- Het is geen geheim dat er ongelijkheid is in de wereld, maar een omvangrijke nieuwe studie laat zien hoe groot die ongelijkheid is.
- Het 2022 World Inequality Report ontkracht de mythe dat belastingverlagingen voor de rijken doorsijpelt naar de armen.
- De onderste helft van de wereldbevolking bezit slechts 2 procent van alle rijkdom, terwijl de bovenste 10 procent ruim driekwart in handen heeft.
- Lees ook: Dit moet je dagelijks opzij zetten om op je 65ste miljonair te zijn
De ongelijkheid in de wereld is al decennialang hoog. Een nieuw rapport laat zien hoe groot de kloof is tussen de rijkste en armste mensen op deze planeet.
Het 2022 World Inequality Report, een enorme studie gecoördineerd door economische en ongelijkheidsexperts Lucas Chancel, Thomas Piketty, Emmanuel Saez en Gabriel Zucman, is het resultaat van vier jaar onderzoek. Het resultaat is een rijke dataset over hoe rijkdom is verdeeld.
“De wereld wordt gekenmerkt door zeer grote inkomensongelijkheid en extreem grote vermogensongelijkheid”, aldus de auteurs.
Het onderzoekt weerlegt de trickledown-theorie, die stelt dat een belastingverlaging voor de rijken doorsijpelt naar de mensen daaronder en uiteindelijk zo iedereen ten goede komt. Met dit argument sneed president Ronald Reagan flink in de belastingen voor vermogende Amerikanen in de jaren tachtig van de vorige eeuw.
Ook drie decennia later zijn er nog aanhangers van deze economische theorie, waaronder oud-president Donald Trump. Ookal heeft onderzoek na onderzoek aangetoond dat vijftig jaar van belastingverlagingen voor de rijken de ongelijkheid alleen maar heeft vergroot.
De initiatiefnemers van het World Inequality Report behoren tot de meest vooraanstaande denkers op het gebied van ongelijkheid in de economische wetenschap. Chancel is co-directeur van het World Inequality Lab, terwijl Saez en Zucman een boek hebben geschreven over rijken die belastingen ontduiken. Ook hielpen ze Amerikaanse senatoren als Elizabeth Warren en Bernie Sanders bij voorstellen voor vermogensbelasting.
Piketty, die promotor was van Zucman, schreef het boek Capital in the 21st Century. Daarbij maakte hij gebruik van een dataset die teruggaat tot de Franse Revolutie om te laten zien hoe eeuwen van groeiende vermogensongelijkheid een kenmerk is van het kapitalisme. Het World Inequality Report is zijn poging om hetzelfde te doen voor de recente geschiedenis.
'Ongelijkheid is een politieke keuze'
In het nieuwe rapport stellen de onderzoekers dat de laatste twee decennia aan welvaartsgegevens aantonen dat "ongelijkheid een politieke keuze is, geen onvermijdelijkheid".
De armste helft van de wereldbevolking "bezit nauwelijks enige rijkdom", stellen de auteurs. Die onderste helft bezit slechts 2 procent van de totale rijkdom, de bovenste helft van de wereld heeft 98 procent in handen. En die verhouding groeit nog schever naarmate het vermogen toeneemt.
De rijkste 10 procent van de wereldbevolking bezit 76 procent, oftewel twee derde, van alle rijkdom. Dat betekent dat de 517 miljoen mensen aan de top veel meer bezitten dan de 2,5 miljard personen aan de onderkant. De beleidskeuzes van regeringen over de hele wereld hebben ertoe geleid dat de rijkdom eerder naar boven dan naar beneden is gesijpeld.
Eén groep in het bijzonder heeft zijn aandeel in de wereldwijde rijkdom zien toenemen.
Miljardairs bezitten nu 3 procent van de wereldwijde rijkdom. Dat was in 1995 nog 1 procent.
Het rapport stelt dat in 2020 "het aandeel van miljardairs in de wereldwijde rijkdom het sterkst is gestegen" vergeleken met voorgaande jaren. Het aantal miljardairs bereikte een recordhoogte. Volgens onderzoeksbureau Wealth-X zijn er nu meer dan drieduizend leden van de negennullenclub.
Dat miljardairs alleen maar rijker zijn geworden blijkt uit meerdere onderzoeken. Zo becijferde het Institute for Policy Studies en Americans for Tax Fairness dat Amerikaanse miljardairs hun totale vermogen met 2.100 miljard dollar zagen toenemen tijdens de coronapandemie, een stijging van 70 procent.
Ook in Nederland groeit het vermogen van miljonairs en miljardairs. De vijfhonderd rijkste Nederlanders bezitten dit jaar met z’n allen 220 miljard euro, blijkt uit de Quote 500. In 2020 was dat nog 186 miljard euro. Om in de rijkenlijst van het zakenblad te komen, moet je nu over minimaal 110 miljoen euro beschikken.
Wat kan er beter aan het huidige systeem? De auteurs van het World Inequality Report merken op dat vermogensbelasting opnieuw in de belangstelling staat sinds de coronapandemie. "Het zou volstrekt onredelijk zijn om in de toekomst niet meer te vragen van de grootste bezitters van rijkdom, vooral in het licht van de sociale en milieu-uitdagingen die in het verschiet liggen."
