Het is één van de meeste gehate belastingen: de schenkbelasting. Iedereen die zonder tegenprestatie geld krijgt, moet daarover schenkbelasting betalen. En toch pakt schenkbelasting vaak gunstiger uit dan erfbelasting. 

Zelfs kinderen moeten belasting betalen over geld dat zij van hun ouders krijgen, al geldt voor hun een vrijstelling van ruim 5.000 euro per jaar; voor andere ontvangers is dat ruim 2.000 euro.

Hoe groot de weerzin tegen het betalen van schenkbelasting is, blijkt uit de onverwachte populariteit van de eenmalige belastingvrije schenking van maximaal een ton. Tot eind 2014 mag iedereen 100.000 euro krijgen zonder daarover schenkbelasting te hoeven betalen. Voorwaarde is wel dat je het geld gebruikt voor het aflossen van een hypotheek of het financieren van de aankoop van een eigen huis of een verbouwing daarvan.

Vier keer meer schenkingen dan verwacht

Bij het ingaan van de regeling in oktober 2013 ging het ministerie van Financiën er nog vanuit dat 20.000 mensen een beroep op deze tijdelijke regeling zouden doen, maar notarissen denken dat voor het eind van het jaar maar liefst 90.000 huizenbezitters een eenmalige schenking zullen krijgen. Gemiddeld wordt naar verwachting per persoon 50.000 euro geschonken.

De weerzin tegen het betalen van schenkbelasting is misschien wel begrijpelijk, maar vaak ook irrationeel. Veel mensen betalen namelijk meer belasting als ze op hun geld blijven zitten dan wanneer ze het aan hun kinderen schenken. Ook al wordt in dat laatste geval schenkbelasting betaald.

Laten we uit gaan van een 77-jarige man met een goed pensioen en een afbetaald huis die best een ton kan missen. Wat nu als dat geld niet wordt geschonken? Een man van 77 heeft volgens het CBS een resterende levensverwachting van tien jaar. Als hij het geld tot zijn dood op een spaarrekening laat staan, waar het vrijwel niets oplevert, moet hij er nog tien jaar lang 1,2 procent aan vermogensrendementsheffing over betalen. Als hij overlijdt op de verwachte leeftijd van 87 jaar heeft hij nog 12.000 euro (tien keer 1,2 procent) aan belasting betaald.

Nu het alternatief van een schenking. Over een normale schenking van 100.000 euro, dus zonder gebruik te maken van de eenmalige vrijstelling, betaalt een kind 9.477 euro aan schenkbelasting. Dat is een fors bedrag, maar het is minder dan de 12.000 euro die de niet-schenker betaalt. Alleen ‘voelt’ elk jaar 1,2 procent aan vermogensrendementsheffing minder erg dan (afgerond) 9,5 procent in één keer aan schenkbelasting.

Als onze potentiële schenker een vrouw van 72 jaar is, valt het belastingvoordeel ten gunste van schenken nog hoger uit. Zij leeft naar schatting nog zestien jaar en zal in die tijd nog 19.200 euro aan vermogensrendementsheffing betalen als zij niet schenkt. Als zij wél schenkt betaalt het ontvangende kind daarover wederom 9.477 euro aan schenkbelasting. Nog niet de helft dus.

Minder erfbelasting

En dat is nog niet alles: schenken drukt ook nog eens de erfbelasting. De tarieven van erf- en schenkbelasting zijn even hoog, maar door elk jaar te schenken, benut je de schenkingsvrijstelling maximaal en valt de belastbare erfenis, en dus de erfbelasting, steeds lager uit. Als het om een erfenis van meer dan 137.000 euro gaat, behaal je ook nog eens tariefvoordeel, omdat kinderen boven dat bedrag niet tien, maar twintig procent erfbelasting betalen.

Voorbeeld: als je verwacht 200.000 euro aan je kind na te laten, betaalt dat kind daar na jouw dood 24.304 aan erfbelasting over. Stel dat je de helft van dat bedrag nog tijdens je leven weggeeft, bijvoorbeeld vijf jaar lang elk jaar 20.000 euro, dan betaalt jouw kind daar in totaal 7.385 euro aan schenkbelasting over. Dan is al een ton voor de erfbelasting weggewerkt.

Over de resterende 100.000 euro betaalt hij of zij na je dood nog maar 8.013 aan erfbelasting. In totaal strijkt de fiscus dan 15.398 euro aan schenk- en erfbelasting op. Dat is maar liefst 37 procent minder dan wanneer alles in één keer als erfenis naar je kinderen gaat. Een belastingbesparing van 37 procent, wie komt daar niet zijn bed voor uit? Een notaris is bij een gewone schenking niet eens nodig. Wel is het verplicht om van elke schenking boven de vrijstelling aangifte te doen.

Paul van der Kwast is econoom en financieel planner. Hij schrijft voor Z24.nl tweewekelijks een column over financiële zaken.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl