Nu verzekeraars persoonlijke data inzetten om speciale producten zoals rijgedragverzekeringen aan te bieden, neemt het wantrouwen van klanten toe. Directeur Richard Weurding van het Verbond van Verzekeraars probeert de privacyzorgen weg te nemen. Daarbij gebruikt hij hetzelfde argument als geheime diensten. 

“We zien dat er steeds meer data komen. Dat biedt kansen, ook voor klanten”, zegt Weurding vrijdagochtend in het NOS Radio 1 Journaal. “Maar we zien dat er veel zorgen zijn. We kijken nu wat we kunnen doen om die zorgen weg te nemen en  hoe we waarborgen kunnen introduceren.”

Weurding gaf een toelichting op een vrijdag gepubliceerd rapport van het Verbond van Verzekeraars, getiteld ‘Grip op data’ (pdf). Daarmee willen de verzekeraars de zorgen bij het publiek wegnemen over het gebruik van persoonlijke data.

Volgens het Verbond kan het gebruik van ‘big data’ leiden tot betere dienstverlening. “Dat loopt uiteen van snellere schadeafhandeling, een lagere schadelast en betere fraudebestrijding, tot meer inzicht in de klant waardoor de verzekeraar de klant beter kan helpen. Dat is bijvoorbeeld het geval bij data uit kastjes in auto’s en huizen die inzicht geven in de risico’s die iemand loopt.”

Privacyzorgen

Met name de kastjes in auto’s die het rijgedrag registreren zijn volop in het nieuws, sinds Achmea vorig jaar oktober het plan lanceerde om klanten die zo’n ‘zwarte doos’ in hun bolide installeren korting te geven op de verzekeringspremie. In theorie wellicht een goed idee om veilig rijden te stimuleren, maar in praktijk bestaat het gevaar dat privacy straks alleen nog is voor mensen die een hoge premie kunnen betalen.

Ook bestaat de vrees dat verzekeraars bepaalde groepen uitsluiten, omdat ze de duurdere premies niet op kunnen hoesten.

Het Verbond van Verzekeraars erkent deze zorgen en gaat met de zogeheten Solidariteitsmonitor jaarlijks bekijken of bepaalde groepen worden uitgesloten, en of er grote verschillen in premies optreden voor bepaalde groepen.

Intenties van verzekeraars

Het valt te prijzen dat het Verbond zijn kop niet in het zand steekt en discussie over het gebruik van big data aan wil gaan. Want dat de plannen van verzekeraars met argusogen worden bekeken, is niet onterecht.

In een onderzoek van Capgemini uit 2015 geeft slechts 12 procent van verzekeraars aan dat het verbeteren van klanttevredenheid een topprioriteit is bij het gebruiken van big data. Een derde geeft de voorkeur aan het verbeteren van de eigen winstgevendheid met big data, onder meer door het opsporen van frauduleuze claims.

Geen wonder dat de consument sceptisch is over de voorstellen van een branche waar de klanttevredenheid toch al erg laag ligt.

Facebook, Google weten meer

Dat het Verbond van Verzekeraars de zorgen over privacy weg wil nemen, valt vanuit de ogen van de beroepsgroep dan ook te begrijpen. Maar directeur Weurding gebruikt daarbij een argument dat sterk doet denken aan een andere club die maar wat graag het vertrouwen van burgers wil winnen: geheime diensten.

"We moeten niet vergeten dat bedrijven als Facebook en Google duizend keer meer weten van hun klanten", aldus Weurding in het NOS Radio 1 Journaal. "We moeten het niet buiten proporties trekken. Maar we moeten ons bewust zijn van de zorgen en daar zorgvuldig mee omgaan."

Dat lijkt als twee druppels water op de uitlatingen van bijvoorbeeld Michael Hayden, oud-directeur van de inlichtingendiensten NSA en CIA. Tijdens een debat op de universiteit van Stanford in 2014 verdedigde hij de afluisterpraktijken van de geheime diensten. Over de overheid hoef je je geen zorgen te maken, betoogde hij. Google weet veel meer van Amerikanen dan de regering, en gebruikt dat bovendien voor commerciële doeleinden.

Transparant en controleerbaar

Of dat nu waar is of niet, het Google-argument leidt af van de werkelijke discussie: dat de klantanalyses die verzekeraars maken transparant en controleerbaar moeten zijn. Wat dat betreft plaatsen privacyorganisaties flinke kanttekeningen bij het vrijdag gepubliceerde 'groenboek'.

"Wij zouden willen dat er duidelijke grenzen worden aangegeven", zegt Bits of Freedom tegenover het Financieele Dagblad. "Wat mag er wel en wat niet op het gebied van solidariteit, discriminatie, transparantie en machtsongelijkheid van die systemen?"

Ook de Autoriteit Persoonsgegevens is kritisch. "Dit paper biedt onvoldoende houvast om voor echt helderheid in de discussie te zorgen", aldus een woordvoerder in het FD. "Het lijkt alsof privacy een drempel is die moet worden genomen om vervolgens vol gas met big data aan de slag te gaan."