De inflatie in de eurozone is in februari opgelopen tot 2 procent op jaarbasis. Daarmee voldoet de stijging van het prijspeil voor het eerst in vier jaar aan de doelstelling van de Europese Centrale Bank (ECB).

Dat bleek donderdag uit een eerste schatting van Europees statistiekbureau Eurostat.

De inflatie zit sinds eind vorig jaar duidelijk in de lift, na drie jaar waarin de geldontwaarding onafgebroken beperkt bleef tot minder dan 1 procent.

De oplopende inflatie komt voor een groot deel door het herstel van de olieprijs, die begin vorig jaar het dieptepunt bereikte van de lange daling die in de zomer van 2014 werd ingezet.

Afgezien van de sterk wisselende prijzen van energie en voedingsmiddelen kwam de inflatie vorige maand uit op 0,9 procent. Dat was even hoog als in de twee voorgaande maanden.

Lage rente

De ECB probeerde de afgelopen jaren de inflatie op te krikken door de rente laag te houden. De herfinancieringsrente in de eurozone staat op dit moment op 0 procent, wat betekent dat banken gratis geld kunnen lenen bij de centrale bank. De depositorente bedraagt min 0,4 procent, waardoor banken geld toeleggen op de middelen die ze bij de ECB stallen.

De lage beleidsrente zorgt er aan de ene kant mede voor dat de rente op spaarrekeningen nagenoeg is verdwenen. Aan de andere kant maakt het geld lenen goedkoper, waardoor bijvoorbeeld de hypotheekrente tot een historisch dieptepunt is gezakt.

De lage rente is verder een hoofdpijndossier voor onder meer pensioenfondsen en verzekeraars. Die moeten meer geld reserveren om aan hun verplichtingen op lange termijn te kunnen voldoen, waardoor hun financiële positie onder druk is komen te staan.

Opkopen staatsobligaties

Om de inflatie omhoog te krijgen koopt de centrale bank sinds maart 2015 ook maandelijks voor tientallen miljarden euro’s aan schuldpapier op bij financiële instellingen. Tot en met maart van dit jaar wordt maandelijks voor 80 miljard euro aan obligaties opgekocht. Daarna schroeft de ECB het bedrag terug tot 60 miljard euro per maand.

In totaal heeft de centrale bank met verschillende opkoopprogramma's tot nu toe voor 1.807 miljard euro aan waardepapieren opgekocht, meldde de ECB afgelopen dinsdag in zijn wekelijkse update. De totale balans van de ECB bedraagt nu ongeveer 3.800 miljard euro.

ECB-president Mario Draghi benadrukte in januari dat de inflatie pas aan de doelstelling van de ECB voldoet als het herstel duurzaam en in de hele eurozone zichtbaar is. Bovendien moet de stijging van het prijspeil breder zijn dan de olieprijs alleen.

Kritiek van Knot

Eind december zei president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank nog dat de ECB snel de massale opkoop moet gaan afbouwen. Knot, die als centralebankpresident ook in het ECB-bestuur zit, verwees in een interview met NRC Handelsblad expliciet naar de noodzaak van ‘tapering’, het geleidelijk afbouwen van de opkopen.

“Het is duidelijk dat we die taperingfase niet lang meer kunnen uitstellen”, stelt Knot. “Of dit in 2018 gaat gebeuren? Ik heb geen kristallen bol.”

Knot is al langer kritisch op het ruime stimuleringsbeleid van de ECB, dat mede heeft gezorgd voor de lage rentes op hypotheken en spaarrekeningen. Voordat de opkoop van obligaties begon waren de leenkosten voor burgers en bedrijven al sterk verlaagd, legt hij uit. “Het nóg verder omlaag brengen van leenkosten heeft dan beperkt toegevoegde waarde, maar flinke neveneffecten. Kijk bijvoorbeeld naar de huizenmarkt, waar de prijzen vrijwel alleen stijgen op basis van de lage rente.”