Ik snap dat bovenstaande bewering wat vreemd kan overkomen, maar het is toch
echt zo. Gisteren verkocht Delta Lloyd namelijk een pakket gesecuritiseerde
hypotheekleningen. Een dergelijke deal was sinds de kredietcrisis niet meer
voorgekomen in West-Europa.

Het ging om Nederlandse hypotheekleningen ter waarde van 900 miljoen euro van
dochter Amstelhuys NV, waaronder (hoogstwaarschijnlijk) die van
ondergetekende, want ik heb mijn lening bij Amstelhuys afgesloten. De kopers
waren institutionele beleggers waaronder Nederlandse,
Franse, Engelse en Spaanse pensioenfondsen. Er is een gerede kans dat
jouw pensioenfonds daarbij zat.

Oorzaak crisis
Pakketjes hypotheekleningen waren mede de oorzaak van het ontstaan van de
crisis. Het fenomeen waarbij vele hypotheken in een grote bak worden
gesmeten, opnieuw in partjes verdeeld en vervolgens weer als
investeringsproduct worden doorverkocht, leidde tot grote problemen.

Op het moment dat de Amerikaanse huizenmarkt instortte, konden veel Amerikanen
niet meer aan hun verplichtingen voldoen. Omdat die hypotheken zo vaak waren
opgeknipt en weer doorverkocht, had niemand een idee wie precies met die
slechte lening zat opgezadeld. Het gevolg: de hele markt voor herverpakte
leningen stortte in.

Rente
Waarom kopen pensioenfondsen nu opnieuw deze producten? Ze hebben er de
afgelopen jaren miljarden mee verloren. Het antwoord is even kort als
eenvoudig: de rente.

De rente op staatsobligaties is zo laag dat pensioenfondsen op zoek moeten
naar andere beleggingen. Aangezien de rente die huiseigenaren aan Delta
Lloyd betalen hoger is dan wat de Nederlandse staat op dit moment wil geven,
is de stap best logisch. Bovendien blijven Nederlanders ondanks de crisis,
massaal aan hun hypotheekverplichtingen voldoen.

Je hoeft dus niet wakker te liggen van de aankoop van mijn hypotheek door jouw
pensioenfonds. Zelfs al blijk ik onbetrouwbaar: de kans op Amerikaanse
toestanden onder de hypotheekhouders van Delta Lloyd lijkt klein.

De deal kent op het eerste gezicht alleen winnaars. Delta Lloyd speelt geld
vrij waarmee het nieuwe leningen kan verstrekken, iets dat ook goed is voor
de economie als geheel. En de pensioenfondsen hebben een hoger rendement. De
Nederlandse Bank juicht het dan ook toe.

Vraagtekens
Toch kun je vraagtekens zetten bij de stap van Delta Lloyd. Een van de grote
problemen van securitisatie is namelijk wat de Amerikanen moral hazard
noemen.

Door hypotheken door te verkopen, schuiven ze ook het risico af. Als ik in
gebreke blijf, is dat niet langer het probleem van de bank. Het zijn de
investeerders in de pakketjes hypotheken die de waarde van hun investering
zien dalen.

Een bank die het risico op wanbetaling kan afschuiven, zal allicht minder goed
opletten als hij nieuwe hypotheken verstrekt. Dat is precies wat in Amerika
gebeurde. Er werden hypotheken verstrekt aan mensen die de schuld helemaal
niet konden dragen.

Afgedekt
In het geval Delta Lloyd-deal lijkt het probleem afgedekt. De pensioenfondsen
zijn niet gek. Delta Lloyd kon alleen de bak hypotheken doorverkopen, omdat
de verzekeraar belooft de slechtste 8 procent van de herverpakte leningen
zelf te houden. Delta Lloyd wordt als eerste met wanbetalers geconfronteerd.

Maar hoelang duurt het voordat de aandacht bij investeerders verslapt? Nu we
weten dat securitiseren leidt tot roekeloos gedrag bij banken, zou het wel
handig zijn als de overheid de rol van politieagent op zich neemt. De nieuwe
regelgeving op dit gebied is echter nog steeds niet af. Veel is nog
onduidelijk over de rol van kredietbeoordelaars die de afgelopen jaren zo
opzichtig gefaald hebben.

De stap van Delta Lloyd komt te vroeg. Of, anders gesteld, de overheden zijn
te laat. Zolang er niet een regel komt die bijvoorbeeld banken en
verzekeraars verplicht om een deel van de hypotheken zelf aan te houden,
blijft het probleem van moral hazard bestaan. Tot die tijd blijft
securitiseren in potentie linke soep.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl