- Het kabinet gaat volgens ingewijden vrijdag besluiten dat supermarkten vanaf 2024 geen sigaretten, shag en sigaren meer mogen verkopen.
- Het besluit vloeit voort uit het nationale preventieakkoord dat staatssecretaris Paul Blokhuis van Volksgezondheid twee jaar geleden sloot.
- De gedachte achter het akkoord is dat er in 2040 een rookvrije generatie is.
Vanaf 2024 mogen supermarkten geen sigaretten meer verkopen. Een jaar eerder zal de verkoop van tabak via internet al verboden zijn. Het kabinet zal daar vrijdag een besluit over nemen, bevestigen ingewijden. Het gaat om sigaretten, shag, sigaren en e-sigaretten.
Alleen in tankstations, speciaalzaken en andere winkels, onder meer waar tijdschriften worden verkocht, kunnen rokers dan nog terecht. Vanaf 2030 is tabak alleen nog maar in echte speciaalzaken te koop, is het doel.
De besluiten vloeien voort uit het nationaal preventieakkoord dat staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid) eind 2018 heeft gesloten met tientallen maatschappelijke organisaties. Daarin staan ruim tweehonderd afspraken om de gezondheid van Nederlanders te verbeteren. Doel is vooral het roken, alcoholgebruik en overgewicht terug te dringen. Jaarlijks sterven naar schatting 35.000 Nederlanders aan de gevolgen hiervan.
Vooral door roken of meeroken, als je rook van anderen inademt, overlijden jaarlijks veel mensen, ongeveer 20.000. Om het tabaksgebruik terug te brengen, wordt niet alleen het aantal verkooppunten teruggebracht. Ook andere maatregelen zijn of worden nog doorgevoerd, zoals de verhoging van accijns, de versobering van de verpakkingen en het rookvrij maken van schoolterreinen. In 2040 zou er een rookvrije generatie moeten zijn, is de gedachte achter het akkoord.
Gemengde gevoelens bij andere tabaksverkopers
Pomphouders en tabaksspeciaalzaken kijken met gemengde gevoelens naar het aankomende verbod voor supermarkten om sigaretten te verkopen. Daardoor zullen rokers vanaf 2024 waarschijnlijk meer naar bijvoorbeeld de Primera of het winkeltje bij een tankstation gaan voor hun pakje sigaretten. Maar die extra omzet lijkt van korte duur.
Ewout Klok, pomphouder in Hoogeveen en tevens voorzitter van brancheorganisatie BETA, wijst erop dat het kabinet erop inzet dat tabak vanaf 2030 alleen nog maar in echte speciaalzaken te koop is. Dan verliezen pomphouders alsnog deze belangrijke inkomstenbron, zegt hij. Klok schat in dat sigaretten, shag, sigaren en e-sigaretten nu nog goed zijn voor ongeveer 60 procent van de omzetten in winkeltjes bij tankstations.
Hij begrijpt de gezondheidsbezwaren rond roken, maar wijst er ook op dat er al veel maatregelen zijn genomen om roken minder aantrekkelijk te maken. Volgens hem moet je dan denken aan bijvoorbeeld de neutrale verpakkingen van sigaretten. Wat Klok wel positief vindt is dat pomphouders nog een aantal jaar de tijd krijgen om naar alternatieve inkomstenbronnen te zoeken.
Dat laatste merkt ook Jos Zuijdwijk op. Hij is voormalig eigenaar van een Primera-winkel en tegenwoordig voorzitter van tabaksdetailhandelorganisatie NSO. Zuijdwijk is niettemin somber over de vooruitzichten. Doordat er steeds minder mensen roken neemt de sigarettenverkoop eigenlijk al elk jaar af. Wat Zuijdwijk daarnaast vervelend vindt is dat de overheid nu van hogerhand ingrijpt met een verkoopverbod. Hij benadrukt voorstander te zijn van een vrije markt.
De supermarktbranche wilde donderdag nog geen commentaar geven. Een woordvoerster van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) liet weten dat de koepel eerst de Kamerbrief hierover wil afwachten. Waarschijnlijk kost het besluit de supers straks veel geld. Met de sigarettenverkoop zijn jaarlijks nu nog miljarden euro's gemoeid. Een groot deel daarvan wordt aan de man gebracht door supermarkten.
