Het is opvallend stil in het bedrijfspand van Zildjian in Norwell, een dorpje
ten zuiden van de Amerikaanse stad Boston. Bij de grootste fabrikant van
bekkens ter wereld is geen ’ting’, ’tsjing’ of ‘klang’ te horen.

In het fabrieksgedeelte, achter de kantoren, wel. Maar na een korte blik de
fabricagehal in, sluit de deur weer snel. "We geven daar geen
rondleiding. Het Zildjian-geheim houden we graag voor onzelf", zegt
marketingdirecteur John Sorenson.

14 Generaties Zildjian
Het mythische geheim van de Zildjian-bekkens is al bijna vierhonderd jaar in
de familie. Volgens de overlevering vond Avedis Zildjian I, tijdens
onderzoek naar legeringen, een prachtig klinkende combinatie van koper, tin
en een beetje zilver. Dat was in 1623 in Constantinopel: een bekkendynastie
was geboren.

Snoepverkoper en bekkengoeroe
Van vader op zoon werd de formule doorgegeven. Begin twintigste eeuw leek er
een kink in de kabel te komen. Avedis Zildjian III, de grootvader van de
huidige ceo Craigie Zildjian, vertrok naar de VS en ging werken als
snoephandelaar.

Na lang aandringen van zijn familie besluit hij in 1927 alsnog Zildjian te
willen leiden. Alleen op voorwaarde dat hij het bedrijf in de VS kon
voortzetten. Met de start in de buurt van Boston startte Avedis wat nu het
oudste familiebedrijf van de VS is.

Voor drumfans is Avedis de 'vader van de moderne bekkens'. Hij introduceerde
een reeks bekkens, waaronder de op- en neerklappende hihat, die tot op de
dag van vandaag op elke drumkit te vinden zijn.

Kracht van het familiebedrijf
"Hoe belangrijk de Zildjian-familie voor dit bedrijf is?" Directeur
Craigie Zildjian (veertiende generatie, rechts op de foto hierboven) zwijgt
en kijkt naar het enorme portret van haar vader en voorganger Armand, die in
2002 overleed. Onder het portret staat zijn slaapbankje, waarop hij in zijn
laatste jaren even op rustte tijdens het werk.

"Heel belangrijk", zegt Craigie Zildjian wanneer ze haar gezicht van
het portret afwendt. "Wij zitten hier voor de lange termijn, niet voor
de snelle winst, niet om het bedrijf te verkopen."

"En natuurlijk het geheim van onze productie." Het bedrijf heeft geen
patenten. Het geheim blijft bewaard door een deel van de productie in een
geheime ruimte in de productiehal plaats te laten vinden. "De mensen daar
rapporteren direct aan mijn zus Debbie (middelste op de foto hierboven). Zelfs
de productiechef kent the Zildjian secret niet."

Familiegevoel
De familie heeft niet alleen een strategisch belang. Bij Zildjian heerst ook
een familiegevoel onder de ongeveer honderdvijftig medewerkers. Craigie
wordt constant bij haar voornaam genoemd. "En Debbie kent bijvoorbeeld
alle verjaardagen uit haar hoofd", zegt John Sorenson.

Tijdens de lunch komen broodje op tafel. Eenmaal uitgevouwen, doet het
inpakpapiertje voor sommigen dienst als bord. "Wacht even, dit is geen
gezicht", zegt Craigie. ' Ik haal even borden. John Sorenson, brood op
een papiertje voor zich, lacht: "In welk ander bedrijf haalt de ceo een
bord voor je?"

Bekkensucces
Zildjian is wereldwijd de onbetwiste bekkenkoning, met een marktaandeel van
ongeveer 60 procent. Het bedrijf geeft geen inzicht in jaarcijfers, "maar
ga maar uit van een omzet van zo'n 50 miljoen dollar", zegt Sorenson.

De nummer twee in de markt, Sabian, is volgens Zildjian ongeveer de helft zo
groot. De naam 'Sabian' laten vallen in Norwell maakt mensen een beetje
ongemakkelijk. Sabian werd in 1981 opgericht door Robert Zildjian, de broer
van Armand.

Zildjian heeft twee keer een explosieve groei doorgemaakt. De eerste keer was
eind jaren twintig, begin jaren dertig: de opkomst van de jazz. Avedis
Zildjian raakte in die jaren bevriend met grote drummers als Gene Krupa en
Buddy Rich. "Dankzij dat soort drummers kon mijn grootvader allerlei
nieuwe bekkens ontwikkelen", vertelt Craigie Zildjian.

De tweede groeispurt kwam in de jaren zestig, met het succes van de
rockmuziek. In de hal van het Zildjiangebouw in Norwell staat een replica
van het drumstel waar Ringo Star op speelde tijdens het eerste Amerikaanse
tv-optreden van de Beatles.

Ooit nog zo'n groei?
Het verleden glanst bij Zildjian. Op de muur wordt een tekening uit Istanboel
nagemaakt. Het hele gebouw, elk kantoor hangt vol met foto's en cymbals
(bekkens) van beroemde drummers uit het verleden. Maar wat brengt de
toekomst?

"We zullen beyond cymbals moeten groeien, zegt Craigie Zildjian. "Bekkens
zijn een volgroeide markt." De rek is er uit, terwijl de kosten om
bekkens te maken blijven stijgen. Craigies nichtje, Cady Zildjian
(vijftiende generatie, links op de foto), werkt inmiddels als new
business development coordinator. Op dit moment behelst dit vooral de
verkoop van aanverwante artikelen, zoals t-shirts.

Heeft Zildjian hoop dat er weer een muziekale vernieuwing komt, die Zildjian
tot grotere hoogtes kan stuwen? Wat als iedereen alleen nog maar digitale
muziek gaat maken? "Wat gaat komen, weten we niet", zegt John
Sorenson.

Alle drummers over de vloer
Waar Zidjian hoop en kracht uit put, zijn de goede contacten met muzikanten.
Een scala aan beroemde drummers heeft zich verbonden aan het merk.
Regelmatig komen ze over de vloer, om nieuwe bekkens te testen, of te praten
over muzikale ontwikkelingen.

Niet alleen blijft Zildjian hierdoor op de hoogte van wensen uit de
muziekwereld, ook ziet het bedrijf kansen voor de toekomst. "Bekkens
maken is wat we kunnen en zullen blijven doen", legt Sorenson uit. "Maar
we zijn nu ook hard op zoek naar andere groeimogelijkheden. Wat het is
kunnen we nog niet zeggen. Maar zulke goede contacten zijn wat waard. Waarom
geen artiestenmanagement? Of het organiseren van muziekevenementen?
Daarnaast weten we ook nog eens alles over geluidstechniek."

Nieuwe koers na 400 jaar?
Na vierhonderd jaar bekkens maken op zoek naar een nieuwe richting. Hoe zwaar
drukt de traditie van veertien generaties bekkenmakers? Craigie Zildjian: "Je
wil al het mooie werk voortzetten, zeker. Maar we hebben altijd al geld en
moeite gestoken in het ontwikkelen van nieuwe dingen. Als dat in de toekomst
betekent dat we ook buiten de bekkens moeten kijken, dan zij dat zo."

Tradities zijn belangrijk, maar het bedrijf maakt inmidels ook een
professionaliseringsslag door. De familie staat nog altijd aan het hoofd,
maar de afgelopen jaren zijn er langzaamaan ook managers van buiten
aangetrokken. Craigie Zildjian: "We zagen in dat echte managers nodig
waren. Mijn vader had nog de volledige dagelijkse leiding over de productie.
Die tijd is voorbij."

De vrouwen van Zildjian
Tijdens het gesprek komen Debbie, Craigies zus, en Debbies dochter Cady
binnengelopen. Durven zij de koers van Zildjian na 400 jaar te veranderen,
mocht dat nodig zijn? Beide vrouwen knikken. Cady is nu al met t-shirts
bezig. En Debbie sluit de overname van een ander bedrijf niet uit. "Who
knows', zegt John Sorenson, "misschien starten we wel een nachtclub."
Cady glimlacht bij het idee.

Toen Craigie tien jaar terug het roer van haar vader Armand overnam, brak
Zildjian in ieder geval met één traditie. Niet eerder had een vrouw aan het
hoofd van het familiebedrijf gestaan. "In 1976 vroeg mijn grootvader of
ik bij het bedrijf wilde komen. Het was ook toen pas dat ik leerde drummen."
Ze lacht. "Drummen en het bedrijf was altijd iets voor de mannen."

Vijftiende generatie
De volgende generatie, de toekomst van Zildjian, lijkt nu ook in de handen
van vrouwen te liggen. Craigie en Debbie zijn nog niet weg, maar hun
dochters tonen al interesse in het familiebedrijf. Debbies dochter Cady werkt
inmiddels bij Zildjian, haar zus Emily heeft de machines in de fabriekshal
leren bedienen. Craigies dochter Samantha studeert nog, maar heeft als
stagiar al een kijkje in de keuken van Zildjian gekregen.

Voordat de vijftiende generatie Zildjian mag leiden, eist Craigie echter wel
dat ze eerst ervaring opdoen in een ander bedrijf. "Leer maar eens hoe
het is om met een baas om te gaan voordat je er zelf een wordt', lacht ze.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl