Dat is de uitkomst van "langdurige, intensieve discussies" tussen de
leden van de raad van bestuur van de Europese Centrale Bank (ECB), aldus
ECB-voorzitter Jean-Claude Trichet donderdag 7 mei. De beslissing betekent
een belangrijke koerswijziging voor de bank.

Naast alleen het bewaken van de inflatie, wat het kernmandaat is van de ECB,
gaat de organisatie nu zelf direct ingrijpen in financiële markten om het
kapitaalverkeer te stimuleren.

Obligaties kopen
De ECB wil op de markt zogenaamde ‘covered bonds’ gaan kopen, bankobligaties
met hypotheken als onderliggende waarde. Juist deze markt ligt stil omdat er
onder banken een gebrek aan vertrouwen is.

Dat blijkt wel uit het feit dat banken hun geld nog liever bij de ECB stallen
tegen een spaarrente van een luizige 0,25 procent, dan dat ze het uitgeven
aan leningen.

Spaartegoed bij ECB
Banken hebben in het afgelopen jaar gemiddeld een dikke 70 miljard euro op
hun spaarrekening bij de ECB gezet. Nog geen twee jaar geleden was dat bij
elkaar nog maar zo’n 3 miljard euro. De truc is om de banken zover te
krijgen dat ze hun geld van de spaarrekening halen en daarmee weer op de
kapitaalmarkt actief worden.

Als die markt weer gaat draaien omdat er meer vertrouwen is, zo is de
gedachte, zullen ook andere partijen weer obligaties aan elkaar gaan
verkopen waardoor het financiële vliegwiel opnieuw in beweging komt.

Gebrek aan vertrouwen
Het blijft echter onduidelijk of de ECB ook 'giftige kredieten' op gaat
kopen: de obligaties met twijfelachtige hypotheken als onderpand, die juist
zorgen voor het gebrek aan vertrouwen.

"We moeten nog spreken over de precieze technische details", aldus
Trichet tijdens een persconferentie. In juni komt er meer duidelijkheid. "Vanaf
8 juli speelt de ECB ook de rol van verzorger van liquiditeit", zei
Trichet.

Makkelijk lenen blijft
Tegelijkertijd verlengt de ECB de periode waarin banken tegen voordelige
rentepercentages kunnen lenen. Die periode zou in juni na zes maanden
aflopen, maar dat wordt nu verlengd tot twaalf maanden. Banken kunnen dus
tot eind 2010 goedkoop blijven lenen bij de ECB.

Naast dit alles krijgt de Europese investeringsbank (EIB) een grotere status.
De bank wordt een volwaardige partner van de ECB, en het budget dat de bank
kan uitgeven aan financiële stimulering wordt uitgebreid, van de huidige 10
miljard naar mogelijk 40 miljard euro.

Revolutionair
De koerswijziging is een revolutionaire, maar niet onverwachte stap. De
Japanse centrale bank ging over tot het direct uitgeven van geld in de
kapitaalmarkten tijdens de economische problemen van de jaren '90.

De Amerikaanse centrale bank heeft inmiddels soortgelijke stappen ondernomen,
en de ECB kon niet lang achterblijven.

Banken nog terughoudend
Volgens vice-voorzitter Lucas Papademos is het duidelijk dat banken meer geld
hebben ontvangen in de vorm van staatssteun, dan ze hebben uitgeleend aan
het bedrijfsleven.

"Bij elkaar hebben regeringen ongeveer 110 miljard euro geïnjecteerd in
banken. Ook hebben ze 300 miljard euro aan garanties uitgedeeld. Precieze
cijfers over hoeveel de banken daarvan hebben uitgeleend hebben we niet,
maar vast staat dat het uitgeleende bedrag lager is dan die 110 en 300
miljard euro bij elkaar", aldus Papademos.

Trichet wees erop dat de "vertragende inflatie laat zien dat er minder
geld uitgeleend wordt en dat de geldhoeveelheid in de Europese Unie kleiner
wordt".

Slechte economie
Volgens Papademos zijn er twee oorzaken voor de terughoudendheid van banken
om geld uit te lenen. Ten eerste is er "een scherpe verslechtering van
het economische- en zakenklimaat. Ten tweede zijn de economische
vooruitzichten van bedrijven op dit moment slecht."

Het is dus in principe geen onwil van banken om geld uit te lenen, maar de
slechte economische situatie voedt de angst dat banken hun uitgeleende
euro's niet meer terug zien door faillissementen.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl