om hen onder druk te zetten.
Het Duitse concern Lufthansa veranderde zijn website en koos voor 'Taiwan, China'. Tegen Business Insider zegt een woordvoerder dat het bedrijf 'de gewoonten van onze internationale klanten in ogenschouw neemt'. Ook British Airways maakte de switch, al sloot een woordvoerder niet uit dat British Airways in toekomst nieuwe aanpassingen doet.
Succesvolle strategie
Het feit dat verschillende grote luchtvaartmaatschappijen hun website aanpassen om de Chinese overheid te vriend te houden, geeft aan hoe effectief de strategie van Beijing is. Overheidsinstanties in China kunnen de websites van de bedrijven binnen de eigen landsgrenzen probleemloos wekenlang ontoegankelijk maken.
De economische schade daarvan kan in de miljoenen euro's lopen. Verder vrezen luchtvaartbedrijven arbitraire boetes, plots opduikende belastingen of een verzoek om meer papierwerk te overleggen om zaken te mogen blijven doen in China. De Volksrepubliek is één van 's werelds grootste markten. Luchtvaart en toerisme groeien er hard, zowel binnenlands als internationaal.
De strategie van Beijing komt neer op ‘economisch chantage’, zegt de Australische hoogleraar ethiek Clive Hamilton van de Charles Sturt University in Sydney. Hij schreef een boek over China’s aanzienlijke invloed in Australië, maar het komt voorlopig niet uit omdat de uitgever bang was voor – juist – vervelende gevolgen vanuit China.
“De Volksrepubliek China bedient zichzelf van economische chantage, waarmee het bedrijven die in het land willen opereren, dwingt om haar geopolitieke ambities te accepteren”, aldus Hamilton.
