De politici van de gevestigde Italiaanse partijen zijn in paniek: nu premier Matteo Renzi is opgestapt, is het heel goed mogelijk dat er vervroegde verkiezingen komen. En de eurosceptische Vijfsterrenbeweging van voormalig komiek Beppe Grillo zou dan wel eens kunnen winnen.
Maar ze hebben een manier gevonden om hem af te stoppen, zo schrijft Bloomberg.
Beppe Grillo staat er goed voor in de peilingen – hij krijgt in de peilingen ongeveer dertig procent van de stemmen – en wil dan ook zo snel mogelijk verkiezingen. De gevestigde partijen proberen dat te voorkomen, ook omdat Grillo door een bijzonder kiessysteem dan wel eens de absolute meerderheid in het parlement zou kunnen grijpen.
In 2014 introduceerde Renzi een nieuw systeem waarop het Italiaanse parlement wordt gekozen. “Een prachtig systeem”, noemde Renzi het, “waar heel Europa jaloers op is.” Maar zijn partij wil er nu snel vanaf.
Destijds werd de wet zo gewijzigd dat de grootste partij altijd de absolute meerderheid in het parlement zou krijgen. Als geen enkele partij meer dan veertig procent van de stemmen binnenhaalt, moeten de Italianen nog eens naar de stembus. Dan doen alleen de twee grootste partijen mee en bepalen de kiezers welke partij de meerderheid – 340 van de 630 zetels – krijgt.
Wet terugdraaien
Onder normale omstandigheden zou de Vijfsterrenbeweging nauwelijks kans maken om een absolute meerderheid in het parlement te bemachtigen. Renzi dacht bovendien dat de partij van Grillo nooit de grootste zou kunnen worden, maar ze staan nu zo hoog in de peilingen dat de Vijfsterrenbeweging een reële kans heeft om de verkiezingen te winnen. Op die manier zou de partij tóch een meerderheid in het parlement krijgen.
Iets wat de gevestigde partijen koste wat kost willen voorkomen. Daarom moet de wet nog voor de nieuwe verkiezingen worden teruggedraaid. De partij van Renzi is de grootste in het parlement - de reden waarom het nieuwe systeem ooit is ingevoerd - en heeft dus de mogelijkheid om de wet weer te veranderen. Of een dergelijke opzet daadwerkelijk slaagt, hangt af van de nieuwe premier en of hij de wet wel wil aanpassen.
Maar misschien is er helemaal geen politieke steun nodig om het kiessysteem van tafel te vegen - eerder probeerden Italiaanse ondertekenaars van een petitie de wet al te verbieden, omdat de winnaar van de verkiezingen een te grote bonus zou krijgen.
Het constitutionele hof in Italië buigt zich in januari over de zaak, en kan het systeem dus ongeldig verklaren voordat er nieuwe verkiezingen komen.
