Millennials durven darmkankersymptomen niet te bespreken

Darmkanker bij jonge mensen neemt wereldwijd toe. Onder meer in landen als de de Verenigde Staten, Canada, Australië en Nederland wordt vaker darmkanker geconstateerd bij mensen jonger dan 50 jaar. Maar belangrijke symptomen van de ziekte, durven milennials niet altijd te delen met hun huisarts.

Dat blijkt onder meer uit de verhalen van Sarah Beran (39), Chris Rodriguez (37), Naiké Vorbe (42) en Brooks Bell (44) uit de Verenigde Staten. Zij kregen alle vier de diagnose darmkanker. Daarmee behoren ze tot de uitdijende groep mensen die op relatief jonge leeftijd door de ziekte is getroffen.

De afgelopen decennia komt darmkanker vaker voor onder jonge mensen. Verwacht wordt dat het aantal verder zal toenemen, blijkt uit meerdere studies, waaronder onderzoek van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). Hierin werd data van ruim 20.000 patiënten van verschillende ziekenhuizen geanalyseerd.

Uit de analyse kwam naar voren dat het aantal nieuwe darmkankerpatiënten onder 15- tot 49-jarigen in Nederland significant is gestegen. In 1989 werden er 6,3 gevallen per 100.000 personen vastgesteld, in 2023 was dat toegenoemen tot 9,5 gevallen per 100.000 personen.

654 Nederlanders tussen 15 en 49 jaar kregen darmkanker in 2023

Dat komt erop neer dat 654 Nederlanders tussen de 15 en 49 jaar in 2023 darmkanker kregen. Ondanks de stijging blijft volgens het IKNL het absolute aantal diagnoses onder jonge mensen relatief laag. Ook is de toename lager dan in sommige andere landen, zoals de Verenigde Staten.

Toen de Amerikaanse Sarah Beran bloed in haar poep opmerkte, wist ze niet hoe ze dit aan haar arts moest vertellen, vertelt ze aan Business Insider. "Ik ging met de staart tussen de benen naar binnen, om het te hebben over poep, mijn kont en bloed. Allemaal dingen waarover je niet wilt praten."

De nu 39-jarige kreeg op haar 34ste de diagnose darmkanker stadium 3. Nu praat ze veel over stoelgang, want ze is medeoprichter van Worldclass, een kledingmerk dat de opbrengst doneert om een coloscopie (kijkonderzoek) mogelijk te maken voor Amerikanen die niet of onderverzekerd zijn.

Berans ervaring met anale bloeding is niet ongewoon. Statistisch gezien is dit het meest voorkomende symptoom van darmkanker bij patiënten onder de 50 jaar, blijkt uit een rapport van de Amerikaanse Kankervereniging. Studies laten echter zien dat veel patiënten, zoals Beran, zich schamen om over hun symptomen te praten, ook met dokters.

Steeds meer jonge mensen krijgen de diagnose darmkanker. De diagnose is deels zo moeilijk te stellen omdat vroege symptomen zoals diarree en een opgeblazen gevoel veroorzaakt kunnen worden door allerlei aandoeningen, van aambeien tot een glutenallergie.

De andere horde is het stigma: mensen willen gewoon niet praten over het zien van bloed in het toilet of in hun potlooddunne ontlasting. “Helaas is dat iets dat ik vrij vaak zie,” zegt Fola May, maag-darm-leverarts en hoofddocent geneeskunde aan de universiteit UCLA in Californië.

Volgens haar komt het vaak voor dat mensen hun symptomen negeren en ze uit schaamte niet delen met anderen. "Ze stellen het uit totdat de symptomen steeds ernstiger worden en ze niet meer kunnen functioneren of hun werkdag niet doorkomen"

Anale bloeding komt vaker voor bij jongere patiënten

Joshua Demb, een onderzoeker die darmkanker bestudeert en universitair docent is aan de Universiteit van Californië in San Diego, leidde in 2024 een onderzoek naar de meest voorkomende symptomen van darmkanker bij jongeren.

Uit het onderzoek bleek dat rectaal bloedverlies het meest voorkomende symptoom van darmkanker is (meer dan een veranderde stoelgang of buikpijn).

Maar toch is het lastig om een diagnose te stellen. Anale bloedingen worden vaak ook veroorzaakt door niet-levensbedreigende aandoeningen zoals aambeien. Sommige patiënten die verder jong en gezond zijn en geen familieleden hebben met kanker, kunnen door artsen worden afgewezen voor verder onderzoek.

In de Verenigde Staten komt dit deels omdat inwendig kijkonderzoek van de darm ingewikkeld is en voor Amerikanen zonder zorgverzekering een paar duizend dollar kan kosten. In Nederland wordt een coloscopie vergoed in de basisverzekering en betaal je eigen risico (385 euro in 2025) als je daar nog niet overheen bent. Een gratis bevolkingsonderzoek is in Nederland alleen beschikbaar voor mensen tussen de 55 en 75 jaar.

Volgens Demb is het moeilijk om een symptoom te beoordelen en een diagnose te stellen. Enerzijds wil je mensen niet onnodig bang maken, anderzijds wil je de vroege tekenen van darmkanker niet over hoofd zien.

Millennials zijn bang om over hun stoelgang te praten

Poepen is nog steeds taboe en wordt als iets onhygiënisch en gênant beschouwd. Dit heeft deels te maken met de ontwikkeling van sanitaire voorzieningen. Toen bijvoorbeeld in het Engeland van het Victoriaanse tijdperk gemeenschappelijke latrines plaatsmaakten voor individuele latrines binnenshuis, werd poepen steeds meer privé.

Daarmee werd het ook een bezigheid waarover je niet zonder het schaamrood op de kaken kon praten. Dat stigma is eigenlijk nooit verdwenen. Onderzoeker Demb die veel darmkankerpatiënten interviewde, constateerde dat veel jonge mensen bang zijn om het onderwerp poep en rectale bloedingen aan te snijden bij hun arts, ook al kan dat een levensreddend gesprek zijn.

"Dit komt waarschijnlijk omdat mensen dit nooit eerder hebben hoeven bespreken met betrekking tot hun gezondheid", zegt hij. Als mensen de 50 passeren, hoort een darmonderzoek bij de standaardzorg en wordt het normaler om over de stoelgang te praten.

Toen Naiké Vorbe diarree en constipatie kreeg, wist ze niet hoe ze dit onderwerp te berde moest brengen en aarzelde ze aanvankelijk om erover te praten. “Je praat niet echt over maag- en darmproblemen,” vertelt Vorbe, die opgroeide in Haïti, aan Business Insider.

Vorbe kreeg op 31-jarige leeftijd de diagnose darmkanker stadium 3B. Tegen die tijd was de kanker zo ver uitgezaaid dat delen van haar dikke darm en lever moesten worden verwijderd.

Chris Rodriguez, die verder fit en gezond was toen hij op 35-jarige leeftijd de diagnose rectumkanker stadium 3 kreeg, herinnert zich dat hij zich schaamde om zijn spijsverteringsproblemen te delen met vrienden, familieleden en zelfs artsen.

Hij weet uit eigen ervaring dat jongere mensen niet graag over kanker praten, omdat ze het gevoel hebben dat ze te jong zijn om zich zorgen te maken. “Ik weet dat mensen te bang zijn om over deze dingen te praten met hun dokter en met iemand in hun omgeving,” zegt de 37-jarige Rodriguez. “Dat is een eng idee".

Vorbe en Rodriguez hadden beiden rectaal bloedverlies. Dat is juist een symptoom dat serieus genomen moet worden, omdat bloed in de ontlasting pas zichtbaar wordt als de kanker vergevorderd is, wat bij zowel Vorbe als Rodriguez het geval was.

T-shirts met 'ass' en 'Colonoscopy Enthusiast'

Brooks Bell, een van de medeoprichters van Worldclass, herinnert zich dat ze moeite had om haar gevoelens met haar man te delen - ze waren bijvoorbeeld niet het type dat de wc gebruikte met de deur open. “Elke relatie is anders”, zegt Bell (44). “Onze relatie had die kenmerken niet en daarom kan het zo lastig zijn.”

Nu proberen zij en haar compagnon Beran jongere mensen te stimuleren om te praten over symptomen van darmkanker en lichaamsdelen die taboe zijn. Hun merk Worldclass verkoopt kleding met de teksten “Ass” en “Colonoscopy Enthusiast”.

Bell richtte ook 'Lead From Behind' op, een campagne gesteund door de Colorectal Cancer Alliance waarbij Ryan Reynolds en Rob McElhenney werden gefilmd tijdens een kijkonderzoek om de procedure te normaliseren.

Maar uiteindelijk moet de grootste verandering misschien wel bij de dokter beginnen. Hoewel ze arts is, zegt May dat ze nog steeds patiënten krijgt die blozen als ze over hun stoelgang praten.

Ze probeert daar verandering in te brengen door bewust om te gaan met haar taalgebruik. “Ik zeg woorden als 'rectum', 'poep' en 'ontlasting' in het openbaar,” vertelt ze, eraan toevoegend dat ze wil dat haar collega's hetzelfde doen.

Praten over bloed in poep zou net zo normaal moeten worden als praten over het zien knobbeltje in je borst, zegt May.

Is het darmkanker of toch iets anders?

Omdat vroege symptomen van darmkanker ook op andere aandoeningen kunnen wijzen, is het volgens Demb belangrijk om ook op andere afwijkingen te letten.

Als je bijvoorbeeld normaal gesproken een zeer regelmatige stoelgang hebt en plotseling aanhoudende diarree, ga dan naar de huisarts. Als je voor het eerst in je leven last hebt van aanhoudende rectale bloedingen of ongewone buikpijn die maar niet overgaat, overweeg dan om een colonoscopie te laten doen.

May stelt voor om een colonoscopie te laten doen als kanker in de familie voorkomt. Ze raadt aan om je op 40-jarige leeftijd te laten screenen. Ook is het volgens haar goed om huisartsen in het algemeen te wijzen op de mogelijkheid van screening vóór je 45e.

Rodriguez, die nu kankervrij is, vindt het belangrijk om alle waarschuwingssignalen te onderzoeken. “Je bent dan niet dom,” zegt hij. "Denken dat het kanker kan zijn is geen overdreven reactie."

Met medewerking van Kim Schewitz en Mia de Graaf

LEES OOK: Ook zo’n hekel aan (opnieuw) zonnebrandcrème smeren als je make-up draagt? Probeer deze 2 hacks van een dermatoloog