AFM ziet meer hypotheekfraude

Het verzwijgen van een studieschuld of andere lening, het pand op een te hoge waarde laten taxeren of met inkomensgegevens sjoemelen. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) ontvangt vaker signalen van hypotheekfraude en gaat financieel dienstverleners hier meer over informeren.

Iedereen die betrokken is bij het afsluiten van een hypotheek kan betrokken raken bij hypotheekfraude, stelt de toezichthouder. Financieeldienstverleners, zoals, makelaars, notarissen, geldverstrekkers en tussenpersonen kunnen onderdeel zijn van de fraude – bedoeld of onbedoeld. Hetzefde geldt voor de consument die de hypothecaire lening afsluit.

Volgens de AFM worden bij hypotheekfraude vervaste documenten doorgezet tussen de verschillende partijen in de hypotheekketen. De toezichthouder spreekt van verschillende scenario’s waarbij de mate van betrokkenheid van de verschillende dienstverleners varieert.

Wel speelt de zogenoemde ‘fixer’ vaak een centrale rol bij de fraude. Fixers zijn tussenpersonen die verschillende hoedanigheden aannemen. Ze treden bijvoorbeeld op als vertrouwenspersoon, boekhouder of makelaar. Ze zijn vaak het aanspreekpunt voor de kredietaanvrager.

Foute 'fixer' is schakel tussen klant en financieel dienstverlener

De consument die de hypotheek wil afsluiten heeft vaak zelf geen contact met de financieel dienstverlener bij het aanvragen van de lening. Volgens de AFM zijn fixers vaak freelancers, makelaars of tussenpersonen, zonder AFM-vergunning, die zich presenteren als hypotheekadviseur. Ze werken dan samen met een dienstverlener die wél een vergunning heeft.

Zo liet een financieel dienstverlener met een vergunning een freelancer voor hem werken die gaandeweg steeds meer vrijheid kreeg. De freelancer gaf hypotheekadviezen onder de vergunning van de dienstverlener, waardoor hij verantwoordelijk was voor de foute acties van de freelancer. Dit leidde er onder meer toe dat verschillende geldverstrekkers de samenwerking met de financieel dienstverlener opzegden..

In een ander geval werkte een financieel dientverlener samen met een makelaar die ook als tolk fungeerde voor de niet-Nederlands sprekende klanten die hij aanbracht. De financieel dienstverlener merkte onregelmatigheden op in de aangeleverde documenten en twijfellde over de juistheid van een belastingaangifte. Hij besloot de samenwerking te stoppen.

Later bleek de fraude groter, de makelaar had meer documenten had vervalst. De stukken waren niet aangeleverd door een boekhouder of de klant, maar door de makelaar zelf. De documenten waren door drukte onvoldoende gecheckt, waardoor het de dienstverlener niet eerder was opgevallen.

Fraude kan leiden tot gedwongen verkoop huis

De fraude kan onderdeel zijn van de georganiseerde misdaad. In 2024 berichtte het FD over een poef met drugsgeld die leidde tot het oprollen van een 'hypotheekbende'. Hierbij regelden malafide makelaars een hypotheek tegen betaling van duizenden euro's bovenop de reguliere courtage.

Als de fraude aan het licht komt kan dat grote gevolgen hebben die niet per se strafrechtelijk hoeft te zijn. Het kan leiden tot gedwongen verkoop van een huis of uitsluiting van bancaire dienstverlening, schreef juridisch adviseur Vincent Leenders eerder in een blog.

Hij wijst erop dat valsheid in geschrifte ook onder hypotheekfraude valt, zoals een pand dat aangemerkt wordt als onverhuurd, in plaats verhuurd, waardoor de taxatiewaarde hoger uitvalt. Ook het verzwijgen van een studieschuld, kan worden aangemerkt als fraude of valsheid in geschrifte.

LEES OOK: Deze bankbiljetten zijn het lastigst om te vervalsen: biljet van €50 op derde plaats