COLUMN – Om armoede onder zzp’ers te bestrijden, wil het kabinet vanaf 2021 voor alle zzp’ers een minimumtarief invoeren. Straks moet elke zelfstandige minstens zestien euro per uur in rekening brengen. Dat gaat veel zzp’ers in de problemen brengen.
Hoewel er ongetwijfeld goede intenties achter dit voorstel zitten, wordt met dit tarief het tegenovergestelde bereikt van wat men beoogt. Deze maatregel zal veel kleine en vooral startende ondernemers geen duwtje in de rug geven, integendeel. Het tarief werpt juist een extra drempel voor hen op. Ik zal uitleggen hoe dit zit aan de hand van een voorbeeld.
Stel: een ijsverkoper verdient in zijn eerste jaar zesduizend euro. Dat is niet genoeg om van te leven. Nu kan hij een aantal dingen doen. Hij kan met zijn ijscokarretje op zoek gaan naar plekken waar meer omzet valt te behalen, of hij kan bijvoorbeeld proberen een fantastisch nieuw ijsje te ontwikkelen.
Het kan ook zijn dat hij die zesduizend euro wel best vindt en dat hij besluit om naast de ijsbusiness een totaal andere activiteit te ontplooien; een webshop in feestartikelen, een parttime baan in de zorg, een hondenuitlaatservice, noem maar op.
Terwijl hij zijn mogelijkheden overweegt, krijgt hij post van de overheid. De overheid zegt dat de zesduizend euro die hij met zijn ijsomzet behaalt, inderdaad te weinig is. Een wakkere ambtenaar heeft uitgerekend dat wanneer de gemiddelde prijs van ijsjes met driehonderd procent stijgt, de ijsverkoper een minimumloon zal verdienen. De wakkere minister weet zowaar een wet door het parlement te loodsen. Daarin staat dat ijsjes vanaf nu zes euro moeten kosten.
De ijsjesverkoper is aanvankelijk blij met de bemoeienis uit Den Haag. Maar al snel merkt hij dat hij vrijwel niets meer verkoopt. De overheid heeft hem uit de markt geprijsd.
De overheid kan misschien wel de prijs van ijs bepalen, maar ze kan niemand verplichten om ijsjes te kopen. Consumenten stappen massaal over op andere verfrissingen. De ijsverkoper realiseert zich ook dat de overheid hem de vrijheid om zich te ontwikkelen als ijsverkoper én ondernemer ontneemt. Het kan hem normaliter jaren kosten voordat hij echt winst gaat maken maar die tijd wordt hem niet gegund.
Als zijn omzet van zesduizend euro zo goed als verdampt is, ziet hij zich gedwongen helemaal uit het ijs te stappen.
Overheid prijst zzp’ers uit de markt
Met de invoering van het minimumtarief voor zzp'ers bereikt de overheid hetzelfde heilloze effect. Het tarief is namelijk gebaseerd op het misverstand dat elke zakelijke activiteit voldoende inkomen moet bieden om van te leven.
'Entry-level’ arbeid is eigenlijk alleen geschikt om de (arbeids)markt te betreden en van daaruit verder te gaan. Net als mbo’ers en hogeropgeleiden hebben mensen die laaggeschoolde arbeid aanbieden tijd nodig om hun productiviteit en winstgevendheid te ontwikkelen. Met het minimumloon en een minimumuurtarief wordt hen die tijd niet gegund. Zij moeten meteen winstgevend zijn en anders niets. Voor velen wordt het dan niets.
Minister Wouter Koolmees, zijn vrienden van ZZP Nederland en andere ‘belangenbehartigers’ die in Den Haag aan tafel zitten, doen er verstandig aan de blik een paar duizend kilometers westwaarts te richten.
In de VS is het minimumloon decennialang relatief laag geweest. Sinds enkele jaren is in veel staten het minimum verhoogd naar vijftien dollar per uur. In diezelfde staten is nu het aantal banen voor starters (entry-level banen) drastisch gedaald. Dit lot zal de laagopgeleide zzp’ers in Nederland op eenzelfde manier treffen. Veel zzp'ers zullen niet alleen hun werk verliezen, maar vooral hun kansen op ontwikkeling en groei.
‘Entry level’ betekent niet voor niets ‘entry level’. Voor veel zzp'ers is hun onderneming ‘entry level’. Het is een misverstand dat alle mensen eeuwig op dat niveau zullen blijven. Veel mensen migreren door de jaren heen naar hogere inkomensgroepen. Als je dat opstapje weghaalt, wordt het voor veel zzp'ers erg lastig.
Bert-Jan Wiegeraad is financieel adviseur, programmeur en ontwikkelaar van het zzp-boekhoudpakket Acumulus. Daarnaast is hij auteur en columnist op het gebied van ondernemen en spiritualiteit. Onlangs schreef hij het boek Jouw onderneming, een ontdekkingsreis, een spiritueel handboekje voor ondernemers. Deze column verscheen eerder op ZZP Inside.
