Samenwerken, verduurzamen en AI: dit zijn de drie sleutels voor de veerkrachtige supply chain van de toekomst

Als de afgelopen jaren één ding aan het licht is gekomen dan is het wel de kwetsbaarheid van logistieke ketens. Supply chain consultant Rolf Bos en duurzaamheidsexpert Joukje Janssen vertellen hoe je een nieuwe balans vindt in een tijd van interen én investeren.

Van gebeurtenissen die de internationale handel verstoren, staat oud-Defensieman Rolf Bos -op zich- niet zo snel te kijken. De afgelopen decennia barst het van de voorbeelden waarin olie-embargo’s, oorlogen en natuurrampen globale ketens uit het lood sloegen. Toch is er volgens hem wel een belangrijk verschil met vroeger: ‘De disrupties volgens elkaar sneller op en ze zijn feller en heftiger geworden.’, aldus Bos.

Volgens duurzaamheidsexpert Joukje Janssen komt het duurzaamheidsvraagstuk daar nog eens als éxtra disruptieve factor bovenop. Ze erkent dat investeren in duurzame productiemethoden een complex proces is dat vaak kosten aan de keten toevoegt. Maar het is volgens haar ook een kans. ‘Uit onderzoek blijkt dat 75 procent van de westerse consumenten duurzaamheid een belangrijke afweging vindt bij een aankoop. Als je daarmee de eerste bent, kun je marktaandeel veroveren.’

Bos en Janssen onderscheiden drie oplossingen voor supply chain managers die worstelen met de uitdagingen van stijgende energieprijzen, oplopende tekorten, recessiedruk, inflatie, deglobalisering, geopolitiek wapengekletter én de niet aflatende noodzaak tot verduurzaming.

^{Supply chain consultant Rolf Bos van PwC.}

^{Duurzaamheidsexpert Joukje Janssen van PwC.}

1. Slim samenwerken in één ecosysteem

Bos: ‘De inrichting van ketens met flinterdunne marges en hoge volumes werkte lange tijd heel goed. Maar de laatste jaren hebben we ook de kwetsbaarheid van just-in-time en single source ervaren. Iedere supply chain manager kent de continue uitdaging tussen zo flexibel mogelijk willen zijn aan de ene en optimaal kosten besparen aan de andere kant. Die balans is door de pandemie, de recente geopolitieke ontwikkelingen en het groeiende protectionisme aardig verstoord. Toch blijft het besef dat je deel uitmaakt van één ecosysteem heel belangrijk omdat je zo ook op zoek kunt gaan naar andere partners, die zich bijvoorbeeld dichterbij bevinden waardoor je de risico’s kunt spreiden.’

Janssen: ‘Samenwerking is ook belangrijk als je de supply chain wil verduurzamen. Als je duurzaamheid niet langer ziet als een extra sausje maar als integraal onderdeel, dan kan je dat doel alleen realiseren als je álle onderdelen duurzaam inricht. Dus hoe koop je duurzaam in? Hoe pas je circulariteit toe? Dat gaat verder dan het voldoen aan de huidige regelgeving. Wie echt een duurzame keten wil inrichten, zal veel meer naar de toekomst moeten kijken. Daarvoor heb je partners nodig. En dat gebeurt nu nog te weinig.’

2. Beter forecasten door digitalisering en AI

Bos: ‘Een groot dilemma voor supply chain managers is het dynamische deel, de mate van voorspelbaarheid. Traditioneel werken producenten met demand forecasting: de te verwachten vraag en aanbod. Dat is meestal gebaseerd op de geleerde lessen uit het verleden. Maar dat mechanisme waarmee je met een logische bril naar de toekomst kijkt op basis van het verleden werkt niet meer doordat de afgelopen jaren zo chaotisch waren. De oplossing voor deze onvoorspelbaarheid is investeren in digitale oplossingen. Door meer inzicht te krijgen in de statische en dynamische supply chain kun je de planning in scenario’s gieten. Zo kun je sneller reageren op de ontwikkelingen binnen de keten. Bij een bepaald cut-off point ga je dan down- of upscalen. Dat zie je steeds meer als trend. Plannen op basis van inzichten. Met als aanjager AI die daar als generator onder zit.’

Janssen: ‘Inzicht in de keten, in waar je grondstoffen vandaan komen, heeft nog een voordeel want daarmee kun je niet alleen op korte termijn maar ook op de heel lange termijn vooruit kijken. Er zijn nu partijen die bijvoorbeeld rekening houden met de watertoevoer. Niet alleen vandaag maar ook veertig jaar in de tijd. Dat hanteren ze als factor bij de keus om wel of geen overname te doen. De invloed van klimaatverandering zie je ook bij producenten van voedingsproducten die nu al anticiperen op oprukkende droogte. Als klimaatrisicomodellen laten zien dat je in bepaalde landen straks geen koffie meer kunt oogsten, wat betekent dit dan voor je productie? Dat zijn ingrijpende keuzes die complete bedrijfsmodellen op z’n kop kunnen zetten. Maar daar kun je AI dus ook weer voor gebruiken. Al zien veel organisaties daar nog tegenop vanwege het kostenelement.’

3. Verduurzaming: begin nu, de resultaten komen later

Janssen: ‘Wij komen momenteel heel vaak binnen bij klanten vanuit de regelkant. Die zeggen: er is compliance, ik moet iets. Dat leidt heel snel tot een strategische discussie en dan zie je mensen als snel denken: oh nee. Maar het is niet alleen maar een zaak van de CFO of de CEO. Het is geen kwestie van een rapportage en daarna is het weer weg. Iedereen, van IT tot supply chain, moeten iets anders gaan doen. Met vraagstukken die zich pas over vijf tot tien jaar gaan materialiseren. Het grootste vraagstuk rond weerbaarheid en veerkracht is de organisatie: hoe voorkom je dat iedereen z’n postzegeltje oppakt en hoe zorg je voor een multidisciplinaire benadering?’

Bos: ‘Als je kijkt naar ESG en de invloed op de supply chain dan zie je dat het draait om intrinsieke motivatie. We hebben een tijdje geleden onderzoek gedaan en de echte winnaars zijn diegene die voorop lopen op de regelgeving. Door de focus op databeschikbaarheid en die te slim te combineren, verbeteren ze niet alleen hun inzicht in de keten maar kunnen ze ook hun business verbeteren. Het is praktisch en strategisch vooruit willen maar ook keuzes maken: wat vinden wij zélf belangrijk? De winnaars hebben een visie. En die visie voeren ze uit.’

Een andere kijk op zaken

Hoe ga je om met uitdagingen zoals de supplychain-stress? In de podcast van PwC en Business Insider, 'Een andere kijk op zaken', spreken we met beslissers die delen hoe je veerkracht kan vinden in spannende tijden. Luister de eerste aflevering hier:

Joukje Janssen

is partner bij PwC en pionier op het gebied van ESG en duurzaamheid. In de vijftien jaar dat ze klanten adviseert over duurzame oplossingen zag ze het onderwerp aan belang winnen: van extra naar intrinsieke manier van werken. Janssen pleit in de supply chain voor duurzaamheid als modus operandi, óók als dit ten koste gaat van groei.

Rolf Bos

leidt het consultingteam binnen PwC Nederland dat zich dagelijks bezighoudt met vraagstukken rond de supplychain en procurement. Hij adviseert klanten over ‘praktische zaken’ maar buigt zich ook over holistische uitdagingen waar de sector mee worstelt. Bos werkte daarvoor bij de Nederlandse Landmacht waar hij leerde dat logistiek bepaalt wie de oorlog wint.

Ook benieuwd hoe jij je organisatie veerkrachtiger kunt maken?

Lees meer