De klassieke expat is een professional die met gezin en huisraad drie tot vijf
jaar naar het buitenland verkast, om vervolgens, desnoods met een korte
pitstop in Nederland, voor weer drie tot vijf jaar naar het volgende
buitenland te gaan.
Die expat krijgt van zijn bedrijf een huis, het schoolgeld voor de kinderen
wordt betaald en soms wordt ook een baan gezocht voor de partner, zodat die
niet in zijn of haar eentje thuis zit te verpieteren.
Dat alles kost geld. Bakken met geld. En het is crisistijd, dus eigenlijk zijn
bedrijven daar niet langer zo happig op. Bovendien zijn in steeds meer
landen – denk bijvoorbeeld aan India – de lokale mensen óok hoogopgeleid,
vaak zelfs aan westerse universiteiten. Dus waarom zouden ze nog dure
westerlingen in de watten leggen?
Expat als forens
De wereld is veranderd, zegt Nanette Ripmeester van Expertise in Labour
Mobility. Maar expats zijn "zeker geen uitstervende soort".
Internationaal werken wordt juist normaler voor bedrijven. Maar, legt zij
uit, in plaats dat bedrijven één expat jarenlang de wereld over sturen,
zendt het bedrijf nu meerdere medewerkers voor kortere perioden naar het
buitenland.
"Er zijn twee typen expats", zegt Ripmeester. "Het ene type
stuurt een bedrijf, omdat de werknemer kennis heeft die op dat moment nodig
is. Als je een nieuwe bierfabriek bouwt en het bier moet exact hetzelfde
smaken als in alle andere bierfabrieken, stuur je daar de beste brouwmeester
heen." Dat type lijkt op de klassieke expat. "Het tweede type gaat
voor een kortere periode, om zijn of haar managementvaardigheden te
ontwikkelen en internationale ervaring op te doen."
Diezelfde ontwikkeling ziet ook Nino Nelissen, directeur-eigenaar van de
Executive Mobility Group. Nelissen wijst erop dat bedrijven niet meer langs
de landsgrenzen zijn gestructureerd. "Het is niet langer zo dat de
Duitse sales vanuit Duitsland worden aangestuurd en de Nederlandse
vanuit Nederland. De verkopen worden aangestuurd vanuit een Europees
kantoor, dat per land accenten legt. Het bedrijf is ingericht vanuit de
taak, niet vanuit het land."
Dat betekent dat een langdurige uitzending minder zinvol is, maar dat er wel
vaker voor korte perioden, van zes maanden tot een jaar, naar het buitenland
wordt gegaan. De partner gaat dan vaak niet mee.
Crisis en expats
De crisis heeft ook een steentje bijgedragen om die ontwikkeling te
versnellen. Expats zijn duur: verhuiskosten, woonkosten, schoolkosten, noem
maar op. Een expat kost 2,5 tot 4 keer meer dan lokale werknemer, aldus
Nelissen. Dus is de korte uitzending voordeliger, waarbij het gezin thuis
blijft en de werkende forenst.
Forensen kost uiteraard ook geld, net als het hotel of appartement waarin de
werknemer verblijft. Nelissen: "Soms is het een optische
kostenbesparing." Maar, zo merkt Ripmeester op, negen maanden in een
hotel is toch goedkoper dan een complete verhuizing van een gezin voor drie
jaar.
Een andere ontwikkeling die mede door de crisis opkomt, is werknemers tegen
lokale contracten aan te nemen. Juist de enthousiaste jongeren krijgen daar
vaak mee te maken. En geen wonder, aldus Ripmeester: "Als iemand per se
in Londen wil werken, dan heeft die er net zo goed belang bij als het
bedrijf om daar te gaan werken." Wel is het dan vaak een "local-plus"
contract, om de verhuizing net iets makkelijker te maken.
Honkvast
De klassieke expat bestaat nog steeds, zeggen zowel Ripmeester als Nelissen.
Grote bouw- of olieprojecten duren nu eenmaal enkele jaren. En ook op
ambassades lopen klassieke expatters rond, die Nederland vertegenwoordigen
in het buitenland. Maar tegelijk zoeken bedrijven steeds vaker het
forenstype expat, dat tijdelijk in het buitenland werkt, maar de thuisbasis
in Nederland behoudt.
En dat is eigenlijk helemaal niet zo erg. Want Nederlanders zijn honkvast,
veel meer gehecht aan huis en haard dan bijvoorbeeld Amerikanen. "Mensen
zeggen vaak 'het lijkt me fantástisch'", zegt Ripmeester. "Maar
als het puntje dan bij paaltje komt, is het toch wel lastig met het huis, de
hypotheek, de schoonmoeder die hulpbehoevend is en ook voor het konijn is
het wel zielig om dat zomaar achter te laten."
Lees ook:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl
