Werknemers bij de overheid en in het bedrijfsleven ervaren vaak negatieve gevolgen van het melden van strafbare feiten en andere misstanden op het werk.

In een uitgebreide evaluatie van allerhande klokkenluidersregelingen constateert onderzoeksbureau Berenschot dat 32 procent van de klokkenluiders de persoonlijke gevolgen als negatief beoordeelt. Misstanden worden in circa de helft van de gevallen niet aangepakt of opgelost.

Slechts een vijfde van de klokkenluiders zegt positieve ervaringen te hebben met het melden van misstanden, blijkt uit het maandag verschenen rapport Veilig misstanden melden op het werk (pdf), gemaakt in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Stroomlijnen regelingen

Berenschot pleit in het rapport voor het stroomlijnen van diverse klokkenluidersregelingen. Er zijn te veel meldinstanties en de regelingen zijn ingewikkeld. De Onderzoeksraad Integriteit Overheid is bijvoorbeeld nagenoeg onbekend.

Volgens het rapport is “een gedegen bezinning op de rol en positie wenselijk”. Daarentegen zou het Adviespunt Klokkenluiders zo spoedig mogelijk een permanente en wettelijke status moeten krijgen.

Martin van Pernis, voorzitter van het adviespunt, zegt blij te zijn met de uitkomsten van het onderzoek onder ruim 4000 mensen met ervaring met het melden van misstanden. "We zijn verheugd met de conclusie om ons een permanente status te geven met een wettelijke basis'', zegt hij.

Strafbare feiten

Veel ondervraagde werknemers (29 procent) zeggen in de afgelopen 2 jaar vermoedens te hebben gehad van strafbare feiten, schending van regels en gedragscodes en misbruik van bevoegdheden en gezagsrelaties.

In ongeveer de helft van de gevallen werden die vermoedens neergelegd bij een leidinggevende of bij de vakbond. De andere helft zag daarvan af wegens bewijsproblemen of vrees voor negatieve gevolgen.

Negatieve gevolgen

Die angst is blijkens het onderzoek niet ten onrechte. In minder dan een vijfde van de meldingen werd de klacht met waardering ontvangen.

Meer mensen ondervonden negatieve gevolgen, zoals ontslag, overplaatsing, buitengesloten worden door collega's, verslechterd loopbaanperspectief of gevoelens van frustratie.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl