Met enige regelmaat valt op Z24 te lezen dat Rusland om de één of andere reden
de gastoevoer naar Oekraïne heeft afgesloten. Als dat gebeurt, zit niet
alleen de Oekraïnse regering op het vinkentouw, maar zo’n beetje de hele
Europese Unie.

Nabucco-pijplijn
Enkele Europese landen, Europese gasbedrijven en de Turkse regering tekenden
maandag 13 juli het contract voor de aanleg van de Nabucco-pijplijn, die van
Georgië gas uit Azerbeidzjan via Turkije en Zuidoost-Europa naar Oostenrijk
zal gaan voeren.

Een mijlpaal, en broodnodig ook. Want de EU heeft gas nodig, veel gas. Ook
Nederland wil gas, want Nederland zet er op in om de ‘Gasrotonde
van West-Europa’ te worden; een gigantisch pompstation waar half
West-Europa gas komt tanken als gasveld Slochteren leeg is.

Gas = macht
De EU-lidstaten willen voorkomen dat Moskou de gaskraan kan gebruiken als
politiek wapen. In feite doet het dit al regelmatig
met Oekraïne; zodra er een betalingsprobleem is, of de prijs die
Oekraïne betaalt voor het Russische gas wordt te laag geacht, dan draait
Moskou gewoon
de kraan dicht als de discussie hen iets te lang duurt.

En dus zoekt men in Europa naar alternatieven voor het Russische gas, dat
inmiddels voorziet in bijna 30 procent van de behoefte.

Knarsetandend
Eén zo'n alternatief is gas uit de Kaspische Zee. Dit wordt door de
aangrenzende landen Azerbeidzjan en Kazachstan uit de grond gehaald en is
Rusland een doorn in het oog.

Naar verluidt vond Moskou het al onverteerbaar dat er een pijplijn bestaat die
olie uit de Kaspische Zee via Georgië transporteert naar de Turkse haven
Ceyhan. De Russische regering heeft meerdere malen aan de Azeri's aangeboden
zelf een pijplijn aan te leggen die via Rusland naar Europa zou lopen, maar
na lang onderhandelen wisten Turkije, Europa en de oliemaatschappijen de
Azerbeidzjaanse regering toch te overtuigen.

Druk door Russen
Georgië, waar een stuk pijplijn doorheen loopt, wordt stelselmatig onder druk
gezet door de Russen. Daarbij gebruikt Moskou de problematiek van
separatistische deelrepublieken als stok om Georgië mee te slaan, zo beweren
westerse media regelmatig, en vooral na de oorlog om de deelrepubliek
Zuid-Ossetië van vorig jaar.

Moskou zou ook Georgië regelmatig voorgehouden hebben dat het beter is om de
gaspijpleidingen vanuit Georgië via Rusland te laten lopen, maar Georgië
weigert steevast.

Via Rusland
Op zich valt er wat voor te zeggen om de leidingen via Russisch grondgebied te
laten lopen. De Russen boden hun pijpleidingen aan zowel Georgië als
Azerbeidzjan aan tegen gunstige prijzen. Technisch en logistiek gezien zou
het ook minder problemen opleveren als de leidingen gewoon via Rusland
zouden gaan. Het zou de gasmaatschappijen daarom mogelijk veel geld schelen.

Des te opvallender dus dat de Europese landen en de gasmaatschappijen zo
stinkend hun best doen om alles toch via Turkije te laten verlopen. Men
neemt liever logistieke en diplomatieke problemen, een potentieel instabiel
Georgië en een machtig Turkije voor lief dan dat men de Russen de macht over
nog eens een kwart van de gasbehoefte van Europa cadeau doet.

Bovendien kan Europa straks Turkije en Rusland tegen elkaar uitspelen indien
er een conflict is.

Insluiten, niet uitsluiten
Maar er moet wel voor gewaakt worden dat Turkije straks 'Russische allures'
gaat ontwikkelen. De miljarden kostende Nabucco-leiding moet vanaf 2014
operationeel zijn. Tegelijkertijd loopt er nog een andere leiding via
Turkije en Griekenland naar Italië. En zoals gezegd loopt er al een
belangrijke olieleiding naar Ceyhan.

Met zoveel 'gasmacht' heb je Turkije liever als vriend dan als vijand. Om te
voorkomen dat het Turkse politici naar de bol stijgt en men te pas en te
onpas prijzen verhoogt of kranen afsluit, is het beter om Turkije toe te
laten tot de Europese Unie. Het land te 'nestelen' in de Europese
democratie, zoals sommige diplomaten het zo mooi kunnen verwoorden.

Europa kan het zich niet veroorloven om straks voor zijn energievoorziening
afhankelijk te zijn van de grillen van twee landen die afwijkende agenda's
en prioriteiten hebben.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl