Als iemand niet tevreden is over een bedrijf, dan heeft hij het recht om op
internet gepeperde kritiek te plaatsen, ook al zal het betreffende bedrijf
daar bepaald niet blij mee zijn.

Grondwet
Dat valt onder het recht van vrijheid van meningsuiting, dat is vastgelegd in
het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en in artikel 7 lid
1 van onze Grondwet: "Niemand heeft voorafgaand verlof nodig om door de
drukpers gedachte of gevoelens te openbaren, behoudens ieders
verantwoordelijkheid volgens de wet."

Er is dus wel een beperking van dit recht ingebouwd; uitlatingen mogen niet
onrechtmatig zijn.

De vraag of een uitlating onrechtmatig is, ligt in het spanningsveld tussen
enerzijds het recht op uitingsvrijheid en anderzijds het recht op
bescherming van de eer en goede naam, de persoonlijke levenssfeer en het
recht om gevrijwaard te worden van discriminatie. Per geval moet dus steeds
door middel van een belangenafweging beoordeeld worden of de betreffende
uitlating op het internet door de juridische beugel kan.

Uitspraken Hoge Raad
Wel heeft de Hoge Raad in een aantal belangrijke uitspraken uiteengezet aan
de hand waarvan vastgesteld kan worden welk belang de doorslag behoort te
geven. Eén van de belangrijkste omstandigheden in die belangenafweging is de
mate waarin de beschuldiging steun vond in het feitenmateriaal dat ten tijde
van uitlating beschikbaar was. De rechter bekijkt dus hoe de situatie was op
het moment dat de betreffende uitlating werd gedaan.

Oordeelt de rechter dat een uitlating onrechtmatig is, dan is de persoon die
de uitlating gedaan heeft aansprakelijk voor de schade die daarvan het
gevolg is. Bovendien kun je in een geval van een onrechtmatige uitlating rectificatie
vorderen.

Aansprakelijkheid van de site
Daarnaast is het zo dat sinds een aantal jaren in de wet de aansprakelijkheid
van de website, waarop de (vrijwel altijd anonieme) beschuldiging is geuit,
is geregeld. Kort gezegd komt het erop neer dat je de betreffende website
door middel van een sommatiebrief kunt wijzen op de onrechtmatige informatie
die op de website is geplaatst en vervolgens sommeert die te verwijderen (en
verwijdert te houden).

Weigert de website te verwijderen, althans de toegang tot die informatie
onmogelijk te maken, dan is in veel gevallen ook de website zelf
aansprakelijk. Voorts is het mogelijk om, desnoods via een kort geding tegen
de website, te proberen om de gegevens boven tafel te krijgen van de persoon
die het onrechtmatige bericht heeft geplaatst.

Smaad of laster
Naast de civiele onrechtmatigheid en de actie die je in dat kader kunt
ondernemen, kan er ook sprake zijn van een strafbaar feit (waarvan je dus
aangifte kunt doen), denk dan met name aan smaad of laster. Smaad is een
uitlating waarmee geprobeerd wordt iemands goede naam aan te tasten.

Het gaat dan om het zwartmaken van een ander door deze in het openbaar van
zaken te beschuldigen waaraan hij zich schuldig zou hebben gemaakt, zonder
dat wordt gehandeld uit noodzakelijke verdediging. Of zonder dat kon worden
aangenomen dat deze feiten waar zijn en dat het algemeen belang vereiste dat
de feiten naar buiten werden gebracht.

Waarheid vertellen soms strafbaar
Met andere woorden, ook de waarheid vertellen kan onder bepaalde
omstandigheden strafbaar zijn. Is de uitlating niet waar, dan heet het
laster. Als dat schriftelijk gebeurt (publicatie op een website is
schriftelijk), maakt de dader zich schuldig aan smaadschrift.

Om te bepalen welke actie je het beste kunt nemen is het verstandig je eerst
door een advocaat of een andere gekwalificeerde jurist te laten adviseren.

Ook een vraag? Mail [email protected] voor een deskundig antwoord. Geef je naam
en e-mailadres, stel de vraag en maak kans op een helder antwoord van een
van onze experts.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl