Het kabinet wil een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) voor zzp’ers invoeren. Deze zou volgens de huidige plannen een paar honderd euro per maand aan premie kosten, wat gevolgen kan hebben voor zelfstandige ondernemers die een huis willen kopen. Business Insider liet uitrekenen wat extra lasten van een AOV-premie doen met de maximale hypotheek van zzp’ers, op basis van de huidige hypotheekrente.

De hypotheekrente hakt al aardig in op het budget van huizenkopers, aangezien deze sinds februari vorig jaar hard is gestegen. De gemiddelde rente voor hypotheken met een rentevaste periode van 10 jaar is omhooggeschoten van ongeveer 1 procent in december 2021 naar 4,1 procent nu.

Dat is even slikken voor huizenkopers. Dit geldt vooral voor starters die vaak voor een groot deel of volledig afhankelijk zijn van een hypotheek bij het financiering van een koopwoning. Zij zien door de hogere rente hun maandlasten stijgen. In veel gevallen betekent dit ook een minder hoge maximale hypotheek

Geldverstrekkers moeten bij het berekenen van de maximale hypotheek rekening houden met de woonquote, ofwel financieringslast: die bepaalt welk percentage van je inkomen naar woonlasten mag gaan. Dit is afhankelijk van het zogenoemde toetsinkomen, de hypotheekrente en je leeftijd (ga je binnen 10 jaar met pensioen?).

Financiële verplichtingen zoals leningen verlagen het maximale bedrag dat je aan wonen kunt besteden en daarmee de maximale hypotheek. Je kunt je voorstellen dat de premie van een verplichte AOV een financiële verplichting is die de maximale hypotheek drukt.

Verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering

De invoering van de verplichte AOV is een afspraak in het Pensioenakkoord en moet ervoor zorgen dat zelfstandig ondernemers een financieel vangnet hebben. Uit onderzoek blijkt dat lang niet alle zzp'ers een arbeidsongeschiktheidsverzekering of een ander financieel vangnet hebben voor arbeidsongeschiktheid. Met een verplichte AOV hoeven zij geen beroep te doen op de bijstand en blijven de kosten voor de samenleving beperkt, zo is de gedachte.

In 2020 schreef Business Insider al over de invloed van de verplichte AOV op de maximale hypotheek op basis van berekeningen van financieel intermediair Van Bruggen Adviesgroep. We zijn inmiddels drie jaar verder en de plannen voor de verplichte AOV liggen nog niet vast.

Minister Van Gennip van Sociale Zaken wil deze in de zomer voorleggen aan verschillende partijen in de samenleving (internetconsultatie), om in het voorjaar van 2024 met een wetsvoorstel te komen, zo schrijft ze in een brief aan de Tweede Kamer waarin de plannen verder worden uitgewerkt.

De verwachting is dat de wet in 2025 ingaat. Vervolgens kan het nog een paar jaar duren voordat de verplichte AOV er daadwerkelijk is.

Hieronder beschrijven we hoe de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering er volgens de huidige plannen uitziet. Daarbij beperken we ons tot de punten die relevant kunnen zijn voor de maximale hypotheek.

Op basis van het huidige plan ziet de AOV er als volgt uit:

  • De verplichte verzekering is voor IB-ondernemers (en meewerkend echtgenoten) met en zonder personeel. Ondernemers met een bv vallen hier niet onder. Het advies van de Stichting van Arbeid was om zelfstandigen zonder personeel te verzekeren en zelfstandigen met personeel niet, maar momenteel kan dat onderscheid technisch niet gemaakt worden. Het kabinet verkent een opt-out-regeling waarbij de ondernemer zelf een verzekering moet afsluiten met minimaal dezelfde dekking en premie als de verplichte AOV.
  • De premie bedraagt 7,5 tot 8 procent van het laatst verdiende inkomen, ofwel omzet van de ondernemer min de kosten.
  • De premie is fiscaal aftrekbaar.
  • De premie is gemaximeerd. Je betaalt niet meer premie over het inkomen dan 143 procent van het minimumloon. Het minimumloon is 1.934 euro per maand in 2023. Verdien je meer dan 2.765 euro per maand ofwel 33.187 euro per jaar, dan betaal je over het bedrag daarboven geen premie.
  • Dit betekent dat de maximale premie in 2023 zou uitkomen op 207 euro tot 221 euro per maand, op basis van 7,5 tot 8 procent premie van het laatst verdiende inkomen.
  • Ook de uitkering bij arbeidsongeschiktheid is gemaximeerd. Deze bedraagt 70 procent van het laatst verdiende inkomen, met een maximum van 100 procent van het minimumloon. Met andere woorden: de uitkering is niet hoger dan het minimumloon van 1.934 euro.
  • Het kan zijn dat je minder premie betaalt dan de hierboven genoemde 200 euro, bijvoorbeeld als je minder dan 143 procent van het minimumloon verdient, dus in 2023 minder dan 33.187 euro per jaar.

Maximale hypotheek bij hogere maandlast door verplichte AOV

Business Insider heeft financieel intermediair Van Bruggen Adviesgroep gevraagd een update te maken van de berekeningen van de maximale hypotheek met verplichte AOV, dus met de actuele hypotheekrente en een AOV-premie op basis van het huidige minimumloon.

De onderstaande tabel toont de maximale hypotheek voor drie verschillende inkomens: modaal, anderhalf keer modaal en twee keer modaal.

Hierbij is de maximale hypotheek gegeven mét en zonder verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering. Uitgangspunt is een hypotheekrente van 4,1 procent rente. Dat is momenteel de gemiddelde rente voor een annuïteitenhypotheek met een rentevaste periode van 10 jaar mét NHG-verzekering. Van Bruggen is uitgegaan van een AOV-premie van 214 euro per maand, ofwel 2.572 euro jaar.

Te zien is dat de maximale hypotheek bij een inkomen van 40.000 euro, wat ongeveer modaal is, bijna 11.000 euro lager uitvalt als de maandlasten stijgen door een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering.

Een zzp'er die 60.000 euro per jaar verdient kan met een verplichte AOV-verzekering 16.000 euro minder lenen voor de maximale hypotheek.

Hoe de premie voor de verplichte AOV-verzekering gaat meewegen bij de berekening van de maximale hypotheek, moet in de toekomst blijken. Het Nibud stelt jaarlijks de regels vast waarmee geldverstrekkers de maximale hypotheek berekenen. Het kan zijn dat een verplichte AOV daarin wordt meegenomen.

Lees ook: Minder zzp’ers zien verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering zitten: hoge premie is struikelblok