- De Duitse sociaaldemocraten van de SPD hebben de verkiezingen nipt gewonnen en de CDU naar een tweede plaats teruggedrongen.
- De voorkeur voor de SPD ligt bij een coalitie met de Groenen en de liberale FDP.
- Er zijn veel combinaties mogelijk die een meerderheid opleveren in het Duitse parlement, waardoor de vorming van een nieuwe regering complex wordt.
De SPD heeft de parlementsverkiezingen in Duitsland gewonnen. De centrumlinkse partij was goed voor 25,7 procent van de stemmen en bleef daarmee de CDU/CSU nipt voor. De conservatieven behaalden uiteindelijk 24,1 procent. De Groenen eindigden op de derde plaats met 14,8 procent.
De SPD steeg voor het eerst in jaren en De Groenen behaalden zelfs het beste resultaat uit hun geschiedenis.
De CDU/CSU zakte na 16 jaar regering van bondskanselier Angela Merkel naar een absoluut dieptepunt. Nooit eerder vergaarden de conservatieven zo’n klein percentage van de stemmen. Ten opzichte van vier jaar geleden verloren ze liefst 8,8 procentpunt.
De liberale partij FDP won licht en kwam uit op 11,5 procent, de rechts-populistische AfD verloor 2,3 procentpunt en eindigde op 10,3 procent van de stemmen.
Die Linke zakte naar 4,9 procent en belandde daarmee onder de kiesdrempel van 5 procent. De socialistische partij komt toch in de Bondsdag, omdat zeker drie parlementariërs van de partij rechtstreeks zijn gekozen in hun kiesdistricten.
SPD claimt 'mandaat om te regeren'
Olaf Scholz, de leider van de SPD, reageerde zondagavond al verheugd toen zijn partij in de exitpolls aan kop ging. Hij zei toen dat een groot deel van de kiezers wil dat hij de nieuwe bondskanselier van Duitsland wordt. "Natuurlijk ben ik blij met de verkiezingsuitslag", zei Scholz zondagavond in Berlijn. Volgens hem was de verwachte uitslag een "groot succes" voor de SPD.
"De burgers willen verandering", aldus Scholz in een interview met ARD. "Ze willen dat de kandidaat van de SPD de volgende kanselier wordt. Dat zie je heel duidelijk aan de peilingen, maar ook aan de verkiezingsuitslag." Uit die uitslag put Scholz "kracht om zo snel mogelijk een regering te vormen."
Nu ook verschillende andere kleinere partijen het goed doen, zullen de onderhandelingen om een levensvatbare coalitie te vormen waarschijnlijk lang duren. De gedachten gaan dan ook al terug naar 2017, toen het Duitsland vijf en een halve maand kostte om een nieuwe regering te vormen.
Het meest voor de hand ligt een coalitie van de SPD, de Groenen en de liberale FDP, de voorkeur van de SPD-leider. De liberalen zouden echter het liefst met de CDU/CSU in de regering stappen. Een andere optie die speelde was een regering van SPD, de Groenen en Die Linke. Maar die is niet meer mogelijk omdat laatstgenoemde partij de kiesdrempel niet heeft gehaald.
In geval van nood is er altijd nog de mogelijkheid van opnieuw een grote coalitie tussen de CDU/CSU en de SPD, net als in 2017. Dat leidde destijds tot een bittere interne strijd binnen de SPD. Met Scholz als kanselier zou het sentiment binnen de SPD anders kunnen zijn, maar het zal zeker niet tot gejuich leiden onder de sociaaldemocraten. CDU/CSU-leider Armin Laschet sloot de mogelijkheid daarentegen tijdens de campagne niet uit.
Laschet zei dat een stem op zijn partij een stem tegen een door links geleide regering is. Hij bepleitte een regeringscoalitie van drie partijen met "oog voor het milieu en de financiën" en gaf aan bereid te zijn een dergelijke regering als bondskanselier te leiden.
Ook CDU en de Groenen willen regeren
De leider van De Groenen in Duitsland, Annalena Baerbock, is blij met het "historische resultaat" dat haar partij lijkt te hebben behaald in de Duitse parlementsverkiezingen. Volgens Baerbock heeft haar partij voor het eerst de mogelijkheid om "als leidende kracht het land vorm te geven."
Markus Söder, de minister-president van de Duitse deelstaat Beieren en de leider van de CSU, vindt dat de conservatieve unie CDU/CSU ook de volgende Duitse regering moet leiden.
Op een partijbijeenkomst in Berlijn sprak Söder zich zondagavond uit voor een door de conservatieven geleide coalitie met De Groenen en de liberale FDP. "Wij geloven heilig in het idee van een Jamaica-coalitie", aldus Söder, in een verwijzing naar de kleuren van de drie partijen die samen de Jamaicaanse vlag vormen. De volgende bondskanselier moet volgens hem Armin Laschet zijn, de leider van de CDU/CSU.
Laschet zelf zei eerder op de avond al dat hij wil regeren, terwijl de partijvoorzitter van de CDU, Paul Ziemiak, eveneens aangaf een coalitie met De Groenen en de FDP te willen.
