COLUMN – Bijna alle politieke partijen zeggen in de aanloop naar de Tweede-Kamerverkiezingen van maart het belastingstelsel te willen vereenvoudigen. Het opheffen van kortingen op de te betalen belasting is een goed begin.

Wat is een heffingskorting? De meeste van mijn – doorgaans hoogopgeleide – klanten weten het niet of hebben hooguit een vaag idee. En begrijpelijk, want de vele heffingskortingen zijn ondingen. Ze maken het belastingstelsel ondoorzichtiger dan nodig. 

Een heffingskorting is een belastingvermindering, een soort standaard-aftrekpost. Daardoor betaal je minder belasting dan je op basis van de belastingtarieven zou denken. Dat lijkt mooi, maar is het niet. Want door de heffingskortingen zijn de belastingtarieven onnodig hoog. Schaf de heffingskortingen af en de tarieven kunnen omlaag. Zonder dat de overheid er iets bij inschiet. 

Een voorbeeld. Het modale inkomen bedraagt volgens het Centraal Planbureau (CPB) 36.500 euro. Wie een modaal inkomen heeft en in loondienst werkt, moet moet ruim 13.500 euro aan inkomstenbelasting betalen. Dat is 38 procent van het bruto-inkomen. Maar vanwege de heffingskortingen wordt de belastingclaim verlaagd tot nog geen 9.500 euro. Het werkelijke, gemiddelde belastingtarief is dus 26 procent.

Belastingtarieven omlaag

Het is mij volstrekt onduidelijk wat het nut van de meeste heffingskortingen is. Bij de arbeidskorting kan ik mij nog wel iets voorstellen: vanwege de arbeidskorting houdt iemand die werkt netto meer over dan iemand met een uitkering.

Maar andere heffingskortingen werken alleen maar verstorend en vertroebelen het zicht op wat je netto overhoudt. Als politieke partijen naar een eenvoudiger en overzichtelijker belastingstelsel willen, moeten ze de heffingskortingen opheffen.

Volgens mij kan dit vrij makkelijk. Weliswaar zijn sommige groepen daarvan de dupe, bijvoorbeeld mensen die een aanrechtsubsidie krijgen (zie onder) en gepensioneerden.

Maar daar staat tegenover dat de tarieven van de inkomstenbelasting flink omlaag kunnen. Daar kun je als partij goede sier mee maken en het geeft een positieve psychologische boost .

Dus, beste politici, wat is er tegen om flink te kappen in het woud van heffingskortingen? Volgens mij helemaal niets.

Hieronder volgt mijn schraplijstje: 

  • Algemene heffingskorting. Een bizar bedenksel. Wat is hiervan de logica? Sinds 2014 is deze afhankelijk van je inkomen, dus hoe hoger je inkomen, des te lager de heffingskorting. Deze korting versterkt dus de progressie van het belastingstelsel. En wel in een extreme vorm, want wie geen of een laag inkomen heeft, en een partner, kan de algemene heffingskorting in veel gevallen uitbetaald krijgen. Een negatieve belasting dus. Dit heet ook wel de aanrechtsubsidie. Waanzin. 
  • Arbeidskorting. Wie werkt, betaalt dankzij de arbeidskorting minder belasting. De arbeidskorting neemt boven een inkomen van 32.444 euro af. Ook hier versterkt de arbeidskorting dus de progressie van het stelsel. Dat kan een politieke keuze zijn, maar zeg dan eerlijk dat je de belastingen extra progressief wilt maken. Verstop zo'n progressie-boost niet in een heffingskorting die toch niemand begrijpt.   
  • Inkomensafhankelijke combinatiekorting. Deze is bedoeld voor ouders met kinderen onder de 12. Deze heffingskorting neemt juist toe met het inkomen, maar slechts tot een inkomen van 33.065 euro. Dit is een ondoorgrondelijke heffingskorting. Als je ouders met jonge kinderen wilt subsidiëren, waarom verhoog je dan niet de kinderbijslag? Vreemd is ook de abrupte grens van 12 jaar: alsof kinderen daarna opeens veel goedkoper worden. 
  • Ouderenkorting. Dit is de meest bizarre heffingskorting. Gepensioneerden die de AOW-leeftijd hebben bereikt, betalen sowieso al aanzienlijk lagere belastingtarieven over hun inkomen (tot 33.790 euro) dan anderen. Toch vindt de overheid dat zij nog eens een extra belastingvermindering moeten krijgen: de ouderenkorting. Die bedraagt voor de meeste gepensioneerden maar liefst 1.292 euro. Een AOW'er met een pensioen van 30.000 euro betaalt 12,7 procent belasting. Een jonger iemand die met werk eenzelfde inkomen verdient, betaalt 21,3 procent belasting, dat is twee derde meer.  

Een overzicht van alle heffingskortingen - er zijn er negen - staat op de website van de Belastingdienst.

Met site berekenhet.nl kun je uitrekenen hoeveel je aan heffingskortingen krijgt.

Paul van der Kwast is onafhankelijk financieel planner en verdient geen geld aan de verkoop van financiële producten. Voor Business Insider volgt hij de fiscale ontwikkelingen op de voet.