Organisch katoen is verbouwd zonder het gebruik van giftige pesticiden of
kunstmest en zonder genetische manipulatie. Bovendien moet het product
gecertificeerd worden door een geaccrediteerde en onafhankelijke
organisatie. Wereldwijd komt het meeste organisch katoen uit India, 61
procent wordt daar geproduceerd.
De markt voor organisch katoen is de laatste jaren flink gegroeid. De Organic
Exchange (OE), een organisatie die onder meer een keurmerk voor organisch
katoen uitgeeft en in- en verkopers daarvan aan elkaar koppelt, zag de markt
stijgen naar 3,2 miljard dollar in 2008, van 1,9 miljard dollar een jaar
eerder. Voor 2010 verwacht de OE op 5,3 miljard euro uit te komen.
Genetisch gemanipuleerd
De consument heeft dus belangstelling voor duurzame kleding. Toch zitten er
nog enkele haken en ogen aan organisch katoen, zo bleek recent. De Financial
Times Deutschland (FTD)
testte kleding die gemaakt zou zijn van organisch katoen en wat bleek? Van
de bewuste kledingstukken bevatte 30 procent toch genetisch gemanipuleerd
katoen. Het betrof onder meer artikelen gekocht bij winkelketens Hennes en
Mauritz (H&M) en C&A.
H&M liet in een reactie weten dat de katoen die de keten als organisch
aanbiedt, de juiste certificaten heeft. De keten verwees naar de
controlerende organisatie Control Union. Dit bedrijf liet vervolgens weten
dat het zelf voldoende controleert maar dat er de laatste paar jaar een
wildgroei aan controle-organisaties is ontstaan. En sommige daarvan zouden
het veel minder nauw nemen met de standaarden.
Ook C&A meldde in FTD zich van geen kwaad bewust te zijn.
Te veel vraag
Volgens Nienke Steen, bij mode-organisatie Modint verantwoordelijk voor
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), is de toenemende
belangstelling voor organisch katoen een van de oorzaken. "De vraag
groeit harder dan de productie aankan. Vraag en aanbod zijn niet met elkaar
in evenwicht. Een katoenbedrijf heeft tussen drie en vijf jaar nodig om over
te schakelen naar biologische productie. Zo lang duurt het voordat het gif
uit de grond is."
Janet Mensink, hoofd fashion bij Solidaridad, een organisatie die zich richt
op armoedebestrijding in ontwikkelingslanden, sluit zich hierbij aan: "De
aanwezigheid van genetisch gemanipuleerd katoen is wellicht te verklaren
door het feit dat de benodigde controle op de regels de groei niet heeft
kunnen bijbenen. Solidaridad heeft samen met interkerkelijke organisatie
ICCO en Organic Exchange een onderzoek uit laten voeren naar verbetering van
het systeem, juist om dit soort zaken te voorkomen. De uitkomsten van het
onderzoek worden binnenkort gepresenteerd."
Regels en certificeringsprocessen
Bedrijven die organisch katoen produceren moeten zich houden aan strenge
regels en certificeringsprocessen. Producenten die toegewijd zijn aan het
gebruik van organische katoen, kunnen zich aansluiten bij
non-gouvernementele organisaties die zich hier sterk voor maken, zoals de
Organic Exchange (OE). Deze onafhankelijk controleorganisatie checkt de
processen van katoenboeren, tot de spinners en de wevers.
Bedrijven die aangesloten zijn bij OE zijn onder meer Wal Mart, C&A, Nike,
Zara en Hennes & Mauritz. OE heeft eigen standaarden en een keurmerk
voor organisch katoen.
Bij levering van het katoen worden zogenaamde transactiecertificaten
afgegeven. Op deze manier heeft de koper een soort garantie dat het
productieproces aan de standaarden voldoet. Desgevraagd kan een bedrijf dat
kleding verkoopt onder een organisch label, deze certificaten ter controle
voorleggen.
Bedrijven die nog verder willen gaan, kunnen hun productieproces laten
controleren door een externe organisatie. Jeanslabel Kuyichi laat zijn
proces controleren door Made-By. Deze NGO controleert de
transactiecertificaten en helpt bedrijven hun productie te verduurzamen.
Achter de schermen
Dit zijn allemaal processen die zich achter de schermen afspelen. De
consument heeft vaak geen weet van certificering of keurmerken waar de
kleding aan voldoet. Het is nog vaak een kwestie van zelfregulering.
Producenten die zich vastleggen aan een bepaalde standaard moeten
verantwoording afleggen, producenten die dat niet doen, worden niet
gecontroleerd.
Zo is er in Nederland geen enkele organisatie die in de gaten houdt of
kledingbedrijven die claimen organisch katoen te gebruiken, dit ook
daadwerkelijk doen.
Niet beschermd
In tegenstelling tot de voedselsector, waar je niet zomaar termen als
organisch en biologisch mag gebruiken, zijn er voor kleding niet dit soort
standaarden. Consumentenorganisaties houden zich er ook niet mee bezig.
Z24 deed een rondvraag naar de controle van organisch katoen. De
Consumentenautoriteit erkent dat het onterecht gebruiken van de claim
'organisch' onder het kopje consumentenmisleiding kan vallen en het daarom
een zaak voor de Consumentenautoriteit zou kunnen zijn. "Maar we hebben
zojuist onze speerpunten voor 2010 en 2011 gepresenteerd en biologische
kleding valt daar niet onder. Misschien dat de Voedsel en Waren Autoriteit
(VWA) het veiligheidsaspect in de gaten houdt."
Maar de VWA laat weten dat dit "niet tot haar takenpakket behoort".
Ook de Consumentenbond heeft geen informatie over organisch katoen. In het
recente onderzoek van de bond naar keurmerken is dit niet meegenomen.
Voorlopig moet de Nederlandse consument dus vertrouwen op de eerlijkheid van
de producent, al is dat door schandalen als recent in Duitsland niet altijd
even gemakkelijk.
Lees ook:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl
